Pse Maradona është më shumë se një futbollist në Napoli?

(Il Mattino di Napoli/The Guardian/ESPN) - Napoli të premten fitoi titullin e katërt në histori të Serie A, duke rikthyer emocionet e mëdha në qytet. Festa ishte madhështore – nga stadiumi deri në rrugët e qytetit – me tifozë që festonin krah për krah me lojtarët, përfshirë edhe mbrojtësin kosovar Amir Rrahmani. Por mes gjithë gëzimit, një detaj binte veçanërisht në sy: nderimet e pandërprera të tifozëve ndaj legjendës Diego Armando Maradona. Edhe pse ka kaluar më shumë se tri dekada nga largimi i tij, Maradona vazhdon të jetë figura qendrore në çdo sukses të Napolit. Në sytë e napolitanëve, ai nuk është thjesht një ish-futbollist – por një ikonë, një simbol i shpirtit dhe krenarisë së qytetit.

Një histori që shkon përtej fushës së gjelbër

Nga të gjitha qytetet që kanë adhuruar legjendën argjentinase Diego Armando Maradona, askund nuk është ndierë dashuria, adhurimi dhe besnikëria si në Napoli. Për napolitanët, Maradona nuk ishte thjesht futbollist i madh – ai u bë simboli i një populli të nëpërkëmbur, i një qyteti të përjashtuar nga elitat e veriut italian, dhe i një shprese që sfidoi rregullat dhe realitetin.

Kur Napoli u bë qendra e botës

Kur Maradona mbërriti në Napoli më 5 korrik 1984, klubi ishte në krizë. Ekipi luftonte për mbijetesë në Serie A dhe qyteti ishte përfshirë nga varfëria, papunësia dhe stigmatizimet si “porta e pasme e Italisë”. Në një kohë kur klubet si Juventus, Milan dhe Inter dominonin futbollin dhe politikën italiane, Napoli shihej si një qytet i papërfillshëm provincial. Dhe papritur, në stadiumin “San Paolo” (sot “Diego Armando Maradona”) zbarkon një lojtar që në atë kohë ishte më i shtrenjti në botë – Diego Armando Maradona, nga një tjetër periferi e botës: Villa Fiorito e Buenos Airesit.

Ai nuk ishte një yll që vinte nga luksi. Ishte një prej tyre.

Maradona si shpëtimtar i qytetit

Gjatë tetë sezoneve që kaloi në Napoli (1984–1991), Maradona nuk shkëlqeu thjesht me topin – ai udhëhoqi Napolin drejt lavdisë më të madhe në historinë e klubit. Dy tituj kampion (1987, 1990), një Kupë të Italisë, një Superkupë dhe, më e rëndësishmja, fitorja në Kupën UEFA në vitin 1989, ishin mrekullia që askush nuk e kishte imagjinuar për një klub si Napoli.

Por suksesi nuk ishte vetëm sportiv. Çdo fitore e Maradonas ishte një goditje ndaj arrogancës së veriut, ndaj përçmimit që i bëhej jugut të varfër. Ai e ktheu një klub pa trofe të mëdhenj në një kampion kombëtar dhe evropian. Ai i dha napolitanëve krenarinë që nuk ua jepte askush tjetër.

Një figurë që bashkoi futbollin dhe politikën

Maradona nuk e fshehu kurrë se e ndiente veten më afër të varfërve, më afër atyre që përjashtoheshin. Ai i denonconte publikisht pabarazitë mes veriut dhe jugut të Italisë, shpesh duke provokuar dhe përçarë, por gjithmonë duke e mbrojtur qytetin që e kishte adoptuar si të vetin. Në sytë e napolitanëve, Diego ishte një Robin Hood me këpucë futbolli.

Në vitin 1990, gjatë Kupës së Botës në Itali, Maradona bëri një gjest të paharrueshëm: para ndeshjes mes Argjentinës dhe Italisë në gjysmëfinale – pikërisht në Napoli – ai kërkoi publikisht që tifozët napolitanë të mbështesnin Argjentinën dhe jo Italinë. “Italia ju trajton si të huaj. Tani keni mundësinë të tregoni kush jeni”, ka thënë ai. Dhe një pjesë e madhe e qytetit ia dha zemrën atij, përtej atdhetarisë. Ky ishte kulmi i identifikimit të ndërsjellë mes tij dhe popullit të Napolit.

Ikja dhe dashuria që nuk vdiq kurrë

Maradona u largua nga Napoli në vitin 1991, pasi rezultoi pozitiv për kokainë dhe pati përplasje të madhe me autoritetet italiane dhe klubin. Skandalet nuk munguan, por qyteti nuk e mohoi kurrë heroin e vet. Për napolitanët, Maradona nuk ishte i papërlyer – ishte i tyre. Një rebel me zemër të madhe, një gjeni i paepur, një simbol që nuk harrohet.

Edhe pas largimit të tij, muret e qytetit mbeten të mbushura me grafite që lavdëronin emrin e tij. Flamuj, tatuazhe, grafitë – të gjitha i ishin kushtuar atij. Vdekja e Maradonas në nëntor të vitit 2020 u përjetua rëndë në Napoli. Stadiumi “San Paolo” u riemërua “Diego Armando Maradona” dhe qyteti mori pamjen e një zie kombëtare. Dhjetëra altarë dhe memorialë u ngritën në çdo qoshe të qytetit.

Më shumë se idhull sportiv – një shenjtor popullor

Për shumë napolitanë, Diego është më shumë se një legjendë – ai është një figurë gjysmë-fetare. Ka një “Kishë të Maradonës” në lagjen popullore Quartieri Spagnoli, ku ekspozohen fanella të tij, fotografi, suvenire, por edhe mirënjohje personale nga njerëz që e konsiderojnë ndërmjetësues të mrekullive. Ai është shndërruar në një simbol shpirtëror, një lloj shenjti i qytetit – ndoshta i vetmi “shenjtor” me emër argjentinas dhe histori futbolli.

Trashëgimia që vazhdon

Sot, Napoli është sërish kampion i Italisë, dhe çdo sukses i ri përkujton hapat që kaloi Maradona. Futbollistët e rinj që luajnë për Napolin e dinë se nuk mbajnë vetëm një fanellë – ata bartin mbi supe një trashëgimi, një histori dashurie dhe dhimbjeje që lidhet përjetësisht me emrin Diego.

Në Napoli, Maradona nuk është vetëm kapitulli më i ndritur i një historie sportive. Ai është pjesë e identitetit kolektiv, një kujtim i gjallë që dëshmon se ndonjëherë, një njeri mund të ndryshojë fatin e një qyteti të tërë – jo vetëm me gola, por me shpirt.