Grupet e reja të militantëve thellojnë krizën në Bregun Perëndimor

Me shpeshtimin e bastisjeve nga ushtria izraelite, strukturën e pushtetit të Bregut Perëndimor që lëkundet dhe me qeverinë e kryeministrit Benjamin Netanyahu që zgjeron vendbanimet në tokat e pushtuara, palestinezët e pakënaqur thonë se nuk janë në ndjekje të ndonjë agjende islamike apo politike – thjesht duan t’i mbrojnë qytetet e tyre dhe t’i rezistojnë pushtimit 55-vjeçar të Izraelit.

Breshëritë e armëve të M-16 kanë prishur qetësinë në një fshat të Bregut Perëndimor, i rrethuar me fusha elbi dhe ullishte. Të rinjtë palestinezë në Jaba dikur donin të merreshin me bujqësi, thonë banorët, mirëpo tash, gjithnjë e më shumë duan të luftojnë.

Javën e kaluar, dhjetëra prej tyre, të veshur me kapuç dhe duke mbajtur pushkët me fotot e shokëve të tyre të vdekur të ngjitura në kapëse, hynë në një shesh lojërash shkolle – duke shfaqur grupin e ri militant të Jabas dhe duke i bërë nderim themeluesit të tij dhe një personi tjetër të armatosur që u vranë nga ushtria izraelite gjatë një bastisje në muajin shkurt.

“E urrej t’i bëj prindërit e mi me lot në sy”, thotë 28-vjeçari Yousef Hosni Hammour, shok i ngushtë i Ezzeddin Hamamrahut, themeluesit të ndjerë të grupit. “Mirëpo, jam gati të bëhem martir”.

Skena të ngjashme po zhvillohen në të gjithë Bregun Perëndimor. Nga kampi verior i refugjatëve Jenin deri në qytetin jugor të Hebronit, grupe të vogla të rinjsh palestinezë të zhgënjyer po marrin armët kundër pushtimit të pafund të Izraelit, duke sfiduar liderët politikë palestinezë të cilët ata i përçmojnë si bashkëpunëtorë të Izraelit.

Grupe pa ideologji

Me lidhje të rrjedhshme dhe të mbivendosura, këto grupe nuk kanë ideologji të qartë dhe veprojnë në mënyrë të pavarur nga zinxhirët tradicionalë të komandës – edhe nëse marrin mbështetje nga grupe militante të krijuara. Luftëtarët nga Xhihadi Islamik Palestinez dhe organizata të tjera morën pjesë në ceremoninë e javës së kaluar në Jaba.

Në bastisjet pothuajse ditore të arrestimeve gjatë vitit të kaluar, Izraeli ka kërkuar të shtypë milicitë e reja, duke çuar në një rritje të vdekjeve dhe trazira të papara në gati dy dekada.

Teksa Izraeli thotë se bastisjet e përshkallëzuara kanë për qëllim të parandalojnë sulmet e ardhshme, palestinezët thonë se dhuna e intensifikuar ka ndihmuar në radikalizimin e burrave shumë të rinj për të kujtuar shtypjen brutale izraelite ndaj kryengritjes së dytë palestineze dy dekada më parë, e cila shërbeu si pengesë për palestinezët e moshuar.

Ky brez i ri është rritur i bllokuar në mënyrë unike, në një territor të copëtuar nga luftimet e brendshme dhe të fragmentuar nga barrierat dhe pikat e kontrollit.

Më shumë se 60 palestinezë janë vrarë në Bregun Perëndimor dhe Jerusalemin lindor që nga fillimi i vitit 2023, pasi qeveria më e djathtë e Izraelit në histori e mori detyrën. Rreth gjysma ishin militantë të vrarë në luftimet me Izraelin, sipas një raporti të Associated Press, megjithëse të vdekurit kanë përfshirë edhe gurëhedhës dhe kalimtarë të pa përfshirë në dhunë.

Të paktën 15 izraelitë janë vrarë në sulmet palestineze në atë kohë, duke përfshirë dy izraelitë të qëlluar në qytetin Hawara, në jug të Jaba. Si kundërpërgjigje, kolonët izraelitë dogjën dhjetëra ndërtesa - tërbim që la të vdekur edhe një palestinez.

“Është sikur qeveria e re liroi duart e ushtarëve dhe kolonëve, duke thënë se tani mund të bëjnë çfarë të duan”, ka treguar Jamal Khalili, anëtar i këshillit lokal të Jabas.

Në shërbimin përkujtimor të fundit, fëmijë me shirita të zi në ballë u mblodhën rreth personave të armatosur, të etur për të parë heronjtë e tyre.

“Rezultati është ajo që shihni këtu”, thotë Khalili.

Sulmet izraelite

Javën e kaluar, një sulm ushtarak izraelit në qytetin verior të Nablusit shkaktoi një shkëmbim zjarri me militantët palestinezë që vranë 10 persona. Bastisja kishte në shënjestër grupet më të shquara të armatosura në zhvillim, “Strofullin e Luanëve”.

Zyrtarët izraelitë të sigurisë pretendojnë se ushtria ka gjymtuar “Strofullin e Luanëve” me bazë në Nablus gjatë muajve të fundit, duke vrarë ose arrestuar shumicën e anëtarëve kryesorë të saj. Por ata pranojnë se personat e armatosur, të cilët bredhin në qytetin e vjetër të Nablusit dhe nxjerrin video të hijshme të Telegramit me një mesazh të mprehtë me kujdes të rezistencës heroike, tani frymëzojnë sulme të reja në të gjithë territorin.

“Strofulli i Luanit ka filluar të bëhet një ide që ne e shohim përreth”, ka theksuar një zyrtar ushtarak izraelit, i cili foli në kushte anonimiteti për të diskutuar një vlerësim të inteligjencës. Në vend që të hedhin gurë ose bomba zjarri, militantët tani hapin kryesisht zjarr, tha ai, duke përdorur M-16 shpesh të kontrabanduar nga Jordania ose të vjedhura nga bazat ushtarake izraelite.

Zyrtari ka treguar se ushtria po monitoronte grupin Jaba dhe të tjerë në qytetet veriore të Jenin, Nablus dhe Tulkarem. Mirëpo, ai pranoi se ushtria ka vështirësi në mbledhjen e informacionit mbi grupet e vogla militante të organizuara lirshëm.

Qeveria palestineze administron pjesë të Bregut Perëndimor dhe punon ngushtë me ushtrinë izraelite kundër rivalëve të saj vendas, veçanërisht grupit militant Hamas, i cili drejton Rripin e Gazës.

Me palestinezët e rinj që e shohin gjithnjë e më shumë Autoritetin Palestinez si krah të forcave izraelite të sigurisë dhe jo si themel për shtetin e ardhshëm, forcat palestineze të sigurisë urrejnë të ndërhyjnë kundër milicive të reja. Sipas banorëve dhe ushtrisë izraelite, forcat palestineze tani rrallë hyjnë në bastione militante si Qyteti i Vjetër i Nablusit dhe kampi i refugjatëve Jenin.

Rritja e shpejtë

Militantët Jaba kanë thënë se forcat palestineze të sigurisë nuk i kanë goditur ata. Banorët thanë se grupi, i themeluar shtatorin e kaluar, është rritur me shpejtësi në rreth 40 deri në 50 militantë.

Hammour i ka përshkruar udhëheqësit palestinezë si të korruptuar dhe pa kontakt me palestinezët e rregullt. Por, tha ai, “qëllimet tona janë shumë më të mëdha sesa krijimi i problemeve me Autoritetin Palestinez”.

Me rënien e popullaritetit të PA-së, ekspertët thonë se ajo nuk mund të rrezikojë të ndezë tensionet duke arrestuar luftëtarë të admiruar gjerësisht.

PA-ja “po përjeton një krizë legjitimiteti”, thotë Tahani Mustafa, analist palestinez në Grupin Ndërkombëtar të Krizave. “Ka një shkëputje të madhe midis elitave në krye dhe grupeve në terren”.

Zyrtarët palestinezë e pranojnë se kontrolli i tyre po rrëshqet.

“Ne kemi frikë se ndonjë nga veprimet tona kundër këtyre grupeve, do të krijojë reagime në rrugë”, thotë një zyrtar palestinez i inteligjencës, duke folur në kushte anonimiteti, sepse nuk ishte i autorizuar të fliste me gazetarët.

Me rritjen e bastisjeve nga ushtria izraelite, strukturën e pushtetit të Bregut Perëndimor që lëkundet dhe me qeverinë e kryeministrit Benjamin Netanyahu që zgjeron vendbanimet në tokat e pushtuara, palestinezët e pakënaqur thonë se nuk janë në ndjekje të ndonjë agjende islamike apo politike – ata thjesht duan t’i mbrojnë qytetet e tyre dhe t’i rezistojnë pushtimit 55-vjeçar të Izraelit.

Për 28-vjeçarin Mohammed Alawneh, dy vëllezërit e të cilit u vranë në konfrontime me forcat izraelite, me dy dekada diferencë, grupi Jaba është një “reagim”. Ai ka thënë se mund të mbështeste paqen nëse kjo nënkupton fundin e okupimit dhe formimin e një shteti të vetëm midis lumit Jordan dhe Detit Mesdhe. Tani për tani, është shprehur ai, është e qartë se Izraeli nuk dëshiron paqe.

Hamamrah, komandanti i ndjerë i grupit Jaba, e ka gjuajtur me gurë ushtrinë izraelite kur ishte adoleshent dhe më vonë iu bashkua një dege të armatosur të Fatahut, partisë së presidentit palestinez Mahmud Abbas, sipas nënës së tij, Lamia. Pas 10 muajsh të mundimshëm në burgun izraelit, ai u bë fetar dhe u tërhoq. Ai fliste për hakmarrje.

Pas vdekjes së tij, Lamia ka zbuluar se ai kishte ndihmuar në formimin e grupit Jaba dhe se Xhihadi Islamik i kishte furnizuar ata me armë, duke përfshirë armën Hamamrah që qëlloi ndaj trupave izraelite më 14 janar.

Ushtria e ndoqi atë në Jaba, duke vrarë Hamamrah së bashku me një tjetër të armatosur, Amjad Khleleyah. Makina e tyre e shtypur dhe e njollosur me gjak tani qëndron në qendër të Jabës si një monument makabër.

Në funeralin e tij, Lamia ka thënë se miqtë e Hamamrahs e kërkuan që të tregohej krenare për një djalë që u bë luftëtar dhe frymëzoi të gjithë fshatin.

Por Lamia qante pa ndalë. Vajza e saj 14-vjeçare, Malak, tani dëshiron të vdesë si martire.

“Jam thjesht një nënë që humbi të birin”, ka thënë ajo. “Dua që e gjithë kjo të marrë fund”.

Përktheu: Blerta Haxhiu