Njëra prej vaksinave kryesore eksperimentale ndaj COVID-19 prodhon reagim imunitar te të rriturit sikurse edhe te të rinjtë, kanë bërë të ditur zhvilluesit e saj, duke e rritur shpresën për mbrojtjen e më të cenuarve nga koronavirusi, i cili ka shkaktuar kaos ekonomik dhe shoqëror kudo përreth botës.
As Universiteti i Oxfordit dhe as partneri i tij komercial “AstraZeneca” nuk do t’i shpalosnin të dhënat nga testimet e hershme që shfaqin efekte pozitive, pasi që ato janë dorëzuar për rishikim. Por, “AstraZeneca” ka konfirmuar gjetjet thelbësore rreth vaksinës së quajtur AZD1222, të cilat ishin ndarë gjatë një takimi akademik me dyer të mbyllura.
Testimet e fazës së dytë kanë treguar se personat e moshës mbi 56-vjeçare – dhe disa madje mbi 70 – kanë prodhuar lloj të njëjtë të reagimit të antitrupave, sikur vullnetarët e rinj. Nëse të moshuarit do të ishin të mbrojtur, kjo ka qenë gjithmonë një pikëpyetje në aspektin e zhvillimit të vaksinave. Sistemi natyral imunitar i trupit dhe kësisoj aftësia për ta luftuar çfarëdo virusi dobësohet me moshë, gjë kjo që edhe është arsyeja pse shkalla e vdekjeve nga COVID-19 është më e lartë mes të moshuarve.
Të dhënat tregojnë se edhe më pak efekte anësore – ato të cilave shkencëtarët u referohen si “reaktogjenitet” – janë raportuar mes vullnetarëve më në moshë, gjë kjo që është inkurajuese, ndonëse mund të nënkuptojë se më syresh kanë raportuar probleme siç anë mpirja e krahut.
“Është trimëruese që të shihet se reagimet imunogjenetike janë të ngjashme mes të rriturve më të moshuar dhe të rinj, si dhe atyre te të cilët reaktogjeniteti ishte më i ulët te të rriturit më të vjetër, ku ashpërsia e sëmundjes COVID-19 është më e lartë. Rezultatet në vijim ndërtojnë në trup dëshmi për sigurinë dhe imunogjenitetin e AZD1222”, ka thënë zëdhënësi i “AstraZeneca”-s.
Një vaksinë funksionale konsiderohet si faktori që i ndërron rregullat e lojës në betejën kundër koronavirusit, i cili ka lënë të vdekur më shumë se 1.15 milionë njerëz, ka shkatërruar ekonominë globale dhe ka sprapsur jetën normale të miliarda njerëzve. Sidoqoftë, të paktë janë ata që mendojnë se vaksinat e para do të jenë plotësisht mbrojtëse. Por, ato mund ta ulin ashpërsinë e sëmundjes, andaj njerëzit do të mund t’u shmangen spitaleve dhe të ulet shkalla e vdekjeve. Efekti gjithashtu mund të mos zgjasë shumë, prandaj doza të tjera mund të bëhen të nevojshme.
“AstraZeneca” ka njoftuar se ka shpresuar që vaksina të mund të jetë e gatshme për përdorim të kufizuar muajve të ardhshëm.
“Kemi parashikuar lexime të efektshmërisë nga testimet në fazën 2 dhe 3, duke nisur prej tani deri në fundit të vitit, dhe në rast se aprovohet përbrenda shteteve, dozat e vaksinës potenciale mund të jenë të disponueshme për përdorim që para fundit të vitit”, ka thënë zëdhënësi.
Sidoqoftë, shumica e ekspertëve jashtë kompanisë, si dhe sekretari britanik për Shëndetësi, Matt Hancock, presin se vaksina nuk do të jetë e disponueshme deri më 2021. I pyetur nëse disa njerëz mund ta marrin vaksinën gjatë këtij viti, Hancock duke folur për BBC-në, ka thënë: “Nuk e përjashtoj mundësinë, por kjo është pritshmëria ime”.
Hancock ka bërë të ditur se vaksina nuk është ende gati, porse është duke e përgatitur logjistikën për shpërndarje të mundshme, kryesisht në pjesën e parë të 2021-s. “AstraZeneca” është zotuar për prodhim masiv dhe ka një kapacitetet për 3 miliardë dozash – sasi kjo që është e barabartë me injektimin e 1.5 miliardë njerëzve në të gjithë botën me dy doza të vaksinës. Kompania ka nënshkruar gjithashtu marrëveshje me prodhuesit në vende të tjera, si India.
Testimet përfundimtare (të fazës së tretë), në të cilat pritet që të shihet dallimi domethënës në numrin e vdekjeve mes njerëzve të vaksinuar dhe atyre të pavaksinuar, janë duke ndërmarrë në gjashtë vende. Testimet në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, të cilat ishin pauzuar pas sëmundjes së një vullnetari në Mbretërinë e Bashkuar, kanë vazhduar. Vendet e tjera që po marrin pjesë në testime janë Afrika e Jugut, Brazili, Japonia dhe India.
Vaksina pritet që të jetë njëra ndër të parat e “Big phrama”, që do ta sigurojë aprovimin e rregullatorit, mes të cilave edhe ajo nga “Pfizer” dhe “BioNTech”.
Puna për vaksinën e Oxfordit ka nisur në janar. E quajtur AZD1222 apo ChAdOx1 nCoV-19, vaksina e vektorit viral është krijuar nga një version i dobësuar i një virusi të ftohjes së zakonshme që shkakton infeksione te shimpanzetë.
Stephen Evans, profesor i farmakoepidemiologjisë në Shkollën e Londrës për Higjienë dhe Mjekësi Tropikale, ka paralajmëruar që kurrfarë konstatimi lidhur me efikasitetin e vaksinës nuk duhet të bëhet derisa të mos publikohen të dhënat e plota.
“Në mënyrë që të mund t’i komentojmë si duhet këto gjetje, ne duhet t’i shohim të dhënat”, ka thënë ai. “Është inkurajues fakti se hulumtuesit sugjerojnë që reagimet imunitare të matura në gjak duket se tregojnë efektshmëri si në moshat mbi ashtu edhe në ato nën 70-vjeçare. Nevojiten të dhënat e fazës së fundit të testimit për të parë nëse reagimet imunitare përkthehen në efektshmëri klinike për parandalimin e infeksionit. Duhet pasur numër shumë më të madh të dhënash dhe nuk duhet qenë shumë optimistë derisa testimet të mos përmbyllen”.
Nivelet e ngritura të antitrupave në gjak sugjerojnë, por nuk garantojnë mbrojtje nga shumëfishimi i virusit në trup, ka thënë ai.
