Me ceremoni solemne është rihapur për vizitorë Kalaja e Bashtovës, pas projektit restaurues që shënon kapitull të ri për njërin prej monumenteve më të çmueshme të trashëgimisë kulturore në Shqipëri.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, e ka cilësuar ngjarjen e së premtes si ditë të veçantë dhe simbolike për trashëgiminë kulturore shqiptare.
“Jemi mbledhur për të inauguruar kalanë e Bashtovës, një ndër monumentet më të çmuara të historisë sonë, e cila nga sot merr një jetë të re. Ajo nuk është më vetëm një dëshmi e gurëzuar e së kaluarës, por shndërrohet në një hapësirë të gjallë për kulturën, artin, turizmin dhe zhvillimin e qëndrueshëm të komunitetit”, citohet të ketë thënë Gonxhja në Kalanë afër grykëderdhjes së lumit Shkumbin, përballë detit Adriatik në Shqipërinë qendrore, afërsisht 2 kilometra nga fshati Vilë Ballaj, 40 kilometra nga Tirana
E ndërtuar në shekullin XV, kjo kala përfaqëson një pikë strategjike të lidhjes së Shqipërisë me Mesdheun. “Dikur ishte një portë e rëndësishme e venecianëve për shkëmbime tregtare dhe pjesë e një harte më të gjerë komunikimesh ndërkulturore që bashkonte Lindjen me Perëndimin. Sot, falë mbështetjes së Bashkimit Evropian dhe programit EU4Culture, zbatuar nga UNOPS, ajo vjen para nesh e restauruar plot kujdes, duke na kujtuar se historia nuk është vetëm për t’u mbajtur mend, por për t’u rijetësuar dhe për t’u bërë pjesë e së ardhmes sonë”, ka thënë ai.
Për herë të parë, sipas tij “Kalaja e Bashtovës jo vetëm që është rikthyer në identitetin e saj historik, por është pajisur edhe me një qendër moderne vizitorësh, e cila ofron informacion, shërbime bashkëkohore dhe kushte për aktivitete kulturore, edukative e turistike. Qendra e vizitorëve është konceptuar si një hapësirë mikpritëse që i hap dyert çdo vizitori vendas apo të huaj, duke e shndërruar vizitën në Bashtovë në një përvojë të plotë”.
Është zotuar se “rijetësimi i kalave shqiptare është një politikë strategjike që shkon përtej ruajtjes së thjeshtë të mureve dhe gurëve.
“Çdo kala e rikthyer në jetë bëhet një katalizator për zhvillimin ekonomik dhe social të zonës: krijon mundësi të reja punësimi për të rinjtë, nxit turizmin kulturor e natyror, gjallëron gastronominë tradicionale, artizanatin dhe mikpritjen lokale. Ky investim kthehet në një motor të qëndrueshëm të zhvillimit që i jep frymë komunitetit dhe gjeneron të ardhura të reja”, ka thënë ai.
Vetëm këtë vit, numri i turistëve që i kanë vizituar kalatë në Shqipëri është rritur me 95 për qind krahasuar me vitin 2024, ndërsa turizmi në lokalitetet kulturore është rritur me 64 për qind.
Gonxhja ka nënvizuar se “Kalaja e Bashtovës, me hapësirën e saj prej mijëra metrash katrorë, është e destinuar të kthehet në një qendër multifunksionale: këtu do të zhvillohen koncerte, festivale, ekspozita, shfaqje teatrale, aktivitete edukative për fëmijët e të rinjtë, si dhe evente tematike ndërkombëtare”.
“Ky moment është një shembull i shkëlqyer i bashkëpunimit mes Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian, një model që duhet të frymëzojë edhe projekte të tjera të ngjashme. Kjo është mënyra më e mirë për të treguar se integrimi evropian nuk është vetëm një proces politik, por edhe një realitet konkret që sjell rezultate të prekshme për qytetarët tanë”, ka thënë ai.
Në vitin 2017, Kalaja e Bashtovës u fut në listën e tentativës së UNESCO-s për trashëgimi botërore, për shkak të vendndodhjes së saj të veçantë dhe rëndësisë historike.