Shaqir Hotit i jepet lamtumira si bard i muzikës burimore

Inovator në mjeshtërinë e prodhimit të instrumenteve kryesisht frymore, shtëpinë e tij do ta shndërronte në një muze unik të muzikës. “Në këtë atelie veç një instrument me ma marrë dikush, menjëherë e di. Janë një mijë copa, e është vështirë të dallohet kur mungon një, por mua ma vëren syri”, do të thoshte Hoti në një bisedë për KOHËN në nëntorin e vitit 2014, kur shpalosi një tjetër seri instrumentesh krijuara prej tij

Sikurse në ditën kur u dha lajmi për vdekjen e tij, edhe të dielën kur është varrosur, Shaqir Hoti është përshkruar si emblemë e muzikës shqipe.

Familjarë, bashkëpunëtorë e miq të Hotit, paraditen e së dielës kanë bërë homazhe para fotografisë së tij në ballë të Teatrit Kombëtar të Kosovës. Kanë nderuar figurën e muzikantit të pashoq që vdiq të shtunën në moshën 85-vjeçare. Hoti është varrosur pasditen e së dielës në fshatin e tij të lindjes, Rogovë të Hasit.

Shaqir Hoti ishte i lindur më 1936, në fshatin Rogovë të Hasit. Që në moshën 6-vjeçare luajti me instrumentet aerofone si fyej, kavalle, bishtnica, pipëza e të tjera.

Shkollën fillore e kreu në vendlindje e të mesmen e muzikës në Prizren, në flaut. Një kohë punoi në fshatin e lindjes, duke kontribuuar në organizimin e jetës kulturore. Më pas u angazhua në Orkestrën Popullore të Radio Prishtinës si flautist i parë. Mori pjesë në festivale me karakter vendor dhe ndërkombëtar me instrumente frymore.

Mbetet e veçantë paraqitja në Berlinin Perëndimor më 1969, në një festival ndërkombëtar ku me këngën “Baresha”, të interpretuar nga Nexhmije Pagarusha, fituan çmimin e parë.

Pasi ka bërë homazhe pranë fotografisë së Hotit, këngëtari Ilir Shaqiri i cili ka bashkëpunuar me Bacën Shaqë në disa projekte muzikore, ka shkruar disa fjali në Librin e zisë.

“Mësuesi më i mirë për muzikantët profesionistë është folklori, ndërsa mësuesi ynë ishte Baca Shaqë që na e mësoj folklorin nga rrënja”, ka shkruar ai. Sipas Shaqirit, Baca Shaqë ishte i pashoq sa i përket muzikës burimore shqipe.

“I përjetshëm kujtimi për bardin e muzikës burimore shqiptare, Bacën Shaqë – Shaqir Hotin”, ka shkruar ai.

Inovator në mjeshtërinë e prodhimit të instrumenteve kryesisht frymore, shtëpinë e tij do ta shndërronte në një muze unik të muzikës. “Në këtë atelie veç një instrument me ma marrë dikush menjëherë e di. Janë një mijë copa, e është vështirë të dallohet kur mungon një, por mua ma vëren syri”, do të thoshte Hoti në një bisedë për KOHËN në nëntorin e vitit 2014, kur shpalosi një tjetër seri instrumentesh krijuara prej tij.

U bë veçmas i njohur për riprodhimin e okarinës, instrumentin neolitik të gjetur në Runik, e që bashkë me 1243 artefakte vazhdon të mbahet në Serbi.

Si maestro të muzikës e njohën të gjithë Bacën Shaqë. Ka pak muzikantë vendorë zhanresh të ndryshme që s’kanë bashkëpunuar me të.

“I papërsëritshëm”, ka shkruar në Librin e zisë kompozitori Valton Beqiri. Homazhe për Hotin ka bërë edhe ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku. Ai ka shkruar se vdekja e Hotit është humbje dhe pikëllim i madh për të gjithë komunitetit e muzikës, të trashëgimisë kulturore dhe popullin.

“Baca Shaqë ishte artist i veçantë, por edhe njeri me virtyte të larta. Punoi shumë për kulturën e popullit të tij. Ka lënë pas një koleksion të papërsëritshëm veprash të cilat do të vazhdojnë të frymëzojnë gjenerata artistësh e aktivistësh kulturorë”, ka shkruar ai midis të tjerash në Librin e zisë.

Rrugëtimi i Shaqir Hotit në muzikë është sikurse paralelja e trupit dhe hijes gjatë ecjes. Nuk kishte instrument frymor të cilin nuk e punonte dhe nuk luante në të.

Pas përfundimit të shkollimit të mesëm në Shkollën e Muzikës në Prizren (1961-1965) vazhdoi studimet në Shkollën e Lartë Pedagogjike. Vitet e tij si student lidhen edhe me periudhën kur zhvillimi i kulturës muzikore në Kosovë merr një mori hovesh sa i përket themelimit të institucioneve edukativo-arsimore, por edhe atyre performuese, pjesë e të cilave shumë shpejt do të bëhej edhe ai. Në vitin 1969, menjëherë pas përfundimit të shkollimit të mesëm, si rezultat i mungesës së kuadrove profesionale, ai filloi profesionin pedagogjik si mësues i arsimit muzikor në vendin e tij të lindjes.

Moment i rëndësishëm për karrierën e tij do të jetë takimi me kompozitorin e etnomuzikologun Lorenc Antoni (1909-1991), i cili e ftoi Shaqir Hotin t’i bashkëngjitej Orkestrës Popullore të Radio Prishtinës. Nga viti 1967 e deri në vitin 1989 ai do të bëhej pjesë e kësaj orkestre duke interpretuar në instrumentin e flautit dhe në instrumente frymore burimore, si njëri nga interpretuesit më të rëndësishëm të këtij institucioni. Më 1972 në Prishtinë, Hoti themeloi ansamblin folklorik “Azem Bejta”, i cili u shndërrua ndër ansamblet më të njohura në vend.

Në vitin 1984 mori pozicionin e drejtuesit të Orkestrës Popullore të Radio Prishtinës dhe në këtë pozitë do të qëndrojë deri në fund të viteve ‘80. Për veprimtarinë e tij si performues e krijues ai është laureat i shumë çmimeve, duke filluar nga ai i pari për këngën “Ah Hyrije”, të cilin e mori në festivalin ”Akordet e Kosovës”, më pas në po të njëjtin festival u shpërblye me Çmimin e tretë për këngën “Vasha e hënës” më 1978. Nga vitet ’60 deri në vitet ’90, së bashku me ansamblin e tij e në bashkëpunim me performues të njohur vendorë, realizoi turne koncertale në Evropë e SHBA.