Kulturë

Vërshimet nxjerrin në pah gjurmë dinozaurësh në Teksas

teksas

Një vullnetar që po ndihmonte banorët vendas të pastronin mbeturinat zbuloi 15 gjurmë të mëdha dinozaurësh të gdhendura me hollësi në një model të kryqëzuar në shtratin shkëmbor të terrenit. Matthew Brown, paleontolog në Universitetin e Teksasit në Austin, sqaroi se këto gjurmë të jashtëzakonshme janë lënë nga dinozaurë të mëdhenj mishngrënës të ngjashëm me Acrocanthosaurus, një grabitqar i madh dykëmbësh që arrinte rreth 11 metra gjatësi

Në një kthesë të pabesueshme të fatit, përmbytjet shkatërruese të fundit në Teksas çuan në një zbulim parahistorik. Të ndihmuar nga ujërat masive të përmbytjes që përshkuan rajonin, vullnetarët e angazhuar në pastrimin e zonës zbuluan një thesar të lashtë përgjatë Sandy Creek në qarkun Travis. Një vullnetar që po ndihmonte banorët vendas të pastronin mbeturinat zbuloi 15 gjurmë të mëdha dinozaurësh të gdhendura me hollësi në një model të kryqëzuar në shtratin shkëmbor të terrenit.

Matthew Brown, paleontolog në Universitetin e Teksasit në Austin, sqaroi se këto gjurmë të jashtëzakonshme janë lënë nga dinozaurë të mëdhenj mishngrënës të ngjashëm me Acrocanthosaurus, një grabitqar i madh dykëmbësh që arrinte rreth 11 metra gjatësi. Brown theksoi se besohet se këto gjurmë janë midis 110 dhe 115 milionë vjet të vjetra.

Ai shtoi se janë identifikuar të paktën 15 gjurmë, disa prej të cilave nuk ishin dokumentuar më parë.

“Këto gjurmë mund të jenë të lidhura me një rrugë gjurmësh dinozaurësh, të njohur në Leander”, ka thënë ai. Dimensionet kanë gjatësi jo të vogël duke u datuar në të njëjtën periudhë 110–115 milionë vjet më parë. Gjurmët e dinozaurëve nuk janë të rralla në Teksasin Qendror; shpesh ato zbulohen papritur në oborret e shtëpive. Shumë prej tyre bëhen të dukshme në ujëra si Sandy Creek, i cili gërryen përmes gurit gëlqeror të Formacionit Glen Rose — një shtresë shkëmbi e krijuar rreth 110 milionë vjet më parë.

Afër këtyre gjurmëve të dinozaurëve mishngrënës u gjetën edhe gjurmë të mëdha të sauropodëve bimëngrënës, si Paluxysaurus, që ka një rëndësi të veçantë në Teksas si dinozaur zyrtar i shtetit. Zbulimi ndodhet në pronë private dhe, me kërkesë të pronarit, vendndodhja e saktë mbetet konfidenciale.

Përmbytjet e rënda që goditën Teksasin në fillim të korrikut shkaktuan shkatërrime të mëdha, veçanërisht në qarkun Kerr, ku uji mori jetë njerëzish, përfshirë 36 fëmijë në kampin Mystic. “Përmbytjet mund të kenë qenë katastrofike, por ato zbuluan gjithashtu një kapitull nga e kaluara e hershme e Tokës”, tregoi gjyqtari i qarkut, Travis Brown.

Po planifikohet një rikthim në vendin e zbulimit në Sandy Creek për dokumentim të plotë, hartëzim të detajuar dhe imazhet 3D të gjurmëve. Brown shpjegoi për “Kompas” se këto studime synojnë të përcaktojnë nëse gjurmët përfaqësojnë lëvizje të sinkronizuara të disa dinozaurëve apo ecje të vetmuara të individëve të ndryshëm.

Autoritetet lokale i bëjnë thirrje kujtdo që mund të gjejë gjurmë të tjera t’i raportojë ato te departamenti i paleontologjisë në Universitetin e Teksasit. Kjo nismë synon mbrojtjen e këtyre artefakteve natyrore nga dëmtimi i mundshëm gjatë operacioneve të vazhdueshme të rikuperimit nga përmbytjet.

“Kemi bashkëpunuar me kompani të monitorimit mjedisor për të siguruar që vendet e ndjeshme të mos preken nga mjetet e pastrimit”, tregoi Brown.

Fotografitë e bëra nga banori lokal Carl Stover tregojnë se disa gjurmë janë pak më të mëdha se një këmbë njeriu dhe janë të ngulitura thellë në shtratin e bardhë të gurit gëlqeror të Sandy Creek. Gjatë kaosit të përmbytjes, shumë nga këto gjurmë u zbuluan nga nënshtrimi i dendur i shkurreve dhe tokës që u shpërlanë nga niveli i ujit, i cili arriti kulmin në gjashtë metra.

Duke vlerësuar ndikimin e përmbytjeve, Brown, së bashku me paleontologun Kenneth Bader, vizituan vendin për t’iu dhënë këshilla autoriteteve shtetërore dhe të qarkut mbi ruajtjen e këtyre thesareve të reja gjatë aktiviteteve të reagimit ndaj katastrofës. Pavarësisht sfidave të vazhdueshme të rikuperimit nga përmbytjet, zbulimi i këtyre gjurmëve prehistorike mbetet një burim emocionimi dhe njohurie si për shkencëtarët ashtu edhe për banorët e Teksasit.