Burgim efektiv vetëm në dy aktgjykime për nxitje të urrejtjes, nga 14 sosh që u morën nga 2021-ta

Krahas dy personave që janë arrestuar këtë muaj për gjuhën që nxit urrejtje në bazë kombëtare a fetare, tri aktakuza janë ngritur në prill dhe maj. E, aktgjykimet e deritashme tregojnë për dënime të buta. Për katër vjet, vetëm dy dënime janë dhënë me burgim efektiv.

Burgim efektiv parashohin vetëm dy nga 14 aktgjykimet e shpallura nga viti 2021 e deri tash për vepra penale që lidhen me nxitje të urrejtjes, e të cilat janë të qasshme.

Me njërin, një shtetas të Serbisë Themelorja në Prishtinë e ka dënuar me 8 muaj burgim, shkaku që ka mbajtur flamuj serbë me hartë të Kosovës, me mbishkrimin “s’ka dorëzim” dhe për thirrjen “vrite, vrite shqiptarin!”. E me aktgjykimin tjetër u dënua me 5 muaj burgim një shtetas tjetër serb për thirrjet antishqiptare që i shpërndau në TikTok.

Për gjuhën që nxit urrejtje në bazë kombëtare a fetare, tri aktakuza janë ngritur në prill, ndërsa dy persona janë arrestuar këtë muaj.

Profesor i gazetarisë, Alban Zeneli, thotë se përhapja e gjuhës së urrejtjes ka marrë përmasa të mëdha, sidomos në hapësirat online.

“Provat fizike, pra të shtypura apo të formave të tjera janë më lehtë të gjindshme nga ana e organeve të drejtësisë dhe më lehtë të argumentueshme – kjo besoj duhet të jetë shpjegimi se pse ka më shumë raste gjyqësore që ‘offline’ ka më shumë raste të gjykuara sesa për gjuhën e përdorur në platformat online”, ka thënë Zeneli.

Shumica e dënimeve janë dhënë me burgim me kusht, ose me gjobë. Por, ka edhe raste amnistie.

Ndonëse u dënua në shkallë paraprake gjyqësore, Supremja e liroi ish-deputetin dhe ish-ministrin nga radhët e Listës Serbe, Ivan Todosijeviqin, që pati mohuar masakrën e Reçakut. Gjykata justifikoi vendimin me lirinë e shprehjes, dhe konstatoi se nuk u argumentua mundësia e prishjes së rendit publik nëpërmjet qëndrimeve të Todosijeviqit.

Gjyqtari i pensionuar Musa Konxheli, i cili ka kryesuar trupin gjykues që e ka dënuar Todosijeviqin, thotë se vendimi i Supremes është i pakuptimtë.

“Nëse vendoset ky standard, konsideroj se është standard shumë i lartë që do ta kenë të vështirë jo vetëm prokuroria dhe gjykata, por ndoshta edhe pamundësi rrallë ndodh që të plotësohen këto kushte sidomos mundësia e prishjes së rendit apo trazirat dhe protestat për të ngritur aktakuzë dhe më pas për t’u shpallur fajtorë...”, ka thënë avokati Konxheli.

Adelina Hasani është hulumtuese e sigurisë dhe politikës së jashtme, dhe kritikon edhe autoritetet e sigurisë për mosveprim, në rastet e nxitjes së urrejtjes. Ajo shtron nevojën që të punohet veçmas në shkolla.

“Fatkeqësisht ne po e vërejmë që një gjuhë e urrejtjes po rritet sidomos te të rinjtë edhe në shkolla edhe në diskutimet që i kemi pasur edhe me mësimdhënësit e edhe me psikologët është duke u normalizuar një gjuhë e urrejtjes dhe sidomos është duke u normalizuar kjo gjuha e urrejtjes që është e ndërlidhur me narrativat anti-gjinore”, ka thënë ajo.

Pavarësisht vendimeve të organeve të drejtësisë për të ndëshkuar nxitësit e urrejtjes e përçarjes në Kosovë, rastet e trajtuara tregojnë për një qasje të pabarabartë dhe shpeshherë të butë.