Edhe pse Afrika ka kontribuuar relativisht pak për emetimet e gazeve serrë të planetit, kontinenti ka pësuar disa nga ndikimet më të mëdha në botë për shkak të ndryshimeve klimatike, nga uria deri në përmbytje.
Megjithatë, nga shkëmbinjtë koralorë deri te majat më të larta, pasojat e ngrohjes globale të shkaktuara nga njeriu vetëm sa do të përkeqësohen, sipas një raporti të ri të Kombeve të Bashkuara.
Paneli Ndërqeveritar i OKB-së për Ndryshimet Klimatike parashikoi të hënën se përmbytja, nxehtësia dhe thatësira sahariane do të rriten, rrjeti i pasur i kafshëve të egra dhe bimëve të Afrikës do të bjerë dhe akullnajat në malet e saj më ikonike do të zhduken në dekadat e ardhshme.
Në një kontinent që tashmë është duke u përballur me varfëri të nivelit të lartë dhe ushqimit të pasiguruar, paneli paralajmëroi se peshkatarët dhe fermerët do ta ndiejnë dhimbjen e ndryshimeve klimatike në jetën e tyre edhe në të ardhmen.
Në Kenia, fermeri Safari Mbuvi tashmë po mundohet të përballojë thatësirën katërvjeçare të vendit të tij dhe për të parë të korrat të dështojnë, herë pas here.
“Qëkur isha i ri, ai tha se babai im merrte një të korrë të bollshme në këtë fermë, por tani, duket se ka një ndryshim në klimë dhe shirat nuk janë më të besueshëm”, tha ai. "Nuk do të korr asgjë, as edhe një thes i vetëm misri nuk është i mundur. ... Dhe unë nuk jam i vetmi. Çdo fermer në këtë zonë ka humbur gjithçka”.
Ngritja e temperaturave
Ngrohja e temperaturave do të dobësojë sistemin e prodhimit ushqimor të Afrikës, duke çuar në mungesë të ujit dhe stinë më të shkurtër rritjeje, thuhet në raportin e OKB-së. Prodhimet e ullinjve, sorgumit, kafesë, çajit dhe prodhimit të bagëtive pritet të bien.
"Rritja e rendimentit bujqësor është reduktuar me 34% që nga 1961 për shkak të ndryshimit të klimës më shumë se çdo rajon tjetër”, tha paneli.
Ndryshimi i klimës, së bashku me konfliktet, paqëndrueshmërinë dhe krizat ekonomike, ka kontribuar në uri. Që nga viti 2012, popullsia e kequshqyer në Afrikën sub-Sahariane është rritur me 45.6%, sipas Organizatës së Ushqimit dhe Bujqësisë së OKB-së. Dhe në vitin 2020, rreth 98 milionë njerëz vuajtën nga pasiguria akute e ushqimit dhe kishin nevojë për ndihmë humanitare në Afrikë, thoshte Raporti Botëror për Krizat Ushqimore nga Programi Botëror i Ushqimit.
Nëse bota ngrohet vetëm një gradë celsius tjetër (1.8 gradë Fahrenheit) deri më 2050, një shtesë prej 1.4 milionë fëmijësh afrikanë do të pësojnë ndërprerje të rënda nga kequshqyerja që kufizon rritjen dhe zhvillimin kognitiv, thoshte IPCC-ja.
“Mungesa e ushqimit dhe nënushqyerja janë të lidhura fort me klimat e nxehta në zonën sub-sahariane dhe më pak reshje në Afrikën Perëndimore dhe Qendrore”, tha paneli në një dokument të FAQ. "Ndryshimi i klimës mund të dëmtojë arritjen e arsimit të fëmijëve, duke reduktuar kështu shanset e tyre për punë të paguara mirë apo të ardhura më të larta më pas gjatë jetës”.
Jean Paul Adam, i cili kryeson ndarjen e ndryshimeve klimatike në Komisionin Ekonomik të OKB-së për Afrikën, tha: “Afrika përbën 17% të popullsisë globale, por përbën vetëm më pak se 4% të emetimeve globale të gazrave serrë. Ky është rajoni i botës që tashmë po ndikohet ashpër nga ndryshimi i klimës plus që ka një kapacitet përshtatës jashtëzakonisht të ulët”.
Ndryshimet klimatike kanë një rol komponent në padrejtësitë sociale me të varfrit të goditur më rëndë nga ndotja nga të pasurit, tha ish-presidentja e Irlandës, Mary Robinson, tani me “The Elders”, një grup shtetesh të themeluar nga Nelson Mandela. "Të gjitha padrejtësitë janë kapur duke parë rajonin e Afrikës".
Problemi me thatësinë
Thatësira është një problem që godet veçanërisht kontinentin. Ndërsa vetëm 7% e fatkeqësive të botës janë lidhur me thatësirën, ato shkaktuan pak më shumë se një të tretën e vdekjeve nga fatkeqësitë, "kryesisht në Afrikë", thoshte raporti i IPCC-së.
Thatësirat kanë reduktuar gjithashtu hidroenergjinë e Afrikës me rreth 5% krahasuar me mesataren afat-gjatë, duke penguar rritjen, thoshte raporti.
Raporti i së hënës tha se temperaturat e sipërfaqes së detit parashikohen të rriten, duke kërcënuar ekosistemet e brishta detare, duke përfshirë shkëmbinjtë koralorë të Afrikës Lindore. Raporti paralajmëron për kërcënimet që paraqesin mjetet e jetesës të 12,3 milionë njerëzve që varen nga peshkimi.
Raporti tha se ngrohja globale do të godasë gjithashtu kafshët e egra të famshme të Afrikës dhe malet më të larta.
Ai parashikoi se mbulesat e akullnajave në malet Ruwenzori dhe malin Kenia do të zhduken deri në vitin 2030 dhe se mali Kilimanxharo do të humbasë rreth vitit 2040.
Deri në vitin 2100, thoshte raporti, ndryshimi i klimës pritet të çojë në humbjen e më shumë se gjysmës së specieve afrikane të shpendëve dhe gjitarëve dhe një rënie prej 20 deri 25% në rendimentin e liqeneve dhe specieve bimore të Afrikës. Pritet që dëmet në rritje të shkëmbinjve koralorë nga ndotja dhe ndryshimet klimatike të dëmtojnë peshkimin dhe biodiversitetin e përgjithshëm detar.
Në dekadat e ardhshme, kontinenti i Afrikës, ishujt dhe qytetet bregdetare do të ekspozohen ndaj rreziqeve të ndryshimit të klimës që mund të dëmtojnë seriozisht sektorët ekonomikë të tillë si bujqësia, turizmi, transporti dhe energjia.
Raporti parashikon frekuencën e reduktuar të cikloneve të kategorisë 5, edhe pse thotë se ato parashikohen të jenë më intensive me ndikime të larta në rënien e tokës.
Deri ne 2030, , raporti parashikon se 108 deri në 116 milionë njerëz në Afrikë do të ekspozohen ndaj rritjes së nivelit të detit dhe se pa masa përshtatjeje, 12 qytete kryesore bregdetare do të pësojnë një shumë të përgjithshme prej 65 deri në 86,5 miliardë dollarë dëme.
Urbanizimi i shpejtë afrikan, infrastruktura e papërshtatshme si dhe rritja e vendbanimeve informale do të ekspozojnë më shumë njerëz ndaj rreziqeve klimatike, thoshte raporti.
Ai vuri në dukje se Afrika sub-sahariane është i vetmi rajon që ka regjistruar norma në rritje të vdekshmërisë nga përmbytjet që nga viti 1990 dhe se miliona njerëz u zhvendosën nga shkaqe të lidhura me motin më 2018 dhe 2019.
"Shumë qytete janë krejtësisht të papërgatitur për shkallën e sfidave përpara apo edhe duke e përkeqësuar gjendjen aktivisht", tha Kaisa Kosonen, një këshilltare e lartë e politikës në Greenpeace Nordic. "Veprimi real mbi ndryshimin e klimës kërkon zhvillim të fortë urban dhe drejtësi".
