Harold Lewis ka vite që lufton varësinë nga droga, por vetëm kohët e fundit filloi të mendojë se shërimi mund të ishte argëtues.
Ish-kuzhinieri 59-vjeçar fitoi çmime të vogla, karamele, çamçakëz, karta dhuratash, syze dielli dhe kufje, për pjesëmarrjen në takime dhe qëndrimin në trajtim për varësinë nga opioidet gjatë një programi 12-javor në Bridgeport, Connecticut.
"Rimëkëmbja duhet të jetë argëtuese sepse po e riktheni jetën tuaj", tha Lewis.
Për një numër në rritje amerikanësh, trajtimi i varësisë përfshin jo vetëm punë të palodhur, por edhe fitimin e shpërblimeve, ndonjëherë që arrijnë në 500 dollarë, për teste negative të drogës ose paraqitjen për këshillim e takime në grup.
Ekziston një shkencë e trurit pas metodës, e cila njihet si menaxhimi i rasteve. Dhe barrierat për miratimin më të gjerë të programeve të shpërblimit, të tilla si shqetësimet e Qeverisë për mashtrimin, kanë filluar të shemben.
"Ne jemi në një gjendje dëshpërimi ku duhet të bëjmë të gjitha ndalesat dhe kjo është diçka që funksionon", tha dr. James Berry, i cili drejton mjekësinë e varësisë në Universitetin e Virginias Perëndimore.
Mbidoza me drogë
Vdekjet nga mbidoza në SHBA u rritën në një rekord të lartë gjatë pandemisë. Ndërsa opioidet janë kryesisht fajtorë, vdekjet që përfshijnë stimulues të tillë si metamfetaminat gjithashtu po rriten. Shpesh, njerëzit vdesin me droga të shumta në sistemin e tyre.
Mjekimi mund t'i ndihmojë njerëzit të heqin dorë nga abuzimi me opioidet, por varësia ndaj stimuluesve nuk ka ilaç efektiv. Programet e shpërblimeve, veçanërisht kur vlera e dollarit rritet me performancë të qëndrueshme, njihen gjerësisht si trajtimi më efektiv për njerëzit e varur nga stimuluesit.
Që nga viti 2011, Departamenti Amerikan i Çështjeve të Veteranëve ka përdorur metodën me 5700 veteranë. Shpërblimet janë kupona që veteranët i përdorin në mensën e tyre lokale. Me kalimin e viteve, 92% e testeve të urinës të bëra te këta veteranë kanë qenë negative për drogë, tha Dominick DePhilippis, i programit të çrregullimeve të përdorimit të substancave.
Kur bëhen siç duhet, programet e shpërblimit mund të jenë një urë nga ditët e vështira të rimëkëmbjes së hershme drejt një jete më të mirë, tha Carla Rash, profesoreshë e asociuar e mjekësisë në UConn Health, e cila studion metodën. Ai i ndihmon njerëzit të marrin vendime më të mira në moment, duke rrëzuar shkallën kur përfitimet e menjëhershme të përdorimit të drogës janë të vështira për t'u rezistuar.
Shpërblimet mund të "sigurojnë pak njohje për përpjekjet e njerëzve", tha Rash.
Për Casey Thompson, 41 vjeç, nga Colville, Washington, muaji i parë pas lënies së metadonit ishte më i keqi. Pa stimulues, ai ndihej i djegur dhe i rraskapitur.
"Edhe duke qëndruar në këmbë, mund të biesh në gjumë", tha Thompson.
Fitimi i kartave dhuratë për kalimin e testeve të drogës ndihmoi, tha ai. Gjatë programit të tij 12-javor, ai mori rreth 500 dollarë në karta dhuratë Walmart që i shpenzoi për ushqim, këmisha, çorape dhe shampon. Ai është një saldator i trajnuar dhe po kërkon punë pas një pushimi të fundit nga puna.
"Unë jam një person krejtësisht i ndryshëm nga ai që isha", tha Thompson. "Unë veçse po planifikoja të isha i pastër, kështu që ishte thjesht shtesë".
Më shumë se 150 studime mbi 30 vjet kanë treguar se shpërblimet funksionojnë më mirë sesa këshillimi vetëm për varësitë, duke përfshirë kokainën, alkoolin, duhanin dhe, kur përdoret së bashku me medikamente, opioidet.
Metoda është e bazuar në shkencën e trurit. Psikologët e kanë ditur prej vitesh se njerëzit që preferojnë shpërblime të vogla dhe të menjëhershme mbi ato më të mëdha dhe të vonuara janë të prekshëm ndaj varësisë. Ata mund të zotohen të lënë duhanin çdo mëngjes dhe të fillojnë ta përdorin përsëri pasdite.
Dhe neuroshkencëtarët kanë mësuar nga studimet imazherike sesi varësia pushton qendrën e shpërblimit të trurit, duke rrëmbyer rrugët e dopaminës dhe duke ua grabitur njerëzve aftësinë për t’i shijuar kënaqësitë e thjeshta.
"Është si përdorimi i të njëjtit sistem shpërblimi të dopaminës që është baza për varësitë, për të nxitur ndryshimin e sjelljes së shëndetshme", tha psikologu Stephen Higgins nga Universiteti i Vermontit, i cili ishte pionier i metodës në vitin 1991. Hulumtimi i tij i fundit tregon se ajo i ndihmon gratë shtatzëna të lënë duhanin dhe përmirëson shëndetin e të porsalindurve të tyre.
"Biologjikisht, përdorimi i substancave ndriçon të njëjtën pjesë të trurit që ndizet kur një person fiton lotarinë, bie në dashuri ose përjeton diçka vërtet pozitive dhe emocionuese", tha psikologia Sara Becker, nga Universiteti Northwestern.
E njëjta rrugë ndizet nëse dikush fiton një shpërblim.
"Kjo është pjesa e fuqishme në lidhje me këto programe", tha Becker.
Mbështetja nuk ka qenë kurrë më e fortë. Administrata e Bidenit e mbështet metodën në Strategjinë e saj Kombëtare të Kontrollit të Drogës. Këtë vjeshtë, Kalifornia do të nisë një program pilot të krijuar për të shpërblyer me karta dhuratash prej 10 dollarësh për ata që kalojnë testet e drogës për stimulues. Oregoni do të përdorë të ardhurat e taksave nga industria e ligjshme e marihuanës e shtetit për të paguar për stimuj të ngjashëm. Montana nisi një program në mars duke përdorur një grant federal.
Plani amerikan
Departamenti Amerikan i Shëndetësisë dhe Shërbimeve Njerëzore po punon për të rishikuar udhëzimin e tij se sa para nga grantet e Qeverisë mund të shpenzohen për çmime, shpërblime dhe karta parash.
Studiuesit thonë se kufiri aktual prej 75 dollarësh për pacient është arbitrar dhe joefektiv dhe duhet të rritet në 599 dollarë.
Metoda "është një ndërhyrje gjerësisht e studiuar dhe e provuar që ka qenë e suksesshme në trajtimin e njerëzve me një sërë çrregullimesh të përdorimit të substancave", tha dr. Yngvild K. Olsen, i cili drejton Qendrën e Qeverisë së SHBA-së për trajtimin e abuzimit me substancat.
Programet e shpërblimit mund të jenë të teknologjisë së ulët, copëza letre të nxjerra nga një akuarium i vogël peshqish, ose teknologji e lartë, duke përdorur karta debiti "të mençura" të programuara në mënyrë që ato të mos mund të shpenzohen në dyqanet e pijeve ose të konvertohen në para në një ATM.
Maureen Walsh është një pronare 54-vjeçare e një dyqani lulesh në Filadelfia, e cila nuk konsumon opioid me ndihmën e një aplikacioni smartphone të quajtur DynamiCare. Kur kalon një test të pështymës, ajo fiton para në një kartë inteligjente. Ajo i përdor paratë për të trajtuar veten me një palë këpucë të reja ose për të bërë një donacion për një kauzë të preferuar.
"Shpërblimi për mua ishte të dija që isha e pastër dhe testi e tregoi këtë", tha Walsh.
Për Lewis, njeriun nga Connecticut në shërim nga opioidet, një tërheqje javore me çmime u bë një mënyrë për të, për të sjellë dhurata në shtëpi për nënën e tij.
“Çmimet më bëjnë të ndihem mirë”, tha ai. “Por çmimet e bëjnë nënën time të ndihet edhe më mirë.”
Në një ditë vere së fundmi, Lewis kishte fituar mundësinë për të tërhequr 10 slips - 10 shanse për të fituar çmime, duke përfshirë një kompjuter tablet. Çmimi i madh i shpëtoi atij, por ai fitoi gjashtë çmime të vogla dhe 20 dollarë në karta dhuratash ushqimore.
"Rimëkëmbja nuk është vetëm grushte dhe dhëmbë të shtrënguar, e dini se çfarë dua të them?" Lewis tha më vonë: "Mund të jetë argëtuese, ku mund të nxirrni frymën dhe mund të merrni frymë dhe të emocionoheni, sepse nuk e dini se çfarë do të fitoni sot".
Përktheu: Forca Jashari
