Ish-ministri i Integrimit Evropian, Blerim Reka, tha se nëse Bashkimi Evropian nuk i rishqyrton politikat e saj për zgjerim, më shumë vende evropiane mund të bien pre e agresionit rus.
Në një opinion të publikuar në Geopolitical Intelegency Services (GIS) të martën, Reka tha se pushtimi rus do të ndikojë që kërkesa e Ukrainës për t'u anëtarësuar në Bashkimin Evropian, të merret parasysh, para Moldavisë e Gjeorgjisë.
“Edhe pas dy dekadash, perspektivat e anëtarësimit të Ballkanit Perëndimor mbeten të paparashikueshme. Në vendet kryesore të BE-së, vetëm 20-30 për qind e qytetarëve janë në favor të anëtarësimit të shteteve të Ballkanit, krahasuar me 42-60 për qind për Ukrainën”, shkroi ai.
Sipas Rekës, për shkak të pushtimit rus, BE-ja do ta vlerësojë qëndrimin e vendeve aplikuese ndaj Moskës zyrtare. Provë e parë, sipas tij, është Serbia, “e cila po negocion anëtarësimin, por është më pak e përafruar me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë së BE-së”.
“Beogradi nuk ka vendosur sanksione ekonomike kundër Kremlinit dhe blen armë si nga Rusia, ashtu edhe nga Kina. Nëse Brukseli është serioz për futjen e një 'klauzole të Rusisë', do të duhet të ndalojë së toleruari një sjellje të tillë”, shkroi ai.
Profesori i marrëdhënieve ndërkombëtare shkroi se zgjerimi i BE-së do të shndërrohet në një proces gjithnjë më gjeopolitik, ndërsa ky institucion evropian do ta rrisë ndikimin e tij global.
“Pas valëve të zgjerimit të 2004-s dhe 2007-s, BE-ja miratoi një qasje më kufizuese ndaj Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë. Dy dekada më vonë, vetëm një shtet - Kroacia - i është bashkuar, në vitin 2013. Megjithatë, me Ukrainën, në rrugën e shpejtë të anëtarësimit, BE-ja mund t'i përfshijë shtetet e Ballkanit në këtë raund të ri të zgjerimit”.
Për Rekën, Kosova dhe Serbia kanë orientime të ndryshme strategjike. Ai tha se Beogradi mbetet mbështetësi kryesor i Rusisë në rajon e më “euroskeptiku”.
“Në 11 vjetët e fundit, Bashkimi Evropian ka ndërmjetësuar mes tyre me rezultate të dobëta. Rizgjedhja e presidentit Aleksandër Vuçiq, nuk ka gjasa t'i çojë gjërat përpara, veçanërisht duke marrë parasysh blerjet e armëve nga Rusia dhe Kina dhe rimilitarizimin e Serbisë”.
Sipas Rekës, BE-ja ka dështuar të ndërmjetësojë mes Bullgarisë e Maqedonisë së Veriut, pasi shteti i parë është vend anëtar i BE-së dhe po e bllokon të dytin të pranohet
“Që nga vetoja e parë në vitin 2019, Maqedonia e Veriut ka humbur 260 milionë euro nga fondet e BE-së, të përcaktuara për negociatat e anëtarësimit. Edhe me një qeveri të re në Sofje, vetoja ka të ngjarë të mbetet në fuqi dhe pavarësisht presionit nga Brukseli dhe Uashingtoni, ministrja bullgare e Punëve të Jashtme, Teodora Genchovska, ka thënë se nuk pret që të gjendet një zgjidhje gjatë udhëheqjes franceze të BE-së”.
Ai shkroi tutje se nëse qeveria bullgare nuk ndalon së bllokuari Maqedoninë e Veriut, procedura e anëtarësimit së Shqipërisë do të mund të shkëputet.
Sipas tij, pos Rusisë, edhe Kina paraqet një sfidë të madhe për Bashkimin Evropian.
“Pekini është miqësor me Moskën, por gjithashtu dëshiron t'i mbrojë interesat e saj duke ruajtur aksesin në tregjet e BE-së. Sfida e ardhshme e zgjerimit të BE-së do të jetë Turqia, pozita ndërkombëtare e së cilës kohët e fundit, është rritur me ndërmjetësimin e saj gjatë luftës në Ukrainë. Presidenti turk, Erdogan, ka kërkuar që BE-ja të rihapë procesin e negociatave të anëtarësimit, që filloi në tetor të 2005-s, por u pezullua që nga 2016-a, për shkak të ndalimit të të burgosurve politikë nga Ankaraja”.
Ish-ministri në Qeverinë Kurti 1, theksoi se zgjerimi në Ballkanin Perëndimor është i varur nga reforma e brendshme e BE-së.
"Jo vetëm që ka një debat të vazhdueshëm për të ardhmen e BE-së, me ide të reja që shfaqen si 'komuniteti politik evropian' i presidentit Macron, por ka gjithashtu një kërkesë të re të sundimit të ligjit, që shtetet anëtare të marrin fonde”.
Në këtë situatë, sipas Rekës, janë dy skenarë: njëri optimist e tjetri pesimist.
Opsioni optimist është që pushtimi i Ukrainës t'ia mësojë BE-së rreziqet e lënies së vendeve jashtë grupit euroatlantik.
"Mund të shtyjë BE-në të përshpejtojë procesin e anëtarësimit për Ukrainën dhe t'i përfshijë vendet e Ballkanit që dënojnë agresionin rus".
E opsioni pesimist, sipas tij, është që lufta në Ukrainë ta shtyjë zgjerimin e BE-së, "duke përqendruar angazhimin diplomatik dhe burimet financiare në konfliktin e armatosur". Sipas tij, kjo është e mundshme nëse Rusia pushton vende të tjera.
© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.
