Autokratët mblidhen në Kinë në kërkim të “rendit të ri botëror”

Liderë nga Azia, Lindja e Mesme dhe Evropa do të mblidhen në Kinë mes tensioneve globale dhe kërkesave për rend botëror shumëpolar. Nga Putini te Modi, samiti i SCO-së shfaqet si platformë për rivalët e Perëndimit. Pekini kërkon të paraqitet para botës si ndërmjetës i pazëvendësueshëm në një kohë me armiqësitë në rritje

Autokratë, populistë, miq e armiq, një udhëheqës që po zhvillon luftë në Evropë e lideri i shtetit më të madh demokratik, do të priten nga presidenti kinez, Xi Jinping, në një samit që synon ta vendosë Pekinin si lider bote në përgjigjen kundër Perëndimit.

Udhëheqës shtetesh e delegacione nga Azia dhe Lindja e Mesme do të takohen të dielën në portin kinez të Tianjinit për samitin dyditor të Organizatës së Bashkëpunimit të Shanghait (SCO), grup rajonal i sigurisë që është themeluar nga përpjekjet e Xisë dhe presidentit rus, Vladimir Putin, për ta “balancuar” pushtetin botëror.

Zyrtarët kinezë kanë thënë se ky do të jetë samiti më i madh ndonjëherë. Xi synon ta prezantojë veten si udhëheqës alternativ dhe i fuqishëm në kohën kur superfuqia botërore, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe presidenti Donald Trump, po lëkundin aleancat me luftën tregtare botërore.

Mbledhja do të mbahet para paradës së madhe ushtarake në Pekin që pritet të përçojë mesazh tjetër - atë të fuqisë ushtarake që u rrit shpejt në Kinë. Do të jenë të pranishëm autokratët Kim Jong Un i Koresë së Veriut, Min Aung Hlaing i Birmanisë, bashkë me Putinin e udhëheqës evropianë, miqtë e Rusisë, Aleksandar Vuçiqi i Serbisë dhe Robert Fico i Sllovakisë.

Samiti po ashtu i jep tjetër vëmendje ndërkombëtare Putinit, dy javë pas samitit të tij me Trumpin në Alaskë. E tash në kohën kur ai po injoron presionin ndërkombëtar për t’i dhënë fund pushtimit të Ukrainës.

Para mbërritjes, Putini ka lavdëruar partneritetin Rusi-Kinë duke thënë se është forcë stabiliteti në botë. Në një intervistë me shkrim për agjencinë shtetërore kineze, “Xinhua”, Putini ka thënë se janë “të bashkuar në vizionin për ndërtimin e një rendi të drejtë dhe shumëpolar botëror”.

Anëtarët e SCO-së – që përfshijnë Kinën, Rusinë, Indinë, Iranin, Pakistanin, Bjellorusinë, Kazakistanin, Kirgistanin, Taxhikistanin dhe Uzbekistanin – kontrollojnë një pjesë të madhe të rezervave botërore të energjisë dhe qeverisin me 40 për qind të popullsisë botërore.

Prania e shumë shteteve rivale në këtë samit ka shërbyer që Xi të japë mesazh tjetër për veten. “Pekini dëshiron të sinjalizojë se Kina është ndërmjetësi i pazëvendësueshëm në Euroazi, dhe ka kapacitetin t’i ulë rivalët në një tryezë e ta shndërrojë konkurrencën mes fuqive të mëdha në varësi të përbashkët”, ka thënë Rabia Akhtar, drejtoreshë e Qendrës për Siguri, Strategji dhe Kërkime Politike në Universitetin e Lahores në Pakistan.

Prania e kryeministrit indian, Narendra Modi, i ka shtuar rëndësi listës së mysafirëve. Ai nuk mori pjesë në samitin e vitit të shkuar në Kazakistan, ndërsa në Kinë mbërrin pas raporteve më të tensionuara me SHBA-në.

Delegacione priten edhe nga 15 partnere zyrtare të SCO-së dhe shtete mbikëqyrëse – Kamboxhia, Egjipti, Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Bahreini, Katari dhe Kuvajti, por edhe Turqia në mes të tjerash, sipas zyrtarëve kinezë. Pritet pjesëmarrja edhe e sekretarit të përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres.

Në qytetin e Tianjinit tashmë janë vendosur banerat në anglisht, rusisht e kinezisht. Lokacioni ka simbolikë për Kinën, si port që ishte hapur nga fuqitë kolonialiste në shekullin e 19-të.

SCO është themeluar më 2001 si grup i fokusuar në sigurinë rajonale mes Kinës, Rusisë, Kazakistanit, Kirgistanit, Taxhikistanit dhe Uzbekistanit. Rrjeti është zgjeruar në vazhdimësi. Anëtarët e SCO-së kanë bashkëpunuar në përpjekjet për të ndalur terrorizmin dhe kanë bashkëpunime edhe në arsim, tregti e energji. Ata vazhdimisht bëjnë thirrje për “rend të drejtë botëror” dhe që bota të mos udhëhiqet nga vetëm një superfuqi dhe aleatët e saj.

Hyrja e Iranit më 2023 dhe e Bjellorusisë një vit më pas, janë parë gjerësisht si përpjekje të Pekinit dhe Moskës për ta bërë bllokun sa më antiperëndimor.