Debutimi i Kaltrina Krasniqit ka në fokus konfrontimin e një të veje me strukturat patriarkale në Kosovë. Si një debutim me vendosmëri i Kaltrina Krasniqit, “Vera andrron detin” funksionon edhe si një studim ekzaminues i personazheve dhe si një komentues mbi disbalancat e fuqisë në një kulturë në të cilën normë është që trashëgimia t’u kalojë vetëm burrave
Ka një përpikëri të qetë të Verës (mbresëlënësja Teuta Ajdini-Jegeni) e cila kalon nga puna e saj, si interpretuese e gjuhës së shenjave për lajme televizive, te marrëdhënia e rehatshme dhe miqësore me bashkëshortin, gjyqtarin në pension Fatmirin (Xhevat Qorraj), e deri te flokët e saj të kapura në mënyrë të përsosur mbrapa. Por, vdekja e papritur e Fatmirit e detyron Verën të përballet me rrëmujën e jetës së tij dhe të lundrojë në strukturat patriarkale që ende qeverisin shoqërinë në vendlindjen e saj, Kosovë. Si një debutim me vendosmëri i Kaltrina Krasniqit, “Vera andrron detin” funksionon edhe si një studim ekzaminues i personazheve dhe si një komentues mbi disbalancat e fuqisë në një kulturë në të cilën normë është që trashëgimia t’u kalojë vetëm burrave.
Është një projekt personal për Krasniqin, e cila ia kushton filmin nënës së saj, që po ashtu ka emrin Vera, e frymëzuar nga lufta e saj për liri ekonomike pas divorcit. Është një vepër dalluese, në atë që paraqet në plan të parë një grua të një brezi që rrallëherë është në fokus të kinemasë – Vera është, supozojmë, në fund të të pesëdhjetave ose në fillim të të gjashtëdhjetave të saj – një brez i cili, në Kosovë, u formësua dhe u përfshi nga disa qëndrimet shoqërore që janë në rënie.
Përderisa filmit i mungon sensi optimist i rilindjes së diçkaje si “Ice Mother” e Bohdan Slamas, ai arrin të gjejë një ndjenjë të zgjidhjes së marrëdhënies se re midis të nënës dhe vajzës. Shfaqje të mëtutjeshme në festivale – filmi u shfaq në Selanik pas premierës botërore në Festivalin e Filmit në Venecia – do të forcojnë më shumë statusin e Krasniqit si një regjisore që duhet ndjekur.
Aspekti regjisorial ka vetëpërmbajtjen dhe kontrollin e ngjashëm me karakterin e Verës. Vera është këmbëngulëse dhe e organizuar; e fortë por e sjellshme kur vjen puna te porositja e bakllavës për festën e ditëlindjes së burrit të saj. Por lajmi se ka një blerës të mundshëm për shtëpinë e tyre në një fshat në periferi, sjell një buzëqeshje te Vera që është normalisht e ashpër dhe e rezervuar.
Ajo luan me idenë për t’i blerë një banesë vajzës së saj Sarës (Alketa Sylaj), dhe për të pirë koktej në plazh me Fatmirin. Por burri i saj nuk e ndan të njëjtin emocion. Dhe kur ajo del në dyqan për të blerë disa gjëra për vaktin e ditëlindjes së tij, ai vret veten. Si çdo gjë në film, vdekja trajtohet në mënyrë diskrete – është një nga elementët e paktë të historisë që ne nuk e shohim me sytë e Verës. Në vend të kësaj, zbulimi i trupit ndodh pas dyerve të mbyllura. Dhe Vera, që zakonisht është krenare dhe e përmbajtur, duket për një çast e çrregullt.
Verës i duhet shumë pak kohë që të kuptojë se në sytë e burrave që njeh, statusi i saj ka ndryshuar. Kushëriri i burrit të saj, Ahmeti (Astrit Kabashi), një personazh lakmitar e përdor funeralin për të theksuar se sa i afërt ishte me Fatmirin. Më pas ai informon Verën se i shoqi ia kishte premtuar shtëpinë. Pleqtë e fshatit, të sjellë për të mbështetur pretendimin e tij, i referohen asaj me një “zonjë” përçmuese dhe refuzojnë ta shikojnë në sy. Por sa më e fortë që Vera qëndron, aq më të hapura janë kërcënimet ndaj saj dhe vajzës së saj.
Jo gjithçka në film funksionon: një imazh i përsëritur i një gruaje në ujë, një referencë për titullin, i shton filmit pak më shumë sesa simbolizëm të errët. Por një përballje që ndodh në një kafene për të shurdhrit është një skenë e fuqishme. Dhe mesazhi i fundit i filmit – se një trashëgimi e përbërë nga ide dhe vlera është të paktën po aq e denjë sa ajo e tullave dhe llaçit – është i fuqishëm.
Marrë nga “Screendaily”. Përktheu: Alberina Haxhijaj
