Guerilët bjellorusë po luftojnë “armikun me dy koka”

Më shumë se një vit pasi Rusia përdori territorin e fqinjit dhe aleates së saj për të pushtuar Ukrainën, Bjellorusia vazhdon të presë trupat ruse, si dhe avionë luftarakë, raketa dhe armë të tjera. Opozita bjelloruse dënon bashkëpunimin dhe një lëvizje guerile u ngrit për të ndërprerë operacionet e Kremlinit, si në terren, ashtu edhe në internet. Ndërkohë, qeveria autoritare e Bjellorusisë po përpiqet të godasë sabotatorët me kërcënime për dënim me vdekje dhe burgim të gjatë.

Pasi Rusia pushtoi Ukrainën, guerilët nga Bjellorusia filluan të kryejnë akte sabotimi në hekurudhat e vendit të tyre, duke përfshirë hedhjen në erë të pajisjeve të binarëve për të paralizuar binarët që forcat ruse përdorën për të futur trupa dhe armë në Ukrainë.

Në sabotazhin më të fundit që u bë titull ndërkombëtar, ata sulmuan një avion luftarak rus të parkuar pak jashtë kryeqytetit bjellorus.

"Bjellorusët nuk do t'i lejojnë rusët të përdorin lirisht territorin tonë për luftën me Ukrainën dhe ne duam t'i detyrojmë ata të largohen", tha Antoni, një ushtarak bjellorus në pension që iu bashkua një grupi diversantësh, në një intervistë telefonike për Associated Press.

"Rusët duhet të kuptojnë se në anën e kujt po luftojnë bjellorusët në të vërtetë", tha ai, duke folur me kushtin që mbiemri i tij të fshihej për arsye sigurie.

Më shumë se një vit pasi Rusia përdori territorin e fqinjit dhe aleatit të saj për të pushtuar Ukrainën, Bjellorusia vazhdon të presë trupat ruse, si dhe avionë luftarakë, raketa dhe armë të tjera. Opozita bjelloruse dënon bashkëpunimin dhe një lëvizje guerile u ngrit për të ndërprerë operacionet e Kremlinit, si në terren ashtu edhe në internet. Ndërkohë, qeveria autoritare e Bjellorusisë po përpiqet të godasë sabotatorët me kërcënime për dënim me vdekje dhe burgim të gjatë.

Aktivistët thonë se sulmet hekurudhore kanë detyruar ushtrinë ruse të braktisë përdorimin e trenave për të dërguar trupa dhe materiale në Ukrainë.

Ushtari në pension është anëtar i Shoqatës së Forcave të Sigurisë së Bjellorusisë, ose BYPOL, një grup gueril i themeluar mes protestave masive politike në Bjellorusi në vitin 2020. Thelbi i tij përbëhet nga ish-anëtarë ushtarakë.

Përfshirja në luftë

Gjatë vitit të parë të luftës, presidenti i Bjellorusisë, Alexander Lukashenko, kuptoi se përfshirja në konflikt "do t'i kushtojë shumë dhe do të ndezë procese të rrezikshme brenda Bjellorusisë", tha Anton Matolka, koordinator i grupit të monitorimit ushtarak bjellorus Belaruski Hajun.

Muajin e kaluar, BYPOL-i mori përgjegjësinë për një sulm me dron mbi një avion luftarak rus të stacionuar pranë kryeqytetit Bjellorusi. Grupi tha se përdori dy dronë të armatosur për të dëmtuar Beriev A-50 të parkuar në bazën ajrore Machulishchy pranë Minskut. Autoritetet bjelloruse kanë thënë se kanë kërkuar që avioni i paralajmërimit të hershëm të monitorojë kufirin e tyre.

Lukashenko e pranoi sulmin një javë më vonë, duke thënë se dëmtimi i avionit ishte i parëndësishëm, por duke pranuar se ai duhej të dërgohej në Rusi për riparime.

Udhëheqësi me grusht të hekurt tha gjithashtu se autori i sulmit u arrestua së bashku me më shumë se 20 bashkëpunëtorë dhe se ai ka lidhje me shërbimet e sigurisë ukrainase.

Si BYPOL-i ashtu edhe autoritetet ukrainase hodhën poshtë akuzat se Kievi ishte i përfshirë. Udhëheqësi i BYPOL-it, Aliaksandr Azarau tha se personat që kryen sulmin ishin në gjendje të largoheshin të sigurt nga Bjellorusia.

"Ne nuk jemi të njohur me personin për të cilin ka folur Lukashenko", tha ai.

Sulmi në aeroplan, për të cilin Azarau tha se ishte përdorur për të ndihmuar Rusinë të lokalizonte sistemet e mbrojtjes ajrore të Ukrainës, ishte "një përpjekje për të verbuar aviacionin ushtarak rus në Bjellorusi".

Ai tha se grupi po përgatit operacione të tjera për të çliruar Bjellorusinë “nga okupimi rus” dhe për të çliruar Bjellorusinë nga regjimi i Lukashenkos.

"Ne kemi një armik me dy koka këto ditë", tha Azarau, i cili mbetet jashtë Bjellorusisë.

Ish-oficerët ushtarakë në grupin BYPOL punojnë ngushtë me ekipin e liderit të opozitës në mërgim të Bjellorusisë, Sviatlana Tsikhanouskaya, i cili garoi kundër Lukashenkos në zgjedhjet presidenciale të vitit 2020, të cilat u panë gjerësisht si të manipuluara.

Rezultatet e diskutueshme të votimit i dhanë atij mandatin e tij të gjashtë në detyrë dhe shkaktuan protestat më të mëdha në historinë e vendit. Si kundërpërgjigje, Lukashenko nisi një goditje brutale ndaj demonstruesve, duke akuzuar opozitën për komplot për të rrëzuar qeverinë. Tsikhanouskaya iku në Lituani nën presion.

Me protestat që ziejnë ende një vit pas zgjedhjeve, BYPOL-i krijoi një rrjet të fshehtë aktivistësh antiqeveritar të quajtur Peramoha, ose Fitorja. Sipas Azarau, rrjeti ka rreth 200 mijë pjesëmarrës, dy të tretat e tyre në Bjellorusi.

"Lukashenko ka diçka për t’u frikësuar", tha Azarau.

Aktiviteti i guerilëve

Guerilët bjellorusë thonë se kanë kryer tashmë 17 akte të mëdha sabotimi në hekurudha. E para ndodhi vetëm dy ditë pasi trupat ruse hynë në Ukrainë.

Një muaj më vonë, kreu i atëhershëm i hekurudhave ukrainase, Oleksandr Kamyshin tha se "nuk kishte më asnjë trafik hekurudhor midis Ukrainës dhe Bjellorusisë" dhe falënderoi guerilët bjellorusë për këtë.

Një grup tjetër guerilësh vepron në hapësirën kibernetike. Koordinatorja e tyre, Yuliana Shametavets, tha se rreth 70 specialistë bjellorusë të IT-së po hakojnë bazat e të dhënave të qeverisë ruse dhe po sulmojnë faqet e internetit të institucioneve shtetërore ruse dhe bjelloruse.

"E ardhmja e Bjellorusisë varet drejtpërdrejt nga suksesi ushtarak i Ukrainës", tha Shametavets. "Ne po përpiqemi të kontribuojmë në fitoren e Ukrainës sa më shumë që mundemi".

Muajin e kaluar, kiberguerilat raportuan se kishin hakuar një degë të mbikëqyrësit shtetëror të medias ruse, Roskomnadzor. Ata thanë se ishin në gjendje të depërtonin në rrjetin e brendshëm të filialit, të shkarkonin më shumë se dy terabajt dokumente dhe emaile dhe të shpërndanin të dhëna që tregojnë se si autoritetet ruse censurojnë informacionin rreth luftës në Ukrainë.

Ata gjithashtu hakuan në bazën e të dhënave shtetërore të Bjellorusisë që përmban informacione rreth kalimeve kufitare dhe tani po përgatisin një raport për qytetarët ukrainas të cilët u rekrutuan nga Rusia dhe shkuan për t'u takuar me mbajtësit e tyre në Bjellorusi.

Për më tepër, kiberguerilat ndihmojnë bjellorusët që vullnetarisht të bashkohen me regjimentin Kastus Kalinouski që lufton përkrah forcave të Kievit. Shametovets tha se ata ishin në gjendje të identifikonin katër operativë sigurie midis aplikantëve.

Autoritetet bjelloruse kanë nisur një goditje ndaj guerilëve.

Majin e kaluar, Lukashenko nënshkroi vendosjen e dënimit me vdekje për tentativa për akte terroriste. Muajin e kaluar, parlamenti bjellorus miratoi gjithashtu dënimin me vdekje si dënim për tradhti të lartë. Lukashenko nënshkroi masën të enjten.

"Autoritetet bjelloruse janë të frikësuar seriozisht nga shkalla e lëvizjes guerile brenda vendit dhe nuk dinë çfarë të bëjnë me të, kështu që ata zgjodhën shtypjen e ashpër, kërcënimin dhe frikësimin si mjetin kryesor", tha Pavel Sapelka nga grupi Viasna për të drejtat e njeriut.

Dhjetëra janë arrestuar, ndërsa shumë të tjerë janë larguar nga vendi.

Siarhei Vaitsekhovich drejton një blog në Telegram ku poston rregullisht në lidhje me stërvitjet ruse në Bjellorusi dhe vendosjen e pajisjeve dhe trupave ushtarake ruse në vend. Atij iu desh të largohej nga Bjellorusia pasi autoritetet filluan ta hetonin atë me akuzën e tradhtisë dhe formimit të një grupi ekstremist.

Vaitsekhovich tha se vëllai i tij 15-vjeçar u arrestua kohët e fundit në një përpjekje për t'i bërë presion atij për të hequr blogun dhe për të bashkëpunuar me shërbimet e sigurisë.

Shërbimi Federal i Sigurisë Ruse "është shumë i pakënaqur me faktin që informacioni rreth lëvizjeve të pajisjeve ushtarake ruse derdhet në domenin publik", tha Vaitsekhovich.

Sipas grupit Viasna, gjatë 12 muajve të fundit të paktën 1.575 bjellorusë janë arrestuar për qëndrimin e tyre kundër luftës dhe 56 janë dënuar me akuza të ndryshme dhe janë dënuar me burgim që varion nga një vit në 23 vjet.

Antoni thotë se i kupton rreziqet. Në një nga sulmet hekurudhore ai punoi me tre bashkëpunëtorë të cilët u dënuan secili në nëntor me më shumë se 20 vjet burg.

“Është e vështirë të thuhet se kush është në një pozitë më të vështirë – një ukrainas në një llogore apo një bjellorus në një aksion”, tha ai.

Përktheu: Forca Jashari