Krijimi i një rrjetëzimi inkluziv të Kombeve të Bashkuara

Qëkur Guterres drejtoi takimin e 75-vjetorit të Asamblesë së Përgjithshme në shtatorin e kaluar, vazhdimisht ka folur për nevojën e "multilateralizmit të rrjetëzuar", në të cilin familja e Kombeve të Bashkuara, institucionet financiare ndërkombëtare, organizatat rajonale, blloqet e tregtisë dhe të tjerët punojnë së bashku më ngushtë dhe në mënyrë efektive

Konkurrenca e fuqisë së madhe, ngritja shqetësuese e nacionalizmit ksenofobik, kërcënimet ekzistuese mjedisore dhe sulmi i vazhdueshëm COVID-19 paraqesin sfida të mëdha të qeverisjes globale. Pavarësisht këtyre problemeve, udhëheqësit botërorë kanë ngarkuar sekretarin e përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara, António Guterres, që të rekomandojë hapa për të çuar përpara angazhimet e gjera që u përmbahen së ashtuquajturës Deklarata e UN75 të vitit të kaluar, në të cilën Asambleja e Përgjithshme u zotua të sigurojë “të ardhmen që duam”.

Raporti i shumëpritur i sekretarit të përgjithshëm, “Agjenda jonë e përbashkët”, pritet të publikohet këtë shtator dhe do të përfitonte nga një mjet pasues për të peshuar rekomandimet e raportit dhe për të shqyrtuar dhe miratuar idetë më të mira të raportit. Prandaj, ne mbështesim propozimin për një Samit Botëror mbi Qeverisjen Globale Gjithëpërfshirëse, që përfshin një numër të gjerë pjesëmarrësish.

Qëkur Guterres drejtoi takimin e 75-vjetorit të Asamblesë së Përgjithshme në shtatorin e kaluar, vazhdimisht ka folur për nevojën e "multilateralizmit të rrjetëzuar", në të cilin “familja e Kombeve të Bashkuara, institucionet financiare ndërkombëtare, organizatat rajonale, blloqet e tregtisë dhe të tjerët punojnë së bashku më ngushtë dhe në mënyrë efektive”. Dhe më 24 prill të këtij viti, Ditën Ndërkombëtare të Multilateralizmit dhe Diplomacisë për Paqen, ai bëri thirrje për “multilateralizëm gjithëpërfshirës, që përfshin shoqërinë civile, biznesin, autoritetet lokale dhe rajonale dhe të tjerët, dhe ndan pushtetin më gjerësisht dhe më drejt”.

Duke pasur parasysh tensionet e vazhdueshme në sistemin shumëpalësh dhe nevojën e KB-së për të kapur talentin dhe burimet përtej 193 qeverive të saj anëtare, për të zgjidhur problemet urgjente globale, thirrja e Guterres nuk mund të ishte më e vonshme. Por, me gjithë shpresat e reja për të mposhtur pandeminë COVID-19 dhe thirrjet në rritje nga udhëheqësit botërorë për të riinvestuar në rendin ndërkombëtar të bazuar në ligje, mbetet shumë për t’u bërë.

Në veçanti, multilateralizmi duhet të përqafohet gjerësisht për të kundërshtuar ndikimin e retorikës përjashtuese të disa liderëve politikë, e cila përfshin shqetësimet publike dhe minon rregullat dhe institucionet e bashkëpunimit global. Këta udhëheqës shpesh shfrytëzojnë gabimisht shqetësimet publike duke fajësuar të tjerët për problemet e vendeve të tyre, ose për qasjet e tyre joefektive, izoluese për problemet e natyrshme tejkombëtare. Bota nuk mund t’i kthejë këto strese në rritje të vendosura në sistemin shumëpalësh me ripranime në parime të paqarta, ose në qëllimet e politikave që nuk janë përmbushur më pas.

Për fat të mirë, thirrja e sekretarit të përgjithshëm për një lloj të ri të multilateralizmit të rrjetëzuar dhe gjithëpërfshirës po nxit një rimendim të shëndetshëm dhe konsekuent të normave globale të qeverisjes, politikave, institucioneve dhe operacioneve. Udhërrëfyesi për zbatimin e reformave të tilla duhet të ketë një përpjekje gjithëpërfshirëse përgatitore ndërqeveritare dhe me shumë aktorë, që kulmon në Samitin Botëror të vitit 2023. Një mbledhje e tillë do të synonte të ndihmonte sistemin e KB-së të ecte në hap me sfidat dhe mundësitë aktuale për paqen dhe sigurinë, zhvillimin e qëndrueshëm , dhe të drejtat e njeriut.

Duke u mbështetur në talentet e qeverive dhe grupeve joqeveritare në të gjithë botën, ky samit do të përpiqet të rishikojë sistemin e qeverisjes globale dhe të fusë në një kompakt të ri bashkëpunues të institucioneve, politikave dhe njerëzve. Një raport i fundit i Qendrës Stimson, “Beyond UN75: A Roadmap for Inclusive, Networked & Effective Global Governance”, ofron detaje të shumta të kësaj strategjie.

Koalicionet globale të shteteve të tilla si Aleanca për Multilateralizmin, dhe rrjetet e shoqërisë civile, përfshirë fushatat “We Need” dhe “Together First” të Koalicionit për Kombet e Bashkuara, mund të ndihmojnë në sigurimin e udhëheqjes, ideve krijuese dhe aftësive diplomatike, të nevojshme për të përmbushur premtimin e kësaj përpjekjeje. Organizatat tona, “Group of Women Leaders Voices for Change and Inclusion” dhe “Club de Madrid”, gjithashtu qëndrojnë të palëkundura në mbështetjen e agjendës së fuqishme dhe kuptimplote për të realizuar agjendën vijuese të Deklaratës UN75.

Në përgjigje të problemeve socio-ekonomike të shkaktuara nga COVID-19, “Club de Madrid” ka propozuar që raporti i “Agjendës sonë të përbashkët” të sekretarit të përgjithshëm të KB-së të thërrasë një Samit të dytë Botëror për Zhvillimin Social për të gjallëruar komponentët socialë të Agjendës 2030 për Zhvillim të Qëndrueshëm. Përqendrimi në nevojat e njerëzve dhe sigurimi i një përgjigjeje të fortë, të bashkuar në kujdesin shëndetësor, arsimim, mbrojtjen sociale dhe punën e denjë, është më thelbësore se kurrë për të siguruar rëndësinë e vazhdueshme të KB-së. Përtej adresimit të nevojave urgjente, KB-ja duhet të vazhdojë të mbrojë “të drejtat e barabarta të burrave dhe grave dhe të kombeve të mëdha dhe të vogla”, siç proklamohet nga “Group of Women Leaders” në deklaratën e tyre të fundit “Multilateralizmi nga Gratë”.

Ne besojmë fort se Kombet e Bashkuara - e vetmja organizatë me të vërtetë universale në botë - nuk ka qenë kurrë më vitale për të gjithë njerëzit dhe vendet. Por i duhet një imagjinatë e re, përshtatje e fuqishme ndaj ndryshimit të rrethanave globale dhe mbështetës të guximshëm nga qeveritë brenda dhe jashtë.

Teksa bota po përgatitet të shënojë Ditën e Kartës së Kombeve të Bashkuara më 26 qershor, u bëjmë thirrje udhëheqësve ndërkombëtarë që do të mblidhen në takimet vjetore të Asamblesë së Përgjithshme të këtij shtatori, për të marrë parasysh rekomandimin e 50 ish-ministrave të qeverisë dhe zyrtarëve të lartë të KB-së dhe për të mbështetur “një proces të përkushtuar ndërqeveritar” për të “forcuar dhe reformuar makinerinë institucionale të sistemit të KB-së”. Duke mobilizuar aktorë të ndryshëm në të gjithë botën - përfshirë akademikë, praktikantë, aktivistë dhe politikëbërës - komuniteti ndërkombëtar mund të sigurojë që të bëhet realitet “e ardhmja që duam”.

(María Fernanda Espinosa, ish-presidente e Asamblesë së Përgjithshme e KB-së, është ish-ministre e Jashtme dhe ministre e Mbrojtjes së Ekuadorit. Danilo Türk, ish- president i Sllovenisë, është president i “Club de Madrid”. Ky vështrim është shkruar ekskluzivisht për rrjetin ndërkombëtar të gazetarisë "Project Syndicate", pjesë e të cilit është edhe "Koha Ditore")