-
Përktheu:
Vita Abrashi-Kajtazi
- 10 nëntor 2025 22:57
- Shpërndaje në:
Në ditët e sotme ekzistojnë metoda të njohura për zbulimin e hershëm të disa llojeve të kancerit, si mamografia për gjirin, testi Pap për qafën e mitrës, kolonoskopia për zorrën e trashë, apo testet për prostatën dhe mushkëritë.
Por shkencëtarët po zhvillojnë një test të ri që mund ta revolucionarizojë diagnostikimin: një test gjaku që mund të zbulojë deri në 50 lloje të ndryshme të kancerit, shumë përpara se të shfaqen simptomat, ka raportuar USA Today.
Çfarë është testi Galleri MCED?
Ky test i njohur si Galleri MCED (Multi-Cancer Early Detection) është një lloj biopsie e lëngshme, që synon t’i identifikojë shenjat e kancerit në gjak në fazat më të hershme.
Ai funksionon duke analizuar ADN-në dhe proteinat që qarkullojnë në gjak, të cilat mund të tregojnë nëse diku në trup po zhvillohet një tumor. Përmes algoritmeve të inteligjencës artificiale dhe të mësimit makinerik (machine learning), testi përpiqet të përcaktojë edhe vendndodhjen e mundshme të kancerit në trup.
“Qëllimi është të kapim kancerin para se të ketë dhënë ndonjë shenjë klinike”, shpjegojnë studiuesit që punojnë me këtë metodë.
Si funksionon “biopsia e lëngshme”?
Pas marrjes së një mostre gjaku, laboratori e analizon ADN-në me teknologji shumë të avancuar. Nëse zbulohen anomali, ato studiohen më hollësisht për të parë nëse janë të lidhura me ndonjë lloj kanceri.
Kjo analizë molekulare, e kombinuar me klasifikuesit kompjuterikë, tregon potencial të madh për identifikimin e indeve të origjinës dhe për zbulimin e shumë llojeve të tjera të kancerit.
“Me këto të dhëna molekulare, mjeku mund të propozojë trajtime më të synuara dhe më efektive,” thuhet në përmbledhjen shkencore të studimit.
A është testi tashmë i miratuar?
Sipas Institutit Kombëtar të Shëndetësisë (NIH) në SHBA, asnjë test MCED ende nuk është miratuar nga FDA (Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave). Disa versione janë në dispozicion vetëm si teste të zhvilluara në laboratorë privatë, por nuk kanë marrë ende autorizim zyrtar për përdorim të gjerë.
Megjithatë, FDA u ka dhënë disa testeve MCED statusin “Breakthrough Device Designation”, që do të thotë se procesi i zhvillimit dhe vlerësimit të tyre po përshpejtohet për shkak të potencialit të madh që kanë në shpëtimin e jetëve. Ky status nuk nënkupton miratim, por është një hap i rëndësishëm drejt tij.