Në Dhomat e Specializuara të Kosovës (DhSK) në Hagë, të hënën ka filluar dëshminë ish-këshilltari politik i Wesley Clark, John Stewart Duncan në gjykimin ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit.
Dëshmitari Duncan tha se nga gushti i vitit 1998 deri në dhjetor të 2001-ës, ka qenë këshilltar politik i komandantit të lartë të NATO-s, Wesley Clark.
Ky dëshmitar e mban kodin 1DW0006 në këtë rast gjyqësor dhe është dëshmitari i tretë i mbrojtjes.
Duncan për dhunën e pasluftës: S’ishte e orkestruar nga UÇK-ja
Dëshmitari John Duncan deklaroi të hënën në Hagë se dhuna që ishte shfaqur pas përfundimit të luftës nga ana e shqiptarëve nuk ishte e orkestruar nga UÇK-ja dhe se Hashim Thaçi ka bërë thirrje për qetësi.
“Në mënyrë të pavarur, jo. Për shkak se me sa e kuptonim ne, nuk ishte dhunë e orkestruar. Ajo që donim ne ishte që ai të lëshonte thirrje ndaj kosovarëve që të përmbaheshin. Megjithatë, siç e përshkrova, bëhej fjalë për sulme të hakmarrjes, oportuniste-kriminale. Si çdo politikan, ai mund të lëshonte thirrje për qetësi, por nuk ishte në gjendje që ta zbatonte një gjë të tillë për shkak se nuk ishte e organizuar nga UÇK-ja”, tha ai, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Këtë deklarim, dëshmitari e bëri pasi u pyet nga avokatja Nina Tavakoli se a mund të ndalohej kjo dhunë më 1999 nga Thaçi.
Dëshmitari tha se këtë thirrje për qetësi e bëri Thaçi dhe se ata ishin krejt ajo se çfarë i kërkuan atij lidhur me këtë pjesë.
Me kaq përfunduan pyetjet e mbrojtjes së Hashim Thaçit për të vazhduar me ato të mbrojtjes së Kadri Veselit të përfaqësuar nga avokati Rodney Dixon.
Duncan pyetet për Azem Sylën dhe Sokol Bashotën
Në Dhomat e Specializuara të Kosovës (DhSK) në Hagë, dëshmitari John Duncan të hënën u pyet nëse i njeh Azem Sylën dhe Sokol Bashotën.
Për të parin, dëshmitari tha se është emër që e ka dëgjuar, ndërsa kur u pyet për Bashotën ai tha se nuk është i mirë me emrat, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Duke u munduar që t’ia rifreskojë kujtesën dëshmitarit, prokurori Matt Halling i tha se çka nëse i thuhet se Azem Syla ka qenë ish-komandant i përgjithshëm i UÇK-së dhe Sokol Bashota ish-zëvendëskomandant.
Si rrjedhojë, dëshmitari Duncan tha se emrat i ka të dëgjuar pasi i dha pak kontekst prokurori. Ai tha se nuk i mban mend as emrat e Zonave Operative siç janë ndarë në UÇK.
Ndryshe, me kaq përfundoi seanca e sotme për të vazhduar edhe nesër me dëshminë e të njëjtit dëshmitar.
John Duncan: S’kam parë komunikata të UÇK-së ku përmendeshin ekzekutime
John Duncan ka thënë se gjatë kohës sa kanë shërbyer në Kosovë nuk kanë parë ndonjë komunikatë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) ku përmendeshin ekzekutime apo likuidime ndaj kolaboracionistëve.
“Nuk kam parë diçka të përmendeshin të kësaj natyre ku përmendeshin ekzekutime apo likuidime të kolaboracionistëve apo tradhtarëve të kombit”, tha dëshmitari, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Kjo përgjigje e dëshmitarit erdhi pas pyetjeve të prokurorit Matt Halling, i cili e filloi këtë proces pas përfundimit të pyetjeve nga ana e mbrojtjes së Jakup Krasniqit.
Ndërsa, për komunikatat e tjera që pretohet se janë lëshuar nga UÇK-ja, dëshmitari Duncan tha se i ka parë shumë prej tyre.
“I kam parë, por jo gjithmonë. Por, kam parë shumë shpesh. M’i raportonin GDOM-i, Kryqi i Kuq ndërkombëtar, ndonjëherë i shihja në shtyp”, tha ai.
Dëshmitari foli edhe për tematikën e komunikatave që ai i ka parë gjatë kohës sa ka qenë në Kosovë.
“Larmishmëri temash lidhur me aspekte politike të zhvillimeve, por nga sa kam lexuar, shumë po përpiqeshin të tregonin se ishin një organizatë e mirëthemeluar dhe ishin e ardhmja e Kosovës. Ky ishte mesazhi që po përpiqeshin të përcillnin”, tha dëshmitari.
Si rrjedhojë, Duncanit iu prezantua një komunikatë që pretendohet se është e UÇK-së dhe mban numrin 28. Sipas prokurorit, kjo komunikatë ishte lëshuar më 16 janar 1997, e cila thoshte që më 26 dhjetor 1996 dhe 9 janar 1997 në zonën operative 1, njësitet e UÇK-së kryen dy vrasje kundër dy kolaboracionistëve të pushtuesve serbë në Kosovë. Sipas kësaj komunikate, vendimi për ekzekutimin e këtyre dy personave u mor nga Shtabi Qendror i UÇK-së pasi ishin paralajmëruar më herët që të hiqnin dorë nga bashkëpunimi me pushtuesin.
Dëshmitari tha se kjo komunikatë është nxjerrë më parapara se ai të shkonte në Kosovë. Mohoi se ka parë ndonjëherë rregullore të brendshme të funksionimit të UÇK-së.
Përveç kësaj, ai tha se ka parë vetëm dokumentin e emërimit të Agim Çekut në pozitën e Komandantit të Përgjithshëm të UÇK-së. Ai tha se nuk i kujtohet se kush e ka lëshuar atë vendim.
UÇK-ja ishte ushtri guerrile shumë e çorganizuar, nuk ishte e rregullt
Diplomati britanik John Duncan, duke iu përgjigjur pyetjeve të mbrojtjes në gjykimin e madh të Speciales deklaroi se Ushtrisë çlirimtare e Kosovës ishte e çorganizuar.
Mbrojtësja e Hashim Thaçit, avokatja Nina Tavakoli, e pyeti lidhur dëshmitarin me një fotografi ku shihet garda e UÇK-së e pastaj për një tjetër ku shiheshin komandantët e zonave.
Dëshmitari tha se pritja që ia bënë me gardë ishte tentim për ta shfaqur një imazh të pavërtetë UÇK-së.
“Nga përvoja e vizitave në vendet e tjera mund të pritesh nga një gardë e veshur mirë, ndërkohë që ushtria është copë-copë, nuk ka nevojë që të përmend emrat e vendeve për të mos ju shkaktuar vështirësi, por kjo nuk është shprehje e një strukture të mirë organizative. Nga përvoja ime dhe nga informacionet që i kemi marrë nga burime të ndryshme në terren, siç mund të pritej, ishte një ushtri guerrile shumë kaotike, siç pritej të ishte në fakt dhe që në fakt ishte e çorganizuar, por po organizohej gjithnjë e më mirë”, tha dëshmitari, tek fliste për vitin 1999 në kohën kur po negociohej marrëveshja për demilitarizimin e UÇK-së.
Duncan: Dhuna e ushtruar pas lufte ishte hakmarrje për mizoritë serbe, këto ndodhin zakonisht në fund
Dëshmitari John Duncan tha se në Kosovë kishte shumë dhunë në qershor të 1999-ës dhe ka parë shtëpi teksa digjeshin.
“Fillimisht, dhuna ka mbizotëruar nga konflikti, ka prejardhjen nga konflikti. Kjo ka qenë një dhunë që kishte disa javë që ka filluar dhe shtëpitë që po digjeshin qartazi ishin shtëpi serbe ose shtëpi që dikur i kishin serbët”, tha ai, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Kur u pyet se kush po i bënte këto akte dhune, Duncan tha se është e vështirë ta thotë, sepse nuk ka parë trupa të armatosur që ta bëjnë këtë.
“Është e vështirë ta them, sepse unë nuk kam parë trupa të armatosur ta bënin këtë, thjesht persona të zakonshëm të paarmatosur. (Kjo ishte si një lloj) shpagim për të marrë hak kur e di se çfarë ka ndodhur. Edhe unë kam marrë raporte nga OJQ dhe organizata të tjera dhe e shoh me sytë e tu. Ju mund ta imagjinon se pse e bëjnë këtë personat. Është përtej besës dhe nderit. Këto ndodhin zakonisht në fund të një lufte”, tha ai.
Dëshmitari nënvizoi se dhuna e ushtruar ishte fillimisht nga serbët, e që shqiptarët po hakmerreshin.
“(Shpagim) për mizoritë që kanë pësuar. Mizoritë që kanë kryer serbët ndaj shqiptarëve të Kosovës. Dhuna fillimisht ishte ushtruar nga serbët dhe dhuna që e pash unë atje po bëhej prej shqiptarëve të Kosovës”, tha ai.
Duncan theksoi se këta persona ishin njerëz të zakonshëm dhe kjo dhunë e ushtruar nuk ishte e organizuar. Ndërsa, mohoi se ka parë ndonjë ushtar të UÇK-së të merrte pjesë në këso veprime.
Veç kësaj, dëshmitarit iu lexua edhe një deklaratë e Wesley Clark, e dhënë më 14 gusht 1999, i cili thoshte se nuk ka fakte që pas dhunës së ushtruar janë UÇK-ja. Përveç kësaj, ai kishte thënë se lideri i tyre ka qenë shumë bashkëpunues me ata dhe kanë bërë thirrje për ndërprerje të dhunës.
Duncan tha se Clark është udhëzuar nga vetë ai për këtë deklaratë dhe se pikëpamjet i kanë të njëjta sa i përket këtij aspekti.
Duncan: S’kam parë asnjë provë apo dëshmi që Thaçi ishte komandant i përgjithshëm i UÇK-së
Diplomati britanik John Duncan gjatë dëshmisë së tij në Hagë, deklaroi se nuk ka parë asnjë dëshmi apo provë që Hashim Thaçi ishte Komandant i Përgjithshëm i UÇK-së.
“Nuk kam parë asnjë dëshmi as një provë të kësaj gjëje”, tha dëshmitari, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Ai e përshkroi rolin se si mund të jetë një komandant i përgjithshëm në një ushtri të rregullt.
“Komandanti i përgjithshëm lidhet kryesisht me komandimin dhe kontrollimin. Komandimi lidhet me të drejtën e lëshimit të urdhrave, udhëzimeve, direktivave, ndërkohë që kontrollimi ka në vetvete aftësinë për ta kryer këtë komandim dhe për të siguruar që urdhrat e dhëna apo udhëzimet e dhëna realizohen në mënyrë efektive. Pra, me fjalë të tjera kjo është një lloj realiteti apo politike që nuk të jep kompetenca absolute”, tha Duncan.
Dëshmitari theksoi se Thaçi dallohej që nuk ishte në këtë pozitë, vërehej edhe nga mënyra se si trajtohej nga krahu ushtarak gjatë takimeve.
“Sepse mënyra se si silleshin ata me atë gjatë negociatave është e tillë që ata e trajtonin atë si krahun politik- siç prisja unë që kishte një lloj ndikimi, një lloj autoriteti por jo si për dikë që kishte respekt ushtarak. Ishte e dukshme kjo. Domethënë, ata e respektonin gjeneralin Çeku sepse ai ishte oficer ushtarak me profesion dhe familja e tij kishte vuajtur në duart e serbëve dhe atë e shihnin si ushtarak profesionist”, tha ai.
Përveç kësaj, ai tha se kur shkonte Thaçi në këto takime, kishte një lloj tensioni politik.
“Kur mbërriti Hashim Thaçi kishte një lloj tensioni sikur që e kam parë unë zakonisht atëkohë. Ky ishte një tension tipik që ndodhë kur mbërrin një person që është politikan dhe kur në biseda janë të përfshirë dhe oficerë ushtarakë. Unë mendoj që ata e kanë parë Thaçin si një politikan të rëndësishëm për kauzën e tyre por nuk e kanë parë komandant ushtarak dhe kjo është përshtypja ime që kishin ata në raport me Thaçin”, u shpreh dëshmitari.
Veç kësaj, ai tha se nuk ka parë të jepen direktiva apo urdhra nga ana e Hashim Thaçit.
Duke folur për Marrëveshjen e demilitarizimit të UÇK-së, dëshmitari John Stewart Duncan u pyet se pse i është referuar Hashim Thaçit në atë dokument si kryekomandant i UÇK-së. Duncan se ai titull është i zmadhuar.
“Unë nuk e di se kush e ka dhënë këtë si propozim… sipas mendimit tim bëhej fjalë për një titull të zmadhuar, të madh dhe nga përvoja ime personale më kujtohet që në lëvizjet revolucionare afrikane që kanë ndodhur në një vend ku jam rritur, e mbaj mend që guerilëve ju dhanë emërtime të tilla si gjeneral. Edhe në Francë ku kam jetuar për disa vite, liderët e rezistencës mund të thonin që ky është batalioni X-Y dhe nuk bëhej fjalë fare për batalion dhe bëhej fjalë për vetëm 300 vetë. Eksitonte tendenca për zmadhimin dhe ekzagjerimin e titujve. Kështu që kjo është diçka që nuk e mora seriozisht dhe nuk e mora parasysh fare”, tha dëshmitari.
Sipas tij, ky titull nuk përkonte me realitetin dhe ishte më shumë ekzagjerim apo zmadhim, raporton “Betimi për Drejtësi“.
“Sipas meje ishte thjesht një zmadhim, ekzagjerim, një titull i madh që i jepej dikuj që nuk përkonte me realitetin”, tha ai.
Dëshmitari deklaroi se ishte planifikuar që Marrëveshjen e demilitarizimit ta nënshkruante Agim Çeku për shkak se ishte thënë se Thaçi nuk ishte i disponoheshëm. Por, më vonë përfundoi emri i tij si nënshkrues i dokumentit e që ky ndryshim nuk e di se nga ka ardhur, por që ishte propozuar nga UÇK-ja.
“Ka ardhur nga ana e UÇK-së, domethënë që ishte propozim i tyre që dokumentin ta nënshkruante Thaçi”, tha ai.
Duncan u shpreh se nuk e kishin problem që dokumenti u nënshkrua nga Thaçi, pasi e rëndësishme për atë ishte të sigurohej përfshirja e plotë e palës kosovare- konkretisht krahu ushtarak.
Ai tha se duke e ditur nderin e shqiptarit dhe pikëpamjen që kishin ata për fjalën e dhënë apo besën, e dinin që ata do të angazhoheshin për zbatimin e kësaj marrëveshjeje.
Sipas dëshmitarit, ata e kuptonin që gradualisht do të njiheshin dhe që ekzistonte mundësia e diçkaje që do të çonte në pavarësinë e tyre.
Dëshmitari tha se Thaçi nuk mund të nënshkruante si kryeministër i Qeverisë së Përkohshme sepse kjo do të thoshte njohjen e këtij organi.
Diplomati britanik: Fuqinë reale në UÇK e kishin komandantët e zonave
Diplomati britanik John Duncan tha se e ka kuptuar që fuqinë reale në UÇK e kishin komandantët e zonave.
“Fuqinë reale në strukturën e UÇK-së e kishin komandantët rajonal dhe kjo na u konfirmua kur u takuam me gjeneralin Agim Çeku në fillim të negocimit e marrëveshjes”, tha Duncan duke u përgjigjur në pyetjet e mbrojtjes së Hashim Thaçit përmes avokates, Nina Tavakoli, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Duncan po dëshmon në Dhomat e Specializuara në Hagë.
Sipas dëshmitarit, Agim Çeku i kishte thënë se nuk mund të merrej vesh për asgjë nëse nuk merrnin pjesë në negociata komandantët e zonave.
“Ai na tha se unë këtë nuk e bëjë dot pa praninë e komandantëve të zonave. Ju duhet të vini në Kosovë tha ai. Unë i besova. Ai ishte shumë ngulmues për këtë çështje. Ai tha se Thaçi nuk ishte i dispouneushëm dhe për ta bërë një gjë të tillë dhe se (Thaçi) duhej të konsultohej. Më pas ai (Çeku) shtoi se unë nuk e bëj një gjë të tillë në qoftë se në negociata nuk marrin pjesë komandantët e zonave”, shtoi diplomati.
Dëshmitari tha se këtë bisedë me Çekun e bëri më 14 qershor 1999 në Tiranë.
Dëshmitari Duncan deklaroi se kjo gjë ishte e pazakontë për shkak se forcat e NATO-s nuk e kanë si praktikë që komandantët e zonave të marrin pjesë në negociata nëse kanë një komandant të lartë.
Diplomati britanik, John Duncan tha në Hagë se funksionimi i UÇK-së nuk ishte si i një ushtrie normale, ku në bisedime do ftohej komandanti për marrëveshje.
Sipas tij, NATO-ja kurrë nuk do të shkonte në nivele rajonale, por përfaqësimi do bëhej nga komandanti kryesor, raporton “Betimi për Drejtësi“.
“Si rregull, NATO-ja do të ftonte komandantët e lartë dhe do bëhej një marrëveshje në mes gjeneralit (Wesley) Clark dhe cilitdo që do ishte nga pala tjetër. Nuk do shkonim kurrë në nivel rajonal. Kjo shërben për të kuptuar strukturën hierarkike. Pra, si funksiononte atje”, tha ai.
Duncan tha se me UÇK-në, vështirësia kryesore ishte kjo për shkak se ata nuk kishin strukturë hierarkike.
“Kjo ishte vështirësia që po përballeshim atje sepse nuk kishin strukturë hierarkike. Ishin të organizuar ndryshe. Pushtetet ishin ndryshe në vende të ndryshme”, deklaroi ai.
Duncan tha se në UÇK gjërat funksionin ndryshe dhe se kompetencat i kishin komandantët e zonave.
“Nuk mund të shkonim thjesht të bisedonim me Thaçin apo me zotin Çeku dhe të mendonim se e zgjidhem problemin. S’funksiononin gjërat kështu. Duhej të flisnim me persona që kishin kompetenca dhe ata ishin komandantët e zonave”, tha dëshmitari.
Duncan për takimin me UÇK-në: Vinte era luftë, era barut, Ramushi ngjante si në filmat e Rambos
Duke folur për një takim me anëtarët e UÇK-së në qershor të 1999-ës, dëshmitari John Duncan deklaroi se i kujtohet se vinte era luftë, barut e tym, gjë e cila i kishte lënë mbresa.
“Më kujtohet era. Vinte era luftë. Më ka bërë shumë përshtypje era barut. Era barut e era tym është njëra ndër gjërat që më ka lënë mbresa. Moment shumë mbresëlënës për mua”, tha dëshmitari, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Dëshmitari tha se në këtë takim ishte gjenerali Agim Çeku, John Reef, komandantët e zonave si Ramush Haradinaj dhe Rrustem Mustafa, e të tjerë.
Ai tha se nuk e di se si kishin ardhur komandantët e zonave aty. Tha së u bënë shumë pyetje dhe ranë dakord në pika të përgjithshme.
Dëshmitari Duncan u shpreh se nga pikëpamja ushtarake ishte takim frytdhënës. Ndërsa, sipas tij, krahu politik kërkonte formulime që do të njihej Qeveria e Përkohshme e Kosovës.
“Nga pikëpamja ushtarake ka qenë shumë frytdhënës si takim. Krahu politik më duket se është zoti Haliti atje ose ndonjëri nga të pandehurit këtu mbase, ishin shumë të vështirë. Kërkonin formulime që të bënin të qartë që të njihej Qeveria e Përkohshme. U përpoqëm që të mos e pranonim këtë. Takimi pati një sukses të pjesshëm. Tekst mbeti pak a shumë siç e kisha hartuar unë. Kështu që, i shtuam disa hollësi. Takimi ishte frytdhënës. Ata hezitonin shumë, ata thonin se ne e kemi fituar luftën dhe nëse çarmatosemi ta bëjmë me nderë- nëse çarmatosemi ta bëjmë siç duhet. Kishte një ndjenjë të fortë prej tyre. Ata e konsideronin veten si luftëtarë të suksesshëm dhe donin ta mbronin veten përpara syve të popullit të tyre”, tha dëshmitari.
Për Ramush Haradinajn, Duncan tha se është karakter i veçantë, duke e krahasuar me filmat e Rambos.
“Është karakter i veçantë. Është si në filmat e Rambos. E kishte një emblemë në krah. Të binte në sy si personazh. Fliste goxha shpesh”, tha ai.
Ndërsa, për komandantët e UÇK-së, dëshmitari tha se iu përforcua ajo që i kishte thënë Agim Çeku, se ata ishin aktorët kryesorë dhe duhej të përfshiheshin në negociata.
Duncan për UÇK-në: E quanim ushtria e atyre që nuk kanë asgjë, Thaçi mund të mos ishte në gjendje t’i bindte
John Duncan, dëshmitari i tretë i mbrojtjes në rastin ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit e Rexhep Selimit, deklaroi të hënën në Hagë se Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) e quanin “ushtria e atyre që nuk kishin asgjë”.
“Ne e quanim ushtria e atyre që nuk kishin asgjë. Ky është termi që kam përdorur atëkohë dhe kur kam shkuar në terren, kam parë njerëz që kishin një jetë normale, ata ishin civilë, doktorë, avokatë, njerëz të ndryshëm që kishin lënë punën dhe kishin marrë armët. Aspiratat e tyre nuk ishin të njëjta dhe kur negocion me këta njerëz duhet të kuptosh se cili është synimi i tyre, si kanë arritur në këtë pikë. Çfarë faktorësh i shtynë që të shkojnë në atë pikë ku ndodhen? Cilat janë interesat e tyre dhe duhet të dihen këto pjesë për të bindur njerëzit që të bëjnë gjëra të ndryshme”, tha Duncan.
Ai tha se pjesëtarët e kësaj ushtrie vinin nga shtresa të ndryshme të shoqërisë, raporton “Betimi për Drejtësi“.
“Motivi nuk ishte i njëjtë. Ata vinin nga shtresa të ndryshme të shoqërisë”, deklaroi Duncan.
Ai shtoi se problem tjetër i madh ishte udhëheqësia e UÇK-së, siç personifikohej nga Hashim Thaçi, mund të mos ishin në gjendje që t’i bindte ushtarët e UÇK-së lidhur me Marrëveshjen e demilitarizimit.
“Problem tjetër i madh ishe që udhëheqësia (po i zgjedh fjalët me kujdes këtu) siç personifikohej nga Hashim Thaçi, mund të mos ishin në gjendje që t’i bindin ushtarët e UÇK-së, të cilët ne nuk ishim të bindur që do të ndodhte një gjë e tillë. Po të ishim bindur që kjo do të ndodhte do të shkonim tek udhëheqësia politike e UÇK-së dhe do t’i kishim thënë se kemi nevojë për një marrëveshje të çarmatosjes dhe ta negociojmë”, tha ai.
Përveç kësaj, dëshmitari tha se nuk besonin që Thaçi do ishte në gjendje që do i bindte ushtarët.
“Ne nuk kishim besim që z. Thaçi do të ishte në gjendje që t’i bindte ushtarakët apo ushtarët”, tha ai.
Duncan tha se funksioni i Thaçit nuk e përfaqësonte realitetin dhe nuk ishte i qëndrueshëm nga pikëpamja politike.
“Nuk ishte realiste që të njihej zotin Thaçi si udhëheqës politik i Kosovës. Kishin forca politike që ekzistonin atje si LDK-ja, zoti Rugova e të tjerët. Ata mund të kishin zgjedhur atë si udhëheqës të delegacionit të Rambujesë, por ai nuk ishte atë që quhej legjitimitet politik në një shoqëri demokratike. Nuk ishte zgjedhur nga populli. Ai e kishte deklaruar një Qeveri të Përkohshme por ne ishim arritur në pikë që ne dhe NATO ta njihte si kryeministër të Kosovës. Nuk ishte një gjë realiste dhe nuk përfaqësonte realitetin dhe nuk ishte e qëndrueshme nga pikëpamja politike”, tha ai.
Duncan për UÇK-në: E quanim ushtria e atyre që nuk kanë asgjë, Thaçi mund të mos ishte në gjendje t’i bindte
John Duncan, dëshmitari i tretë i mbrojtjes në rastin ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit e Rexhep Selimit, deklaroi të hënën në Hagë se Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) e quanin “ushtria e atyre që nuk kishin asgjë”.
“Ne e quanim ushtria e atyre që nuk kishin asgjë. Ky është termi që kam përdorur atëkohë dhe kur kam shkuar në terren, kam parë njerëz që kishin një jetë normale, ata ishin civilë, doktorë, avokatë, njerëz të ndryshëm që kishin lënë punën dhe kishin marrë armët. Aspiratat e tyre nuk ishin të njëjta dhe kur negocion me këta njerëz duhet të kuptosh se cili është synimi i tyre, si kanë arritur në këtë pikë. Çfarë faktorësh i shtynë që të shkojnë në atë pikë ku ndodhen? Cilat janë interesat e tyre dhe duhet të dihen këto pjesë për të bindur njerëzit që të bëjnë gjëra të ndryshme”, tha Duncan.
Ai tha se pjesëtarët e kësaj ushtrie vinin nga shtresa të ndryshme të shoqërisë, raporton “Betimi për Drejtësi“.
“Motivi nuk ishte i njëjtë. Ata vinin nga shtresa të ndryshme të shoqërisë”, deklaroi Duncan.
Ai shtoi se problem tjetër i madh ishte udhëheqësia e UÇK-së, siç personifikohej nga Hashim Thaçi, mund të mos ishin në gjendje që t’i bindte ushtarët e UÇK-së lidhur me Marrëveshjen e demilitarizimit.
“Problem tjetër i madh ishe që udhëheqësia (po i zgjedh fjalët me kujdes këtu) siç personifikohej nga Hashim Thaçi, mund të mos ishin në gjendje që t’i bindin ushtarët e UÇK-së, të cilët ne nuk ishim të bindur që do të ndodhte një gjë e tillë. Po të ishim bindur që kjo do të ndodhte do të shkonim tek udhëheqësia politike e UÇK-së dhe do t’i kishim thënë se kemi nevojë për një marrëveshje të çarmatosjes dhe ta negociojmë”, tha ai.
Përveç kësaj, dëshmitari tha se nuk besonin që Thaçi do ishte në gjendje që do i bindte ushtarët.
“Ne nuk kishim besim që z. Thaçi do të ishte në gjendje që t’i bindte ushtarakët apo ushtarët”, tha ai.
Duncan tha se funksioni i Thaçit nuk e përfaqësonte realitetin dhe nuk ishte i qëndrueshëm nga pikëpamja politike.
“Nuk ishte realiste që të njihej zotin Thaçi si udhëheqës politik i Kosovës. Kishin forca politike që ekzistonin atje si LDK-ja, zoti Rugova e të tjerët. Ata mund të kishin zgjedhur atë si udhëheqës të delegacionit të Rambujesë, por ai nuk ishte atë që quhej legjitimitet politik në një shoqëri demokratike. Nuk ishte zgjedhur nga populli. Ai e kishte deklaruar një Qeveri të Përkohshme por ne ishim arritur në pikë që ne dhe NATO ta njihte si kryeministër të Kosovës. Nuk ishte një gjë realiste dhe nuk përfaqësonte realitetin dhe nuk ishte e qëndrueshme nga pikëpamja politike”, tha ai.
Duncan: UÇK-ja kishte përbërje heterogjene, motivi për të marrë armët ishte i ndryshëm
Ish-këshilltari politik i ish-komandantit suprem të NATO-s, Wesley Clark, diplomati John Stewart Duncan tha se UÇK-ja kishte përbërje heterogjene dhe se persona të ndryshëm për motive të ndryshme kishin marrë armët për motive të ndryshme.
“Përbërja e aktorëve kryesorë, personave kryesorë, veçanërisht kur filloi të përshkallëzohet spastrimi etnik, kishte disa shtresa; kishte persona që kanë qenë ushtarë në armatën jugosllave, juristë, mjekë, gazetarë, të tjerë që iu ishin keqtrajtuar familjet. Motivi tyre për të rrëmbyer armët ishte i ndryshëm ndonjëherë”, tha Duncan, i cili po dëshmon në Dhomat e Specializuara në Hagë, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Ai tha se kishte edhe gra në UÇK, disa prej të cilave edhe ishin të mbijetuara të dhunës seksuale.
“Që të abuzohet seksualisht një grua shqiptare është e tmerrshme. Duhet të kemi parasysh që ne e themi shoqëri myslimane, por nuk është shoqëri aq myslimane. Shqiptarët më kanë thënë që në fakt ata janë myslimanë që bëjnë kryqin kur kalojnë para Kishës. Nuk është shoqëri islamike në kuptimin e mirëfilltë të fjalës siç kuptohet në Lindjen e Mesme. Çështja e nderit është e rëndësishme për shqiptarët dhe që të çnderohet një grua në atë mënyrë është e papranueshme”, tha Duncan.
Sipas Duncan, shqiptarët e Kosovës e kishin kod të sjelljes Kanunin, i cili e ka bazën tek besimi dhe besa, e që është dokument i mesjetës.
Ai tregoi se shqiptarët e Kosovës ishin viktimë e aparteidit dhe spastrimit etnik të regjimit të Sllobodan Millosheviqit.
“Shqiptarët e Kosovës kanë qenë pjesë e një aparteidi gjatë kohës së Millosheviqit. Kanë qenë të përjashtuar nga pjesëmarrja në qeverisje, shërbime publike dhe gradualisht e gjithë kjo solli spatrimin etnik që e kemi parë të gjithë”, tha ai.
Duncan: Pas komunizmit, ideja e “Shqipërisë së Madhe” e shqetësonte komunitetin ndërkombëtar
Në Dhomat e Specializuara të Kosovës (DhSK) në Hagë, po dëshmon ish-këshilltari politik i Wesley Clark, John Stewart Duncan në gjykimin ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit.
Diplomati britanik, John Stewart Duncan deklaroi se pas rënies së komunizmit në Shqipëri, shqetësim për komunitetin ndërkombëtar ishte ideja e “Shqipërisë së Madhe” .
“Ka pasur një aspekt tjetër që besoj që ju e kuptoni, ideja e 'Shqipërisë së Madhe' e shqetësonte komunitetin ndërkombëtar dhe kjo kishte kohë. Dhe kur doli Shqipëria nga komunizmi, ky ishte një nga shqetësimet dhe ata donin të kuptonin se si ishte marrëdhënia në mes Shqipërisë dhe Kosovës dhe shqiptarëve të saj. Kështu që unë duhej të isha i fokusuar në këtë aspekt, të bisedoja me këta persona dhe t’ua shpjegoja eprorëve të mi se a ishte kjo një realitet, a mund të ndodhte kjo, a ka dallime në mes shqiptarëve të Shqipërisë dhe atyre të Kosovës”, tha Duncan, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Ish-këshilltari i Wesley Clark, përpara kësaj tha se ai dhe eprorët e tij ishin të interesuar se si funksiononte shoqëria në Shqipëri pas daljes nga komunizmi.
“Ky ishte një shtet i mbyllur për 46 vjet edhe unë isha vërtetë i interesuar se si funksiononte shoqëria sepse ishte themelësi e detyrës sonë si diplomatë. Ne, duhet t’iu shpjegojmë eprorëve tanë si funksionon shoqëria, çfarë ndodhë në këtë shoqëri, si ndikojnë pushtetet, çfarë mund të ndikosh tek ata, pse mund të jenë ndonjëherë të vështirë. Kjo është puna e një diplomati, t’ua shpjegojë të gjitha aspektet e një shoqërie eprorëve përkatës”, tha ai.