Në një bashkëbisedim në podcastin PIKË me publicistin Veton Surroi, eksperti i ekonomisë dhe ish-veprimtari politik Muhamet Mustafa ka rrëfyer përvojat në periudhën para dhe gjatë demonstratave të marsit 1981, duke treguar detaje të panjohura për atmosferën, tensionet dhe sinjalet që paralajmëronin shpërthimin e protestave të studentëve.
Mustafa ka thënë se në fund të viteve ’70 kishte pasur tensione të nënshtruara dhe episode të orkestruara, të cilat, sipas tij, paralajmëronin mundësinë që situata të manipulohej. Ai përmendi një rast të vitit 1980 në Fushë-Kosovë, ku një shtëpi e shitur u shndërrua në xhami pranë një kishe, duke shkaktuar protesta të organizuara dhe presion mbi banorët.
Sipas Mustafës, problemet ishin të dukshme edhe në Qendrën e Studentëve. Ai tregoi se kishte shkuar personalisht për të parë kushtet në konvikte, mensë e banjo, të cilat i përshkroi si “shumë të këqija”. Mustafa u shpreh se gjendja ishte e tillë që “kushdo mujke me i çu studentët në protestë”.
Ai përshkroi edhe momentin kur mori lajmin për demonstratat e 11 marsit 1981. Pasi ishte thirrur nga drejtues të kohës që të dilte dhe të bisedonte me studentët, Mustafa u nis drejt Komitetit, ku u përpoq t’i bindte protestuesit të ktheheshin në Qendrën e Studentëve dhe të diskutonin kërkesat e tyre.
“Kur hymë brenda, i pyeta: çka po doni? Për kushtet pajtohesha krejtësisht, u thashë se do të përmirësohen. Por atëherë, dikush më erdhi te veshi e më tha: ‘Na po dojmë Republikë’”, rrëfeu Mustafa.
Ai u shpreh se në atë moment e kishte marrë si një deklaratë të papritur dhe të pamundur në atë kohë, duke menduar se mund të ishte edhe hajgare, por e konsideroi si një sinjal të hershëm të kërkesave politike që më pas do të artikuloheshin më qartë.
Mustafa tregoi se deri në orët e vona kishte tentuar dialog, por studentët “nuk ishin të disponum për bisedë”. Sipas tij, policia ndërhyri për t’i shpërndarë, ndërsa disa protestues u morën për intervistim por u liruan më pas.
Ai shtoi se në mbledhjen e Komitetit Krahinor më 12 ose 13 mars, u diskutua gjendja e rëndë sociale në Qendrën e Studentëve, por u la hapur edhe mundësia e ndërhyrjeve të jashtme që synonin destabilizimin e situatës në Kosovë.
Mustafa e përmbylli rrëfimin duke thënë se të gjitha këto ishin sinjale që nëse do të analizoheheshin me kujdes, “ish dashtë me u pa që mund të manipulohej dhe të shndërrohej në protestë të madhe”, por sipas tij, institucionet nuk treguan vëmendjen e nevojshme.
