-
Përktheu:
Flutura Gashi-Mehmeti
- 24 dhjetor 2025 12:00
- Shpërndaje në:
Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, ka paraqitur për herë të parë pikat kryesore të një drafti prej 20 pikash për propozimin e paqes, të diskutuar nga Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara, të cilat, sipas tij, mund të bëhen baza e marrëveshjeve të ardhshme për t'i dhënë fund luftës me Rusinë.
Pas javësh bisedimesh për të modifikuar një draft të mëparshëm prej 28 pikash, i cili shihej si mbështetës i shumë prej kërkesave kryesore të Rusisë, Zelensky ka thënë se shumica e qëndrimeve janë përafruar ndjeshëm.
Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara ende nuk kanë arritur konsensus për dy pika kryesore: kontrollin e territorit dhe termocentralin bërthamor Zaporizhzhia, ka thënë Zelensky, duke bërë thirrje për bisedime me presidentin e SHBA-së, Donald Trump për t'i zgjidhur ato.
Më poshtë janë pikat e draftit të propozimit, siç u zbuluan nga Zelensky dhe u ndanë nga zyra e tij të mërkurën.
1. Sovraniteti i Ukrainës do të riafirmohet.
2. Kjo pikë do të parashikojë një marrëveshje të plotë dhe të padiskutueshme mossulmimi midis Rusisë dhe Ukrainës. Ai specifikon se për të ruajtur paqen afatgjatë, do të krijohet një mekanizëm monitorimi për të mbikëqyrur vijën e kontaktit përmes monitorimit pa pilot në hapësirë, për të siguruar njoftimin e hershëm të shkeljeve dhe për të zgjidhur konfliktet.
3. Ukraina do të marrë garanci të forta sigurie.
4. Ukraina do t'i mbajë forcat e saj të armatosura në numrin e tyre aktual prej 800,000 personash. Drafti i mëparshëm i SHBA-së kishte kërkuar që Ukraina të zvogëlonte madhësinë e forcave të saj.
5. Shtetet e Bashkuara, NATO dhe vendet evropiane do t'i ofrojnë Ukrainës garanci sigurie që pasqyrojnë Nenin 5, klauzolën e mbrojtjes së ndërsjellë të traktatit themelues të NATO-s.
6. Rusia do të formalizojë një politikë mos-agresioni ndaj Evropës dhe Ukrainës në të gjitha ligjet e nevojshme dhe të gjitha dokumentet e kërkuara për ratifikim, duke përfshirë ratifikimin me shumicë dërrmuese votash në Dumën Shtetërore.
7. Ukraina do të bëhet anëtare e BE-së në një datë të përcaktuar posaçërisht. Ukraina gjithashtu do të marrë qasje preferenciale afatshkurtër në tregun evropian.
8. Ukraina do të marrë një paketë të fortë zhvillimi global, e cila do të përcaktohet në një marrëveshje të veçantë mbi investimet dhe prosperitetin e ardhshëm.
9. Do të krijohen disa fonde për të adresuar rimëkëmbjen ekonomike, rindërtimin e zonave dhe rajoneve të dëmtuara dhe çështjet humanitare. Objektivi do të jetë mobilizimi i 800 miliardë dollarëve për të ndihmuar Ukrainën të realizojë plotësisht potencialin e saj.
10. Ukraina do të përshpejtojë procesin e përfundimit të një marrëveshjeje të tregtisë së lirë me Shtetet e Bashkuara. Zelensky ka thënë se qëndrimi i SHBA-së ishte që nëse Uashingtoni do t'i jepte qasje në tregti të lirë Ukrainës, synonte t'i ofronte kushte të ngjashme Rusisë.
11. Ukraina do të konfirmojë se do të mbetet një shtet jo-bërthamor, në përputhje me Traktatin për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore.
12. Centrali bërthamor i Zaporizhzhisë. Zelensky ka thënë se ende nuk është arritur asnjë marrëveshje me Shtetet e Bashkuara për çështjen e centralit më të madh bërthamor të Evropës, i cili ndodhet pranë vijës së frontit në territorin që tani kontrollohet nga forcat ruse. Zelensky ka thënë se propozimi i SHBA-së është që centrali të operohej bashkërisht nga Ukraina, Shtetet e Bashkuara dhe Rusia, secila me aksione të barabarta në një ndërmarrje të përbashkët, teksa amerikanët veprojnë si menaxherët kryesorë. Propozimi i Kievit ishte që centrali të operohej nga një ndërmarrje e përbashkët 50-50 që përfshinte vetëm Shtetet e Bashkuara dhe Ukrainën, teksa Ukraina merr gjysmën e energjisë së prodhuar dhe Shtetet e Bashkuara që ndanin në mënyrë të pavarur gjysmën tjetër.
13. Ukraina dhe Rusia angazhohen për zbatimin e programeve edukative në shkolla dhe në të gjithë shoqërinë që promovojnë mirëkuptimin dhe tolerancën ndaj kulturave të ndryshme dhe eliminojnë racizmin dhe paragjykimet. Ukraina do të zbatojë rregullat e Bashkimit Evropian mbi tolerancën fetare dhe mbrojtjen e gjuhëve të pakicave.
14. Territori: Zelensky ka thënë se kjo është pika më komplekse dhe ende e pazgjidhur. Rusia dëshiron që Ukraina të tërheqë trupat nga territori që Ukraina ende kontrollon në rajonin lindor të Donetskut. Kievi dëshiron që luftimet të ndalen në vijat aktuale të betejës. Uashingtoni ka propozuar zona të çmilitarizuara dhe një zonë të lirë ekonomike në pjesën e rajonit të Donetskut që Kievi kontrollon.
15. Pas arritjes së një marrëveshjeje mbi rregullimet e ardhshme territoriale, si Rusia ashtu edhe Ukraina zotohen të mos i ndryshojnë këto marrëveshje me forcë.
16. Rusia nuk do ta pengojë Ukrainën të përdorë lumin Dniepër dhe Detin e Zi për qëllime tregtare. Do të nënshkruhet një marrëveshje e veçantë detare dhe një marrëveshje qasjeje, që mbulojnë lirinë e lundrimit dhe transportit. Kinburn Spit, përgjatë daljes së Dniepër në det, do të çmilitarizohet.
17. Do të krijohet një komitet humanitar për të zgjidhur çështjet e pazgjidhura:
a. Të gjithë të burgosurit e luftës të mbetur do të shkëmbehen sipas parimit "Të gjithë për të gjithë".
b. Të gjithë të paraburgosurit civilë dhe pengjet do të kthehen, përfshirë fëmijët.
c. Do të merren masa për të adresuar vuajtjet e viktimave nga konflikti.
18. Ukraina duhet të mbajë zgjedhje sa më shpejt të jetë e mundur pas nënshkrimit të marrëveshjes.
19. Kjo marrëveshje do të jetë ligjërisht e detyrueshme. Zbatimi i saj do të monitorohet dhe garantohet nga një Këshill Paqeje, i kryesuar nga presidenti Trump. Ukraina, Evropa, NATO, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara do të jenë pjesë e këtij mekanizmi. Sanksionet do të zbatohen në rast shkeljesh.
20. Sapo të gjitha palët të bien dakord për këtë marrëveshje, një armëpushim i plotë do të hyjë në fuqi menjëherë.
