Ekspertët paralajmërojnë se retorika e përshkallëzuar mund të rrisë rreziqet e dhunës, veçanërisht me afrimin e zgjedhjeve presidenciale të vitit 2024 dhe proceseve gjyqësore ndaj Trumpit. Sulmuesit e vetëm që veprojnë në mënyrë impulsive, në vend të dhunës masive si sulmi i 6 janarit në Capitol, janë shqetësimi më i madh
Konfrontimi i kësaj jave që përfundoi me agjentët e FBI-së duke vrarë një 74-vjeçar nga Utah, i cili kërcënoi se do ta vriste presidentin Joe Biden, ishte vetëm shembulli më i fundit se si retorika e dhunshme ka krijuar mjedis politik më të rrezikshëm në të gjithë SHBA-në.
Gjashtë ditë më parë, një burrë 52-vjeçar nga Teksasi u dënua me tre vjet e gjysmë burgim për kërcënimin se do t’i vriste punonjësit e zgjedhjeve në Arizona. Katër ditë para kësaj, prokurorët akuzuan një grua 56-vjeçare nga Michigani për gënjeshtër për të blerë armë për djalin e saj të rritur të sëmurë mendor, i cili kërcënoi se do t’i përdorte ato kundër Bidenit dhe guvernatorit demokrat të atij shteti.
Kërcënimet kundër zyrtarëve publikë janë rritur vazhdimisht gjatë viteve të fundit, duke krijuar sfida të reja për zbatimin e ligjit, të drejtat civile dhe shëndetin e demokracisë amerikane.
Policia e Capitolit vitin e kaluar raportoi se ata hetuan më shumë se dyfishin e numrit të kërcënimeve ndaj anëtarëve të Kongresit, sesa katër vjet më parë. Të nxitur nga gënjeshtrat e ish-presidentit Donald Trump se zgjedhjet e vitit 2020 iu vodhën, kërcënimet ndaj punonjësve të zgjedhjeve kanë shpërthyer, me një në gjashtë persona që raportojnë kërcënime ndaj tyre dhe shumë administratorë zgjedhorë me përvojë e kanë lënë punën ose po mendojnë ta lënë punën.
“Është rritur padyshim në pesë vjetët e fundit”, thotë Jake Spano, kryetar bashkie në periferi të Minneapolisit. Ai thotë se raportuan kërcënimet dhe 87 për qind e dinë se problemi është duke u përkeqësuar.
Zyrtarët në qytetin e Spanos u përballën me vështirësi në vitin 2018, kur Trumpi postoi në Twitter në lidhje me vendimin e këshillit të qytetit për të mos thënë Betimin e Besnikërisë në fillim të takimeve të tij.
“Ndikimi që zgjati i presidencës së Donald Trumpit është se ai e bëri të qartë se normat se si e trajtojmë njëri-tjetrin nuk vlejnë më”, thotë demokrati Spano.
Kërcënimet nuk janë thjesht çështje e ashpërsimit të diskursit kombëtar. Ekspertët paralajmërojnë se mund të jenë pararendës të dhunës politike.
Kërcënimet me vrasje
Në vitin 2017, një burrë që i përkiste një grupi në Facebook të quajtur “Jepi fund Partisë Republikane” hapi zjarr ndaj anëtarëve republikanë të Dhomës së Përfaqësuesve teksa ata ushtroheshin për një lojë bamirësie të bejsbollit, duke plagosur rëndë tani udhëheqësin e shumicës së Dhomës Steve Scalise. Vitin e kaluar, bashkëshorti 82-vjeçar i kryetares së atëhershme të Dhomës së Përfaqësuesve, Nancy Pelosi, demokrate, u sulmua me çekan nga një burrë, i cili kishte postuar në internet teori konspirative të krahut të djathtë përpara se të hynte në shtëpinë e çiftit në San Francisko.
Gjithashtu vitin e kaluar, një burrë u arrestua teksa po mbante thika, një pistoletë dhe zinxhirë jashtë shtëpisë së gjykatësit të Gjykatës Supreme, Brett Kavanaugh mes protestave kundër Gjykatës që rrëzoi të drejtën e grave për të kryer abort. Më pas, një burrë i armatosur i Ohajos me antiplumb, i cili kishte qenë në trazirat e 6 janarit në Capitol, u qëllua dhe u vra pasi u përpoq të hynte në zyrën e FBI-së pas kontrollit të asaj agjencie verën e kaluar në resortin e Trump në Florida, Mar-a-Lago.
Trumpi ka kritikuar vazhdimisht FBI-në dhe ka bërë thirrje për marrjen e kontrollit në Departamentin e Drejtësisë nëse ai kthehet në Shtëpinë e Bardhë, pasi përballet me akuza shtesë në lidhje me përpjekjet e tij për të përmbysur rezultatet e zgjedhjeve të vitit 2020.
Trumpi e ka cilësuar “të çmendur” prokurorin e posaçëm që mbikëqyr prokuroritë federale, Jack Smith, i cili e ka akuzuar ish-presidentin për “ndërhyrje në zgjedhje dhe një tjetër përpjekje për t’i manipuluar dhe vjedhur zgjedhjet presidenciale”. Ai gjithashtu ka sulmuar prokurorin lokal të Georgias që pritet të ngrejë më shumë akuza kundër tij javën e ardhshme.
Ekspertët paralajmërojnë se retorika e përshkallëzuar mund të rrisë rreziqet e dhunës, veçanërisht me afrimin e zgjedhjeve presidenciale të vitit 2024 dhe proceseve gjyqësore ndaj Trumpit. Sulmuesit e vetëm që veprojnë në mënyrë impulsive, në vend të dhunës masive si sulmi i 6 janarit në Capitol, janë shqetësimi më i madh, thotë Javed Ali, ish-zyrtar i lartë kundër terrorizmit në FBI-në, tani zyrtar në Universitetin e Miçiganit.
“Ky kërcënim mund të materializohet shumë shpejt pa asnjë paralajmërim”, thotë ai.
Në një deklaratë nga agjentët e FBI-së, Craig Deleeuw Robertson dukej sikur ai mund të ishte ai lloj kërcënimi.
Autoritetet thanë se zdrukthëtari i referohej vetes si “MAGA Trumpist”, duke iu referuar sloganit të Trumpit “T’ia kthejmë namin Amerikës” dhe kishte postuar kërcënime kundër Prokurorit të Manhatanit Alvin Bragg, Kryeprokurorit të SHBA-së Merrick Garland dhe kryeprokurores së New Yorkut, Letitia James, të cilët kanë qenë objektiva të sulmeve të vetë Trumpit në rrjetet sociale.
Rrjeti social “Truth” i Trumpit ishte i pari që paralajmëroi FBI-në për të pasi Robertson në mars kërcënoi me vrasje Braggun, prokurorin e parë që ngriti akuza penale kundër Trumpit.
Rrjetet sociale
Edhe pas kontrollit nga agjentët e FBI-së, thuhet në deklaratë, Robertson vazhdoi të postonte qëndrime të dhunshme dhe fotografi, duke përfshirë kërcënimin se nëse FBI-ja do të vazhdonte të monitoronte postimet e tij, ai “do të ishte i sigurt se do të kishte armën e mbushur në rast se vini përsëri”. Ai gjithashtu postoi në lidhje me vrasjen e Bidenit, i cili e ka vizituar të enjten shtetin e Utahas.
Ata që e njihnin Robertson thotë se nuk ishte rrezik për askënd, vetëm një burrë konservator i moshuar, kryesisht i mbyllur në shtëpi, që rrinte në internet.
“Ai besonte në të drejtën e tij për të mbajtur armë. Ai besonte në të drejtën e tij për të thënë atë që ndjen. Kur erdhi puna, ai e dinte se Zoti nuk do ta kishte miratuar vrasjen e njerëzve të pafajshëm”, thotë Paul Searing, biznesmen vendas që e përcillte Robertsonin në internet dhe e paralajmëronte atë kur kalonte kufirin në rrjetet sociale. “Gjërat dolën jashtë kontrollit sepse ai thjesht ishte vërtet i pakënaqur”.
Michael German, ish-agjent i FBI-së, i cili tani është bashkëpunëtor i Qendrës Brennan për Drejtësi, thotë se rrjetet sociale sociale mund të transformojnë hapjen private në kërcënime kërcënuese.
“Gjërat që mund të jenë kritikuar në televizion më parë tani shfaqen me të madhe në publik”, thotë German.
Ai shton se problemi është se zbatimi i ligjit federal ka qenë i ngadalshëm për të shkuar pas dhunës së organizuar të krahut të djathtë, të tilla si aktet e dhunshme të kryera nga “Oath Keepers”, “Proud Boys” dhe grupe të ngjashme përpara trazirave të 6 janarit 2021 në Capitol.
Teksa kërcënimet kundër zyrtarëve publikë janë pjesë rutinë e historisë së vendit, German thotë se retorika e Trumpit dhe disa prej mbështetësve të tij paraqet rrezik të ri.
“Ajo që më shqetëson mua është se figurat e autoritetit – jo vetëm Trump, por shumë të tjerë në Partinë Republikane – kanë promovuar grupe të dhunshme dhe kanë hedhur poshtë dhunën që ata kanë kryer”, thotë ai, duke shtuar se kjo dërgon sinjal për disa njerëz që janë dashamirës ndaj pikëpamjeve të grupeve.
Kurt Braddock, profesor komunikimi në Universitetin Amerikan në Uashington, thotë se retorika nuk duhet të drejtojë në mënyrë eksplicite mbështetësit për të kryer dhunë. Edhe nëse frymëzon vetëm një pjesë të vogël për të kryer krime, mund të jetë ende e rrezikshme duke pasur parasysh shtrirjen e jashtëzakonshme të mesazheve politike dhe ekstremiste në internet dhe miliona njerëz që i përvetësojnë ato.
“Ju arrini në pikën ku të paktën një person mund ta interpretojë atë si thirrje për dhunë”, thotë Braddock. “Siç e kemi parë, një person mund të bëjë shumë dëm”.
Megjithëse rreziku është më i madh dhe retorika më e ashpër në të djathtën politike, thotë Braddock, e majta gjithashtu ka përgjegjësi. Pak përpara arrestimit jashtë shtëpisë së Kavanaugh, udhëheqësi i shumicës në Senat, Chuck Schumer kishte paralajmëruar se shumica e Gjykatës Supreme të emëruar nga republikanët kishte “lëshuar vorbullën” dhe “do të paguajë çmimin” me vendimin e saj që rrëzonte ligjin e njohur “Roe vs Wade”.
Megjithatë, ekspertët paralajmëruan kundër supozimit se shumë amerikanë janë aq të radikalizuar sa mund të përfshihen në dhunë të motivuar politikisht.
Joe Mernyk, kandidate për doktoratë në Laboratorin e Polarizimit dhe Ndryshimeve Sociale të Universitetit të Stanfordit, anketoi demokratët dhe republikanët në lidhje me mbështetjen e tyre për dhunën politike dhe zbuloi se ajo ishte shumë e ulët. Por perceptimet e tyre për palën tjetër dhanë pamje krejt tjetër: Njerëzit në secilën parti besonin se anëtarët e tjetrës kishin mbështetje të lartë për dhunën.
Kur pjesëmarrësve iu tha se, në fakt, mbështetja për dhunën ishte e ulët nga ana tjetër, mbështetja e tyre për dhunën ra edhe më e ulët, thotë Mernyk.
Mernyk theksoi rëndësinë e “sigurisë që njerëzit të dinë se këta njerëz, si burri në Utah, nuk janë përfaqësues të Partisë Republikane ose qëndrimeve të partisë”.