Kulturë

Britania refuzon t’ia kthejë Greqisë artefaktet 2500-vjeçare

Ka një kërkesë greke që është bërë prej shekujsh që ato që njihen si Mermere të Parthenonit – një seri skulpturash që dikur ishin pjesë e Parthenonit – të merren nga Muzeu Britanik, ku janë të ekspozuara dhe të kthehen njëherë e përgjithmonë në Greqi.

Skulpturat 2500-vjeçare, të cilat përshkruajnë skena nga mitologjia greke, nganjëherë quhen Mermeret Elgin, sipas Lordit Elgin, ambasadorit britanik në Perandorisë Osmane në Kostandinopojë. Stafi i tij filloi t'i largonte ato nga Akropoli më 1801 dhe ia shiti Qeverisë britanike, së bashku me qindra gjetje të tjera antike të marra nga Athina.

Tema u bë përsëri pjesë e titujve kryesorë kur gazeta greke “Ta Nea” raportoi se kryeministri i vendit, Kyriakos Mitsotakis, kishte thënë se kishte “progres” dhe një “ndjenjë momenti” në lidhje me kthimin e mermerëve në Greqi. Artikulli citoi një burim duke thënë se një marrëveshje ishte “90 për qind e plotë” në negociatat e supozuara sekrete midis Muzeut Britanik dhe Greqisë.

Megjithatë, ndoshta ishte thjesht një pjesë e strategjisë së kryeministrit grek për të marrë mbështetje në mesin e popullatës së vendit, pasi Qeveria britanike kishte thënë se nuk kishte plane të ndryshonte ligjet që ndalojnë heqjen e gjetjeve të tilla nga koleksioni i Muzeut Britanik.

Muzeu Britanik ndërkohë gjithashtu ka mohuar çdo mundësi për kthimin e menjëhershëm të Mermerëve.

Skulpturat e mermerit përfaqësojnë afërsisht gjysmën e dekorimeve skulpturore të mbijetuara të Parthenonit, shumë të tjera janë në Muzeun e Akropolit të Athinës.

Shitja e tyre në Muzeun Britanik mezi kaloi përmes një Akti të Parlamentit në 1816 dhe tashmë ishte kundërshtuar ashpër nga një pjesë e shoqërisë, duke përfshirë poetin dhe autorin Lord Bajronin, i cili e quajti atë një “grabitje”.

Greqia ka proklamuar prej kohësh se eksponatet ishin vjedhur, ndërsa Muzeu Britanik pretendon se ato janë blerë ligjërisht dhe duhet të mbeten aty.

Meqenëse debati shpërthen shpesh, faqja e internetit e Muzeut Britanik përfshin një deklaratë në emër të administratorëve të Muzeut, duke theksuar se skulpturat u transportuan nga Lordi Elgin, i cili “veproi me dijeninë dhe lejen e plotë të autoriteteve ligjore të asaj kohe si në Athinë ashtu edhe në Londër”.

Në përgjigje të diskutimit aktual, Muzeu Britanik lëshoi një deklaratë duke thënë se ata nuk kishin plane për të çmontuar koleksionin pasi ai tregon historinë e një “njerëzimi të përbashkët”.

“Ne po kërkojmë partneritete të reja pozitive, afatgjata me vende dhe komunitete anembanë botës, dhe kjo sigurisht përfshin edhe Greqinë”.

Kur një muze në Sicili të Italisë ktheu një fragment mermeri 2500-vjeçar të Parthenonit në Athinë, kjo nxiti thirrje të mëtejshme që Muzeu Britanik të hapë bisedime për rikthimin e skulpturave të tij prej mermeri.

Më 10 janar Muzeu i Akropolit të Athinës prezantoi “Fragmentin Fagan”, këmbën e perëndeshës së lashtë greke Artemis që u kthye nga muzeu arkeologjik “Antonio Salinas” në Palermo.

I përshkruar nga Ministria greke e Kulturës si “një depozitë, jo një hua” që do të mbetej në Athinë për tetë vjetët e ardhshëm, kryeministri grek Mitsotakis përdori rastin për të vlerësuar koleksionin e gjerë të Parthenonit që mbahet ende në Mbretërinë e Bashkuar. / DW