"Shumë herë njerëzit thonë: ‘Epo, thjesht përpiquni të zhvendoseni në një vend më të lirë’", tha 44-vjeçarja Liberty McCoy. “Por unë kam punën, familjen time, miqtë e mi. Do të ishte një sfidë e madhe të çrrënjosja gjithë jetën time duke ndjekur qiranë më të lirë”
(AP) - Liberty McCoy u kërkoi votuesve që të miratojnë një masë votimi më 8 nëntor për të kufizuar rritjen e qirasë në Pasadena, sepse ka frikë se nuk do të mund ta përballojë çmimin në qytetin ku u rrit dhe ku jetojnë prindërit e saj të moshuar.
Bibliotekarja dhe burri i saj, konsulent i pavarur, morën njoftimin për rritje mujore prej 100 dollarësh vitin e kaluar dhe një tjetër për 150 dollarë këtë vit, duke bërë që qiraja në shtëpinë e tyre jashtë Los Anxhelosit të jetë 2350 dollarë në muaj. Ata mund të menaxhojnë rritjet tani për tani - por jo përgjithmonë.
Dilema
"Shumë herë njerëzit thonë: "Epo, thjesht përpiquni të zhvendoseni në një vend më të lirë", tha 44-vjeçarja. “Por unë kam punën, familjen time, miqtë e mi. Do të ishte një sfidë e madhe të çrrënjosja gjithë jetën time duke ndjekur qiranë më të lirë”.
Me çmimet e qirave në rritje dhe strehim të papërballueshëm, qiramarrësit e lodhur nga inflacioni në qytete dhe qarqe në të gjithë vendin po iu drejtohen kutive të votimit për lehtësim. Mbështetësit thonë se politikat e kontrollit të qirasë në votimin e 8 nëntorit janë alternativa më e mirë afatshkurtër për të ulur rritjen e qirave dhe për të siguruar që banorët të mbeten të strehuar.
Në Orange County, Florida, shtëpia e Disney World dhe parqeve të tjera zbavitëse, votuesit do të marrin në konsideratë një nismë votimi për të kufizuar rritjen e qirasë në rritjen vjetore të indeksit të çmimeve të konsumit. Por një vendim gjykate javën e kaluar do të thotë se edhe nëse kalon, ai mund të anulohet.
Përkrahësit në Orlando dhe në qytete të tjera të Orange County tregojnë për një popullsi që është rritur me 25% që nga viti 2010 dhe qiratë që u rritën me 25% midis vitit 2020 dhe 2021 – dhe përjetuan një rritje tjetër dyshifrore këtë vit.
Vitin e kaluar shoferët në St. Paul, Minesota, miratuan një masë votimi që kufizon rritjen e qirave në 3% në vit, ndërsa banorët përtej lumit në Minneapolis mbështetën një masë që lejonte këshillin e qytetit të miratonte një urdhëresë për kontrollin e qirasë.
Çmime tavan
Këtë verë, Kingston, New York, u bë qyteti i parë në pjesën e sipërme të shtetit që vendosi kontrollin e qirasë. Masa nënkupton rreth 1200 njësi – ndërtesa të ndërtuara para vitit 1974 me gjashtë ose më shumë njësi – duhet të kufizojnë qiratë në një përqindje të caktuar nga një bord udhëzues për qiranë.
Kryetarja e Komunës së Bostonit, Michelle Wu, u zgjodh vitin e kaluar dhe e bëri kthimin e kontrollit të qirasë në qytet pjesë të fushatës së saj.
“Stabilizimi i qirasë mund të sigurojë mbrojtje për të gjithë, por bëjeni këtë në një mënyrë që të synojë me të vërtetë përfitimet për qiramarrësit me të ardhura të ulëta, qiramarrësit të komuniteteve të ndryshme, qiramarrësit që ndikohen më së shumti nga paqëndrueshmëria e banesave”, tha Tram Hoang, ekspert i politikave të strehimit.
Lufta për kontrollin e qirasë ka qenë më intensive në Perëndim, ku në vitin 2019 ligjvënësit në Kaliforni dhe Oregon miratuan kufijtë mbarëkombëtarë për rritjen vjetore të qirasë. Kufiri vjetor i Kalifornisë nuk mund të kalojë 10% dhe ai i Oregonit është vendosur në 7%, plus indeksin e çmimeve të konsumit.
Të dy ligjet përjashtojnë ndërtimet e reja për 15 vjet, kompromis për të inkurajuar investuesit të vazhdojnë ndërtimin dhe të zbatohen vetëm për njësi të caktuara.
Por kjo nuk e ka shuar aktivizimin e qiramarrësve në Kaliforni, ku gati gjysma e 40 milionë banorëve të shtetit janë qiramarrës.
Votuesit në periferi të San Franciscos, Richmond, dhe në qytetin bregdetar të Kalifornisë Jugore të Santa Monicas do të marrin në konsideratë masat për të shtrënguar më tej kufijtë ekzistues të qirasë në një maksimum prej 3%.
Politikat e kontrollit
Michael Wilkerson, ekonomist i lartë në Portland me qendër në Oregon, i përshkruan ligjet e shtetit të Kalifornisë dhe Oregonit si masa "kundër rritjes së çmimeve" që synojnë mbrojtjen e qiramarrësve më të rrezikuar nga rritjet e tepruara, ndërsa inkurajojnë zhvillimin e banesave të reja.
Politikat e kontrollit të qirasë kanë ekzistuar për dekada, të vendosura pas Luftës së Dytë Botërore në qytetin e Nju-Jorkut dhe gjetkë për të luftuar rritjen e çmimeve të banesave dhe përsëri në vitet 1970 në verilindje dhe në Kaliforni. Megjithatë, industria e pasurive të paluajtshme që atëherë ka arritur të miratojë ligje shtetërore që e kanë bërë të vështirë, nëse jo të pamundur, për shumë komuna lokale kufizimin e qirave.
Të dhënat për kontrollin e qirasë kanë qenë të përziera. Politika, sipas një raporti të Institutit Urban, u zbulua se kishte ulur qiranë për njësitë e mbuluara në Cambridge, Massachusetts, San Francisco dhe New York, por nuk rezultoi në ulje të konsiderueshme në qytetet e New Jerseyit.
Megjithatë, disa studime kanë treguar se kontrolli i qirasë mund të zvogëlojë numrin e njësive të banimit në dispozicion dhe t'i dekurajojë pronarët nga mirëmbajtja e tyre.
Brenda disa javësh, anëtarët e këshillit dëgjuan investitorët të cilët fajësuan ligjin e ri për prishjen e projekteve të strehimit sepse humbën fondet. Lejet e ndërtimit të lëshuara për banesat e reja deri në gusht ranë me 31% nga mesatarja e katër vjetëve.
Si përgjigje, këshilli i qytetit miratoi ndryshimet në shtator për të përjashtuar banesat me të ardhura të ulëta, si dhe ndërtimet e reja për 20 vjet. Ai gjithashtu i lejon pronarët të rrisin qiratë me 8% plus indeksin e çmimeve të konsumit pasi një qiramarrës të largohet.
Pengesat
Masa e votimit të Orange County është në ajër pasi një gjykatë apeli e hodhi poshtë propozimin javën e kaluar dhe sugjeroi se ai nuk do të certifikohet edhe nëse votuesit e miratojnë atë.
Qarku planifikon të paraqesë një mocion për një ridëgjim dhe me fletëvotimet tashmë të dala, mbikëqyrësi i zgjedhjeve i Qarkut Orange tha se nuk ka plane të nxjerrë fletë të reja. Mbështetësit e masës thanë se do të vazhdojnë fushatën.
Për qiramarrësit si Jessy Correa, pengesa do të thotë se ajo do të përballet me një rritje prej 20% të qirasë në apartamentin e saj me tri dhoma gjumi në Orlando në janar. 44-vjeçarja, nënë e gjashtë fëmijëve, tashmë po lufton për të përballuar qiranë aktuale prej 2300 dollarësh.
Një punonjëse burimesh njerëzore në një organizatë jofitimprurëse shpresonte që nisma e votimit "do të sillte stabilitet, do të na jepte një moment për të marrë frymë". Në vend të kësaj, ajo tani është e detyruar të bëjë zgjedhje të vështira, si gjetja e një pune tjetër.
"Ku është ëndrra amerikane për të qenë në gjendje të jetosh, të kënaqesh?" - pyeti ajo e përlotur pasi mësoi vendimin e gjykatës. "Çfarë po bëjmë? Është zhgënjyese”.
Përktheu: Forca Jashari