Kur qeveria e kaluar malazeze harroi që në Ligjin për Buxhet për vitin e shkuar, t’i paraqesë 123 milionë euro, ndërsa nuk ishte e mundur të vërtetohej as si kanë arritur shumat milionëshe të Organizatës Kombëtare Turistike deri te avio-transportuesit, për çka edhe pasuan mendimet negative dhe të përmbajtura të revizoreve shtetërore, Millosh Vukoviqi, në profilin e kompanisë së tij të konsulencës në Facebook, këtë e prezantoi kështu.

“Rrëfimi për pjekjen nga avio-kafes nga revizori dhe tema se si duhet harruar 123 milionë, sikur të ishin para të imta, apo bakshish, që ia lini kamarierit kur kafeja kushton një euro e 20, ndërsa ju thoni ‘një e gjysmë – në rregull është’... Kur këtë e paraqisni në një, mund të them, mënyrë të butë satirike, apo ironike, e nganjëherë edhe shumë cinike, mendoj që njerëzit e kuptojnë poentën se sa është me rëndësi ekonomia”, ka thënë Millosh Vukoviq, pronar i një kompanie konsulence.

Temat e rënda ekonomike, Miloshi dhe ekipi i tij ka vite që përpiqen t’ia afrojnë publikut përmes rrjeteve sociale. Për shtatë vjet kanë publikuar më shumë se një mijë postime, analiza, tabela, të përcjella me ilustrime të caktuara. Kjo mënyrë specifike e komunikimit dhe prezantimit përmes rrjeteve sociale u ka ndihmuar, por edhe penguar në punë, e pranon Milloshi.

“Në aspektin financiar definitivisht ka penguar, për shkak se ne nuk kemi shumë klientë me të cilët punojmë, për arsyen e thjeshtë se disa klientë me të drejtë frikësohen të punojnë me ne, sepse në Mal të ZI punëdhënësi më i madh është shteti. Por, nga ana tjetër, e kemi atë përmbushjen, sepse na përcjellin njerëzit prej të cilëve marrim mesazhe të fuqishme që thonë se kemi kredibilitet. Kemi më shumë se 15 mijë njerëz që na përcjellin, që nuk janë të blerë”, ka thënë Vukoviq.

Me gati po aq përcjellës në Facebook mund të lavdërohet edhe 73-vjeçarja Lilana Raiçeviq, drejtoreshë e Shtëpisë së Sigurtë të Grave, aktiviste për afirmimin e të drejtave të grave. Këtë rrjet social ajo e përdor plot një dekadë edhe për punë, por edhe në jetën private.

“Nuk mund të jetoj pa këtë, i adhuroj rrjetet sociale, plus kjo është një prej atyre komunikimeve që zgjat 24 orë dhe kur zgjohem unë së pari e shikoj se çfarë mesazhesh kanë ardhur, nëse ndonjëra është urgjente, pastaj me shpejtësi përgjigjem, ende pa u bërë gati për punë e as pa e zier çajin, kafenë... ne kështu arrijmë deri te një numër i madh i grave dhe njerëzve të cilëve u intereson puna jonë dhe pastaj ti je i informuar për ato që ndodhin në botë”, ka thënë Lilana Raiçeviq, aktiviste për të drejtat e njeriut.

Lilana, siç thotë, e ka studiuar Facebookun për një vit – çka mund t’i sjellë, a është mjaft krative, çka u intereson njerëzve, si reagojnë...

“Facebooku im duket kështu: pak humor, mjaft gjëra serioze, gjysmë dite lëshoj informatën, nëse e shoh se ka hasur në reagim të madh në kuptimin që ka tërhequr reagime përmes komenteve, unë, që ta ripërtërij atë faqe, e vendos ndonjë foto të bukur. Ajo foto nxit vëmendje të madhe dhe sipas saj, shoh që faqja ime është e lexuar, sepse nëse një foto ka 500, 600 apo 1000 pëlqime, posaçërisht nëse është ndodnjë fustan i ri, apo frizurë, e di që ata e kanë lexuar edhe atë që është nën të. Statuset më të gjata nuk shkojnë fare, sa e madhe është foto aq duhet të jetë edhe statusi... gjithçka më shumë se kaq është e mundimshme për ta”, ka thënë Raiçeviq.

Një pjesë të shtëpisë së vet, posaçërisht tani në kohën e krizës me koronën, Lilana e ka shndërruar në zyrë. Për shkak të natyrës së punës me të cilën merret, rrjetet i kanë sjellë edhe situata të pakëndshme.

“Unë jam shumë e hapur dhe këtë nuk e pëlqejnë njerëzit, shumë njerëz nuk e duan të vërtetën. Shpesh publikoj se kush është arrestuar, kush ka kërcënuar, kush ka ardhur para strehimores dhe çfarë lloj kërcënimesh kam. Në rreth dhjetë raste kam reaguar, sepse kërcënimet ishin të rrëzikshme, sepse sa herë m’i përmendin fëmijët, unë shkoj në polici dhe e lajmëroj rastin. Ka një faqe në të cilën një person, bashkëshortja e të cilit ishte në strehimore te ne, e që ishte person i dhunshëm, e kishte hapur atë faqe me foton time ku shkruante ‘Lilana Raiçeviq, e keqja e Malit të Zi’. Një herë apo dy kam hyrë aty, kam lutur Facebookun në Budapest që ta heqin, e ata thanë se nuk shohin asgjë të rrezikshme aty”, ka shtuar ajo.

Instagram, Facebook, Twitter… për gazetarin Millan Sekuloviq kjo është hapsëira ku shpejt dhe lehtë arrihet deri te kontaktet, përdoruesit, por ndonjëherë edhe informatat e gabuara.

“Mendoj se në rrjete kalohet më shumë kohë sesa që duhet, edhe pse në raste kjo është e kushtëzuar nga puna, sepse sot shumë gjëra mund të gjinden në rrjete sociale dhe tekstualisht rrjetet sociale janë bërë çerdhe e e informatave, e për fat të keq, shpesh edhe që janë të pasigurta dhe që na çojnë në gjurmë të gabuara dhe pastaj humbet kohën e çmuar në hulumtimin e rrjeteve. Dikur ditën e kam nisur me shfletimin e gazetave apo shikimin e programit të mëngjesit në TV, por ajo që tani është praktikë kur zgjohem, ajo që së pari e bëj kur hap sytë, është të marr telefonin dhe t’i shikoj rrjetet sociale”, ka thënë gazetari Millan Sekuloviq.

Edhe pse rrjetet sociale i ndihmojnë të informohet më mirë, Millani vërenë se komunikimi aty është kryesisht negativ.

“Shumica e komenteve aty janë shpesh të kategorisë fyese ndaj individit, grupit, pjesëtarëve të popujve. Shprehjet e urrejtjes janë gjë normale aty, derisa sjellja e mirë është vendosur krejt në plan të dytë”, ka shtuar ai.

Pikërisht për këtë arsye, Millosh Vukoviqi e ka reduktuar në minimum komunikimin në platformat sociale dhe nuk lejon që rrjeti t’ia marrë pjesën e privatësisë.

“I pëlqejmë apo vendosim zemra në postimet që janë provokative dhe e kalojnë kufirin e shijes së mirë. Në atë mënyrë ne nuk i hedhim vaj zjarrit, por me një lëvizje elegante e ndalojmë atë komentator që nis të fyejë apo të jetë agresiv, sepse atëherë ai nuk e di se si të sillet... Ndoshta vjen edhe një koment, ne sërish i japim një pëlqim apo zemër, apo i themi ‘mire e ke, bravo, hallall të qoftë’ dhe aty merr fund gjithçka. Në rrjete mund të shfaqet edhe ana më e mirë e një personi, por edhe ajo e errëta, sepse njerëzit këtu janë mjaft impulsivë dhe reagojnë në topin e parë. Dhe askush nuk mund të thotë se në Twitter me 150 karaktereve mund të zhvilloni një mendim më kompleks, por kemi parë që muajve të fundit, për dy ditë shpërtheu Twitteri në Mal të ZI. Këto debatet në rrjete sociale unë i shmang, abosolutisht, sepse kur një herë kapeni me këto tema, shumë vështirë dilni prej aty”, ka thënë Vukoviq.

Millani asnjëherë nuk ka pasur përvoja të pakëndshme në rrjete sociale, sepse aty, thotë ai, vendos vetëm ndonjë foto apo koment të sjellshëm.

“Por, ajo e keqe është kur njerëzit nisin të jetojnë në rrjete sociale dhe kur jetën e vet e koncentrojnë në rrjete sociale, ky është një problem i madh dhe shkakton pasoja të mëdha në socializim dhe përgjithësisht në jetën e njeriut. Esenca është në atë mesin e artë të Aristotelit – të jesh i matur, të mos e teprosh, nuk duhet që tepër as të hapesh në rrjete sociale, të mos e vësh jetën private në pjatë sikur që bëjnë njerëzit shpesh. Krejt kjo për disa pëlqime. Pëlqimi nuk është giithçka në jetë, ka jetë edhe jashtë pëlqimit”, ka thënë Sekuloviq.

E Lilana thotë se kur u dorëzoheni rrjeteve sociale, me vetëdije humbisni një pjesë të intimes suaj.

“Gjithçka varet prej jush, sa do të jeni të sinqertë. Unë kam vendosur që të jem e sinqertë dhe që njerëzit të mos shohin asnjë deklaratë timen apo status si manipulim, apo që është gënjeshtër. Unë nuk e kam asnjë foto që është e përpunuar me fotoshop, dua që njerëzit të më shohin se si dukem. Më njohin në rrugë dhe më vjen mirë, kjo do të thotë se unë e vendos një foto ashtu siç jam, e unë shumë njerëz nuk mund t’i njoh. Jam aq e lumtur për shkak të Facebookut, sepse i kam gjetur disa miq nga koha e shkollës, të cilët i kisha humbur, e që janë shpërndarë në gjithë Jugosllavinë, unë nuk e fsheh se jam jugosllave...”, ka thënë Lilana Raiçeviq, aktiviste për të drejtat e njeriut.

Sipas të dhënave nga rrjetet, Mali i Zi ka rreth 39 mijë njerëz që shfrytëzojnë internet-platformat sociale. Me vite, më i popullarizuari është Facebooku me 300 përdorues, më pas Instagrami, të cilin e përdorin 260 mijë, derisa llogari në Twitter, përmes të cilit më së shpeshti komunikojnë edhe politikanët lokalë, kanë rreth 57 mijë njerëz.