Botë

Gratë që shkruan historinë

Grave u është dashur gjithmonë të luftojnë për vendin e tyre mes burrave dhe këto beteja përkundër vështirësive janë ndërtuar mbi kurrizin e pararendëseve femra që thyen normat shoqërore dhe bënë lëvizje novatore në botën e akademisë, politikës, sportit dhe krijimtarisë.

Këto gra pioniere kanë hapur rrugën për vendin ku është shoqëria sot, por edhe tani arritjet e tyre janë minimizuar dhe fshehur. Këto janë disa nga gratë që kanë shënuar historinë.

11 gra që ishin të parat që shënuan arritje të mëdha në fushat e tyre:

Valentina Tereshkova: Gruaja e parë në hapësirë

Rusja Valentina Tereshkova, hyri në histori si gruaja e parë në hapësirë. Derisa ishte një punëtore e montimit të fabrikës, Tereshkova u rekrutua nga programi rus i kozmonautëve dhe vuri një shteg të rëndësishëm për gratë ndërsa u dërgua në hapësirë me “Vostok 6” më 16 qershor 1963.

Elena Lucrezia: Gruaja e parë që merr një diplomë universitare

Filozofja veneciane me prejardhje fisnike, Elena Lucrezia, hyri në histori në vitin 1678 si gruaja e parë që mori një diplomë universitare. Nga themelimi i universiteteve në Evropën Perëndimore, gratë nuk ishin në gjendje të merrnin gradën e doktoratës, por Lucrezia hapi rrugën për arsimimin e grave kur mori doktoratën e filozofisë nga Universiteti i Bolonjës në Itali.

Gertrude Ederle: Gruaja e parë që me not kaloi Kanalin Anglez

Gertrude Ederle provoi se gratë janë të afta për arritje fizike mbresëlënëse kur u bë gruaja e parë që me not kaloi Kanalin Anglez në vitin 1926. Amerikania kishte notuar që në moshë të vogël dhe aftësitë e qëndrueshmëria e saj e ndihmuan atë ta kaloi Kanalin, në një kohë dy orë më të shkurtër sesa ishte rekordi i atëhershëm.

Junko Tabei: Gruaja e parë që ngjitet në majën e Everestit

Në një tjetër arritje të qëndrueshmërisë fizike, Junko Tabei bashkëudhëhoqi një grup grash për t'u ngjitur në malin Everest dhe u bë gruaja e parë ndonjëherë që vuri këmbën në majë. Junko vazhdoi të ngjitej në majat më të larta në çdo kontinent.

Marie Curie: Gruaja e parë që merr një çmim Nobel

Jo vetëm gruaja e parë që fitoi një çmim Nobel, por ende e vetmja grua që e ka fituar atë dy herë, Marie Curie ishte një pioniere novatore e grave në shkencë me kërkimet e saj mbi radioaktivitetin. Çmimi i saj i parë Nobel ishte një çmim i përbashkët me burrin e saj, por ajo përforcoi pretendimin e saj si një shkencëtare e shquar me një çmim të dytë në vitin 1911 për kimi.

Helen Hayes: Gruaja e parë që fiton "EGOT"

Pas një karriere të shkëlqyer në teatër, film dhe televizion, Helen Hayes bëri arritjen novatore për t'u bërë gruaja e parë dhe një nga vetëm 16 aktorët në histori, që arritën statusin "EGOT" – duke fituar një Emmy, Grammy, Oscar dhe Tony Award. E larmishme dhe e talentuar, ajo mbetet një figurë legjendare në artet e skenës.

Edith Wharton: Gruaja e parë që merr çmimin Pulitzer

Një tjetër grua fituese e çmimit, Edith Wharton u bë gruaja e parë që fitoi çmimin Pulitzer për librin e saj mahnitës “Epoka e pafajësisë”, në vitin 1921. Kjo kritikë e shoqërisë së klasës së lartë çimentoi emrin e saj si një nga gratë më të shquara në letërsi.

Sarann Knight-Preddy: Gruaja e parë dhe e vetme me ngjyrë që merr licencë për menaxhim kazinosh

Pioniere dhe sipërmarrëse e mprehtë, Sarann Knight-Preddy është gruaja e parë dhe e vetme me ngjyrë që merr një licencë lojërash në Nevada. Pas shumë vjetësh punë në Las Vegas, Sarann bëri hapin për të hapur barin dhe kazinonë e saj. Arritja e saj hapi rrugën si për gratë, ashtu edhe për njerëzit me ngjyrë në industrinë aktuale të kazinove.

Kathrine Switzer: Gruaja e parë që drejton Maratonën e Bostonit

Në vitin 1967, Kathrine Switzer u bë lajm si gruaja e parë që përfundoi Maratonën e Bostonit. Kundër vullnetit të zyrtarëve që u përpoqën ta hiqnin atë nga gara, Switzer sfidoi stereotipat gjinorë që kishin vazhduar pavarësisht nga të gjitha të bëmat e tjera novatore të grave deri atëherë dhe vazhdoi të dëshmonte aftësinë e grave në mbarë botën.

Oprah Winfrey: Miliarderja e parë femër me ngjyrë

Në vitin e saj të parë, shfaqja me ndikim "The Oprah Winfrey Show" mblodhi 125 milionë dollarë dhe Oprah mori pjesën e saj prej 30 milionë dollarësh. Ajo me aftësi të mprehta sipërmarrëse e rriti pasurinë e saj një miliard deri në vitin 2003. Winfrey është gjithashtu një filantropiste dhe ende frymëzon gratë në mbarë botën.

Amelia Earhart: Gruaja e parë që fluturon me aeroplan përtej Atlantikut

Karriera aeronautike e Amelia Earhart mori fund kur ajo u zhduk në mënyrë misterioze ndërsa përpiqej të rrethonte globin në vitin 1937. Megjithatë, puna e saj nuk shkoi dëm pasi arritja e saj u njoh nga historia. Earhart ishte gruaja e parë që fluturoi e vetme përtej Oqeanit Atlantik në vitin 1932.

Përgatiti: Vita Abrashi-Kajtazi