“Ka ardhur koha që Orbanit t’i ndalen fondet”, shkruan Ralf Neukirch në editorialin e revistës gjermane, “Der Spiegel”, ku analizohet qasja e politikanëve populistë e me mendësi të ngjashme në mbarë Evropën
Lideri hungarez, Viktor Orbán, dhe populistët e tjerë të mendësisë së njëjtë po shkelin vlerat e BE-së me një shpërfillje në rritje, shkruan që në hyrje të editorialit të revistës gjermane, “Der Spiegel”, derisa analizohet sfida që po përbëjnë autokratët për kontinentin e vjetër.
“Evropa ka një mundësi efikase për të ndërmarrë veprime dhe është koha ta përdorim atë: Ne duhet t’ia shkurtojmë fondet e BE-së Hungarisë”, bën thirrje Ralf Neukirch, autori i editorialit.
Javën e kaluar, kryeministri Orban botoi një shkrim të sponsoruar në “Bild”, e përditshme gjermane me qarkullim masiv, dhe në një numër gazetash evropiane, në të cilin ai paraqiti pikëpamjet e tij mbi Bashkimin Evropian. “Në të mësojmë se ai refuzon një perandori evropiane, se dëshiron të mbrojë "popullin evropian" nga migrimi dhe pandemitë dhe se nuk mendon asgjë për Parlamentin Evropian”, përmblidhet në editorial qasja e liderit kundërthënës që po sfidon homologët evropianë me pikëpamjet e tij kundërthënëse.
“Tallja me Bashkimin Evropian”
Orbán ka kapur zinxhirin e shtypit dhe ka kufizuar lirinë në vendin e tij. Ai shfajëson komunitetin LGBTQ dhe ka pasuruar miq dhe familjarë me paratë nga Brukseli. Sidoqoftë, ai duhet të ndihet shumë i sigurt derisa tallet me BE-në, shkruan “Der Spiegel”.
Pse nuk duhet ta bëjë këtë? Çmontimi i demokracisë dhe sundimit të ligjit në Hungari është kritikuar ashpër nga partnerët e saj evropianë dhe institucionet e BE-së në Bruksel. Deri më tani, Orbanit nuk i është dashur të frikësohet nga ndonjë pasojë - të paktën jo nga ato që do të lëndonin vërtet.
Kur Orbán injoron një vendim të Gjykatës Evropiane të Drejtësisë, Komisioni Evropian nuk aplikon as për të kërkuar dëmet ndëshkuese. Vende si Polonia, ku partia PiS në pushtet ka vendosur kryesisht gjyqësorin nën kontrollin e saj, gjithashtu mund të presin butësi.
Dhe ka arsye të mira që BE-ja të mos ndërhyjë shumë në politikën e shteteve anëtare të saj, qeveritë e të cilave, në fund të fundit, u zgjodhën në mënyrë demokratike. Nëse Polonia nuk dëshiron të pranojë refugjatë sirianë, atëherë kjo është për të ardhur keq për arsye humanitare, por jo shkak i mjaftueshëm për ndëshkim, komenton Neukirch në editorial.
Lëkundja e themeleve evropiane
“Në planin afatgjatë, sidoqoftë, ajo që po ndodh në Hungari dhe Poloni do të shkatërrojë themelet e BE-së. Politikanët shpesh përdorin termin ‘bashkësi e vlerave’ lehtë, por në rastin e Bashkimit Evropian, përdorimi i tij është i justifikuar. Një komunitet, anëtarët e të cilit delegojnë disa nga kompetencat e tyre që të funksionojë si një njësi, nuk mund të ekzistojë pa bindje të përbashkëta. të cilët nuk ndajnë idetë evropiane të demokracisë, sundimit të ligjit dhe mbrojtjes së pakicave, gjithashtu nuk kanë asnjë përfitim biznesi nga Bashkimi Evropian”, shkruan ai.
Brukseli prej kohësh nuk kishte mjete efektive për të sanksionuar nepotizmin dhe prirjet autokratike të Orbanit. Por Mekanizmi Evropian i Sundimit të Ligjit ka qenë në fuqi që nga vjeshta e kaluar. Mund të përdoret për të goditur qeveritë në fjalë aty ku dhemb: financimi.
Deri më tani, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, nuk ka përdorur përdorimin e instrumentit të ri. Ajo së pari po pret një vendim nga Gjykata Evropiane e Drejtësisë, ku Polonia dhe Hungaria kanë paditur kundër mekanizmit të sundimit të ligjit. Udhëheqësit e 27 vendeve anëtare të BE-së ranë dakord për këtë proces për të marrë pëlqimin e të dyja vendeve. Von der Leyen gjithashtu ra dakord për këtë.
Shkelje besimi
Por ajo marrëveshje nuk është juridikisht e detyrueshme. Po, është e vërtetë që kushdo që shkel marrëveshjet politike po bën një shkelje të besimit. Në atë kuptim, hezitimi i von der Leyen është i kuptueshëm. Pavarësisht kësaj, është e gabuar.
Vetë Orbán nuk ndihet i lidhur me ndonjë marrëveshje. Ligji hungarez që klasifikon homoseksualitetin krahas abuzimit të fëmijëve, për shembull, është një provokim kundër Evropës. Sigurisht që Bashkimi Evropian duhet t'i bindet ligjit, por nuk ka pse të durojë një ngacmues të rrezikshëm.
Hungaria do të zgjedhë një parlament të ri në fillim të vitit të ardhshëm dhe BE-ja nuk mund të lejojë një udhëheqës që minon Bashkimin Evropian të paguajë për fushatën e tij duke përdorur paratë e taksapaguesve nga Evropa. “Një butësi e tillë gjithashtu ka një efekt gërryes në BE si tërësi”, shkruan Neukirch..
Kur von der Leyen vizitoi Slloveninë javën e kaluar, kryeministri Janez Janša i tregoi asaj një foto të gjykatësve komunistë kinse ai pretendon se sistemi gjyqësor i vendit të tij është i mbushur me të. Presidentja e Komisionit u ndie e detyruar të kujtojë normat e shtetit të së drejtës, të tilla si një gjyqësor i pavarur. Komisioni, organi ekzekutiv i BE-së, sapo kishte aprovuar miliarda euro ndihmë Sllovenisë për luftimin e koronavirusit.
Shenja të pakta shprese
“Tani, presioni nga Parlamenti Evropian dhe publiku ka filluar të ketë një efekt. Von der Leyen nuk miratoi lëshimin e parave nga fondi i shpëtimit të koronavirusit që Hungaria kërkoi. Vendi së pari është urdhëruar të përshkruajë se si do të parandalojë zhdukjen e parave në xhepat e miqve të Orbanit”, shkruhet në editorialin e “Der Spiegelit”. “Ky është një sinjal i mirë, por mbetet të shihet se deri ku do të shkojë përfundimisht presidenti i Komisionit. Nëse Orban mbijeton me disa ndryshime kozmetike, ai do të triumfojë përsëri”.
Von der Leyen tha se planifikon të zbatojë mekanizmin e sundimit të ligjit këtë vjeshtë. “Më mirë vonë se kurrë. Por po të vepronte menjëherë do të ishte më mirë. Dëmi i mjaftueshëm është bërë tashmë në vitet e fundit”, vlerësohet në fund të editorialit.
