ADN-ja e lashtë shfaq lidhjet familjare të neandertalëve

Një studim i ri sugjeron se neandertalët formuan komunitete të vogla, të lidhura ngushtë, ku femrat mund të kenë udhëtuar për t’u zhvendosur me bashkëshortët e tyre.

Hulumtimi përdori zbulimin gjenetik për të ofruar një pamje të rrallë të dinamikës së familjes së Neandertalit – duke përfshirë një baba dhe vajzën e tij adoleshente që jetuan së bashku në Siberi më shumë se 50 mijë vjet më parë.

Studiuesit ishin në gjendje të nxirrnin ADN-në nga fragmentet e vogla të kockave të gjetura në dy shpella ruse. Në studimin e tyre, të botuar të mërkurën në revistën “Nature”, ata përdorën të dhënat gjenetike për t’i hartuar marrëdhëniet midis 13 neandertalëve të ndryshëm dhe për të marrë të dhëna se si ata jetonin.

“Kur punoj në një ose dy kocka, është shumë e lehtë të harrosh se këta janë në të vërtetë njerëz me jetën dhe historitë e tyre”, tha autori i studimit, Bence Viola, një antropolog në Universitetin e Torontos. "Të kuptosh se si ata janë të lidhur me njëri-tjetrin me të vërtetë i bën ata shumë më njerëzorë".

Kushërinjtë tanë të lashtë, neandertalët, jetuan nëpër Evropë dhe Azi për qindra mijëra vjet. Ata vdiqën rreth 40 mijë vjet më parë, pak pasi speciet tona, homosapiens, mbërritën në Evropë nga Afrika.

Shkencëtarët vetëm kohët e fundit kanë qenë në gjendje të gërmojnë rreth ADN-së së këtyre njerëzve të hershëm. Laureati i ri i “Nobelit”, Svante Paabo, i cili është autor i këtij studimi të fundit, publikoi draftin e parë të gjenomit të Neandertalit pak më shumë se një dekadë më parë.

Që atëherë, shkencëtarët kanë renditur 18 gjenome të neandertalit, tha autori kryesor, Laurits Skov, një gjenetist në Institutin Max Planck për Antropologjinë Evolucionare. Por është e rrallë të gjeshë eshtra nga shumë neandertalë nga e njëjta kohë dhe vend, tha ai - kjo është arsyeja pse këto zbulime shpellash ishin kaq të veçanta.

"Nëse do të kishte ndonjëherë një shans për të gjetur një komunitet të neandertalit, ky do të ishte ai", tha Skov.

Shpellat, të vendosura në ultësirat e largëta mbi një luginë lumi, kanë qenë një burim i pasur materialesh nga veglat e gurit deri te fragmentet fosile, tha Viola. Me pamjen e tyre kryesore të tufave migruese në luginën më poshtë, studiuesit mendojnë se shpellat mund të kenë shërbyer si një ndalesë gjuetie afatshkurtër për neandertalët.

Arkeologët duke gërmuar shpellat kanë gjetur mbetje nga të paktën dhjetëra neandertalësh të ndryshëm, tha Viola. Këto mbetje zakonisht vijnë në copa të vogla - "një kockë gishti këtu, një dhëmb atje" - por ato janë të mjaftueshme që shkencëtarët të nxjerrin detaje të vlefshme të ADN-së.

Studiuesit ishin në gjendje të identifikonin disa të afërm mes grupit. Së bashku me babanë dhe vajzën, ishin edhe një palë të afërm të tjerë - ndoshta një djalë dhe tezja e tij, ose disa kushërinj.

Në përgjithësi, analiza zbuloi se të gjithë në grup kishin shumë ADN të përbashkët. Kjo sugjeron që të paktën në këtë zonë, neandertalët jetonin në komunitete shumë të vogla me 10 deri në 20 individë, përfunduan autorët.

Por jo të gjithë në këto grupe qëndruan të vendosur, sipas studimit.

Studiuesit shikuan të dhëna të tjera gjenetike nga ADN-ja mitokondriale, e cila transmetohet nga ana e nënës dhe kromozomi Y, i cili transmetohet nga ana e babait.

Ana femërore tregoi më shumë dallime gjenetike sesa ana mashkullore – që do të thotë se femrat mund të kenë lëvizur më shumë, tha Skov. Është e mundur që kur një neandertal femër të gjente një bashkëshort, ajo të largohej nga shtëpia për të jetuar me familjen e tij.

Antropologu i Universitetit të Wisconsin, John Hawks, i cili nuk ishte i përfshirë në studim, tha se kërkimi ishte një aplikim emocionues i provave të lashta të ADN-së, edhe pse shumë pyetje mbeten rreth strukturave sociale dhe stilit të jetesës së Neandertalit.

Të kuptosh se si kanë jetuar njerëzit e hershëm është si “të bashkosh një enigmë ku kemi shumë, shumë pjesë që mungojnë”, tha Hawks. Por ky studim do të thotë "dikush ka hedhur më shumë të dhëna në tryezë".

Përktheu: Forca Jashari