“Dita e turpit” kujtohet me gjysmë zemre

Mësymja e dhunshme në Capitol nga mbështetësit e Donald Trumpit, të vendosur për të penguar zgjedhjen e Joe Bidenit, ishte e qartë: demokracia nën rrethim, transmetuar drejtpërdrejt në kohë reale. Megjithatë, një vit më vonë, kur bëhet fjalë për një moment të historisë së SHBA-së, nuk ka konsensus kombëtar

Nën zymtësinë e dimrit dhe shkëlqimin e kamerave televizive dukej e vështirë të mos shiheshin me sytë katër trazirat e 6 janarit të Capitolit të SHBA-së. Mësymja e dhunshme në Capitol nga mbështetësit e Donald Trumpit, të vendosur për të penguar zgjedhjen e Joe Bidenit, ishte e qartë: demokracia nën rrethim, transmetuar drejtpërdrejt në kohë reale.

Megjithatë, një vit më vonë, kur bëhet fjalë për një moment të historisë së SHBA-së, nuk ka konsensus kombëtar.

Një sondazh i Quinnipiac zbuloi se 93% e demokratëve e konsideruan atë një sulm ndaj Qeverisë, por vetëm 29% e republikanëve u pajtuan. Në një sondazh të fundit të CBS-YouGov, 85% e demokratëve e quajtën trazirën "kryengritje", ndërsa vetëm 21% e votuesve republikanë e bënë këtë. Republikanët (56%) kishin më shumë gjasa t'i shpjegonin trazirat si "mbrojtje të lirisë". Një sondazh nga Associated Press dhe Qendra NORC për Kërkimin e Çështjeve Publike zbuloi se rreth 4 në 10 republikanë e kujtojnë sulmin - në të cilin vdiqën pesë persona - si të dhunshëm, ndërsa 9 në 10 demokratë.

Pabarazi e madhe

Kjo pabarazi në kujtesë mund të jetë e pashmangshme në politikën amerikane të hiperpolarizuar, por është befasuese duke pasur parasysh qartësinë e theksuar të 6 janarit dhe pasojat e menjëhershme. Udhëheqësi i pakicës në Dhomën e Përfaqësuesve, Kevin McCarthy, nga Kalifornia, tha atëherë se "presidenti mban përgjegjësinë" për sulmet. Senatori republikan, Mitch McConnell, atëherë lider i shumicës, tha: “Ata u përpoqën të prishnin demokracinë tonë. Ata dështuan”.

Por që nga ajo ditë, versione të ndara - një faktike, një fantastike - kanë zënë vend. Trazirat e Capitolit - kulmi i dhunshëm i një përpjekjeje për të delegjitimuar zgjedhjet e 2020-tës dhe për të bllokuar certifikimin e tyre - është shndërruar në një "Rashomon" partizan, filmi klasik japonez për një vrasje të treguar nga këndvështrime të ndryshme dhe kontradiktore. Në të vërtetë, akti i të kujtuarit mund të jetë një gjë shumë e zhveshur – veçanërisht kur përfshihen pikëpamje të thella politike.

“Ne vazhdojmë të përdorim terma si post-faktuale, por pothuajse ndihet sikur ka një psikozë ose amnezi kombëtare për atë që ndodhi një vit më parë”, thotë Charles Sykes, ish-prezantuesi konservator i radios në Wisconsin dhe themeluesi i uebsajtit “The Bulwark”. “Nuk është vetëm se ne jemi dy kombe. Është sikur jetojmë në dy planetë realiteti të ndryshëm kur bëhet fjalë për kujtimin e 6 janarit”.

“Flamuri i rremë” i demokracisë?

Kombet e mbajnë mend mënyrën se si njerëzit veprojnë. Neuroshkencëtarja Lisa Genova, autore e "Remember: The Science of Memory and the Art of Forgetting", përshkruan se si edhe kujtimet më të mprehta redaktohen sa herë që rishikohen. Një memorie origjinale zëvendësohet me një version 2.0, një version 3.0 dhe më gjerë.

“Ndikimet e jashtme mund të hyjnë fshehtas sa herë që rishikojmë dhe kujtojmë një kujtim për atë që ka ndodhur. Pra, për këto kujtime kolektive ne kemi shumë shanse t'i rishikojmë ato”, thotë Genova. “Në varësi të këndvështrimit tuaj politik, kanaleve të lajmeve që shikoni, çfarë do të thoshte kjo për ju, kjo kujtesë do të ketë një anim tjetër bazuar në historinë që i tregoni vetes.

Dhe shumë njerëz kanë punuar shumë për të shlyer kujtimin e 6 janarit. Kongresisti republikan Andrew S. Clyde e ka përshkruar rrethimin si "një vizitë normale turistike". Republikani tjetër, Matt Gaetz, ka pohuar se protestuesit ishin militantë të majtë "të maskuar si mbështetës të Trumpit". Trump ka vazhduar të këmbëngulë se zgjedhjet Biden i fitoi me një diferencë të madhe, me prova të pakta të mashtrimit – ishte kryengritje e vërtetë.

Prezantuesi i Fox News, Tucker Carlson, është përpjekur ta cilësojë sulmin në Capitol si një operacion "me flamur të rremë", të orkestruar nga FBI-ja. Carlson krijoi një seri mbi trazirat që u transmetua në shërbimin e transmetimit të abonimit të Fox News.

Për të kundërshtuar keqinterpretime të tilla, projekte të tjera dokumentare janë përpjekur të kapin 6 janarin në detaje rigoroze dhe metodike. Dokumentari i Jamie Roberts në HBO, "Four Hours at the Capitol", ishte pjesërisht i motivuar për të vendosur në mënyrë kategorike një kronologji vizuale të asaj dite, me tërbimin pas nxitjes së Trumpit ndaj ndjekësve të tij për të "luftuar si ferr".

Roberts intervistoi dëshmitarët dhe pjesëmarrësit. Disa nga ata në turmë e lavdëruan filmin e tij vetëm për t'u ankuar më vonë pasi panë serialin e Carlsonit.

“Kisha njerëz që ishin në film që më shkruanin mesazhe: ‘Pse dreqin nuk e fute atë në filmin tënd? Ju jeni gënjeshtarë’”, thotë Roberts. “Ajo që unë shpresoja me projektin ishte të vendosja disa fakte shumë të vështira dhe të shpejta së bashku me njerëzit që mund ta tregojnë historinë nga një këndvështrim dëshmitari. Por për disa njerëz ende nuk do t'i arrij ata”.