Avokati i Popullit, Naim Qelaj, ka thënë se pavarësisht legjislacionit dhe Kushtetutës si garantuese e fjalës së lirë, në praktikë jo çdo herë liria e shprehjes respektohet në plotëni. Në emisionin “Konfront” në KTV, Qelaj ka thënë se shqetësues është numri i lartë i sulmeve ndaj gazetarëve të raportuara gjatë vitit 2022, dhe sipas tij, nuk është i mjaftueshëm reagimi institucional për parandalimin e këtyre rasteve.
“Kemi raste kur qytetarët përjetojnë sulme edhe të natyrës fizike, siç ishte rasti me gazetarin Valon Syla. Kemi parë një tendencë në rritje të sulmit ndaj gazetarëve që paraqet shkallën më të lartë të rrezikimit të lirisë së shprehjes dhe lirisë së medias. Numri i sulmeve ndaj gazetarëve në vitin 2022 ka arritur në 30 raste, që është shqetësuese. A janë të mjaftueshme masat institucionale që po i merr shteti, është tjetër aspekt. Nga ajo që kemi pa evidentohet mungesa e reagimit institucional në mënyrë preventive me i parandaluar këto raste”, ka thënë ai.
Qelaj ka shtuar se vetë institucionet e drejtësisë s’kanë marrë masa parandaluese për veprimet që cenojnë lirinë e shprehjes.
“Ajo që paraqitet gjithmonë problematike është reagimi nga institucionet e drejtësisë. Institucionet e drejtësisë jo çdo herë kanë reaguar me efikasitet dhe me kohë që të mund t’i parandalojnë ose të marrin masa që në të ardhmen të mos bëhen vepra të tilla”, ka thënë ai.
Duke folur për gjuhën që përdoret në seancat parlamentare të Kuvendit të Kosovës, Qelaj ka theksuar se shpesh përdoret gjuhë denigruese dhe e papërshtatshme, me elemente të gjuhës së urrejtjes.
Atë që avokati e sheh shqetësuese është imuniteti prapa të cilin fshihen deputetët.
“Në bazë të vlerësimit preliminar ne na ka dalë se në Kuvendin e Kosovës përdoret gjuhë jo e përshtatshme, shpesh denigruese për persona apo subjektin që i adresohen dhe në disa raste ka edhe elemente të gjuhës së urrejtjes. Në suazat e mbrojtjes që i kanë deputetët me imunitet dhe në emër të asaj që flasin, në emër të votuesve, mundohen ta justifikojnë se një gjë e tillë nuk paraqet gjuhë të urrejtjes. Jo vetëm që fshihen pas imunitetit, por mundohen ta justifikojnë. E shprehur ka qenë seanca parlamentare e debatit për Kodin Civil më 16 mars 2022 ku dispozita kontestuese që ka rregulluar raportet martesore të personave me gjini të njëjtë ku ka pasur gjuhë që është dalluar në raport me seancat e tjera”, ka thënë ai.
Qelaj ka thënë se gjuha që përdoret nga figurat publike nxit valë të reagimit dhe potencial të gjuhës së urrejtjes nga qytetarët.
“Një analizë tjetër po e bëjmë të tri programeve televizive të debateve. Kriteret e përzgjedhjes së tyre ka pasur të bëjë me shikueshmërinë. Pak a shumë është e njëjtë si te Kuvendi, përveç se këtu shprehjet ofenduese, fyese janë më të shprehura se në Kuvend dhe kanë kriter tjetër që shpesh devijojnë kah fyerjet personale. Por, komentet janë shqetësuese. Çdo i shtati koment ka gjuhë të urrejtjes, këtu na ka dalë problemi më i rëndë në raport me gjuhën në komunikimin publik”, ka thënë ai.