Ahmad tani e kundërshton ISIS-in. Megjithatë, komuniteti nuk e beson këtë, dhe ajo pretendon se po ndodh për shkak se mban mbulesën konservatore nikab, që mbulon pjesën më të madhe të fytyrës së saj. “Tani më duhet të përballem me njerëzit, dhe shumë nga ta në këtë shoqëri janë lënduar nga ISIS-i”, tha Ahmad. “Sigurisht, nuk ishte vetëm organizata që e bëri këtë. Ne, njerëzit që jetojmë në Siri, jemi lënduar nga Ushtria e Lirë Siriane, nga regjimi dhe ISIS-i, apo jo? Por ata nuk e thonë këtë”
Marva Ahmad rrallë del nga shtëpia e rrënuar në qytetin sirian Raka. Nëna e ve e katër fëmijëve thotë se njerëzit e shohin me dyshim dhe refuzojnë t'i ofrojnë punë, ndërsa fëmijët e saj ngacmohen dhe rrihen në shkollë.
Ajo dhe fëmijët po paguajnë çmimin, sepse dikur i përkiste grupit të Shtetit Islamik, i cili pushtoi një pjesë të Sirisë dhe Irakut në vitin 2014 dhe imponoi sundim radikal, brutal për vite me radhë.
Ahmad është në mesin e dhjetëra mijëra të vejave dhe grave të militantëve të ISIS-it që u arrestuan në kampin e varfër dhe të paligjshëm Al-Hol në verilindje të Sirisë pasi koalicioni i udhëhequr nga SHBA-ja dhe forcat kurde siriane pastruan ISIS-in nga rajoni në vitin 2019.
Ajo dhe një numër në rritje familjesh që atëherë janë lejuar të largohen, pasi autoritetet kurde që mbikëqyrin kampin përcaktuan se nuk ishin më të lidhur me grupin militant dhe nuk paraqesin kërcënim për shoqërinë. Por vështirësitë me të cilat përballen në përpjekjen për t'u riintegruar në Siri dhe Irak tregojnë pakënaqësitë e thella dhe të hidhura të mbetura pas mizorive të kryera nga ISIS-i dhe shkatërrimit të luftës së gjatë që rrëzoi militantët.
“Kalifati islamik po vjen, me dëshirën e Zotit”
Mbetet gjithashtu frika nga celulat e fjetura të ISIS-it që vazhdojnë të kryejnë sulme. Militantët e ISIS-it në Raka të hënën sulmuan dhe vranë gjashtë anëtarë të forcave të sigurisë të udhëhequra nga kurdët, të njohura si Forcat Demokratike Siriane. Sulmi ndodhi pas rritjes së bastisjeve të SDF-së dhe SHBA-së që synonin militantët e ISIS-it në Sirinë lindore.
Pranë shtëpisë së Ahmedit, një slogan i ISIS-it, "Kalifati islamik po vjen, me dëshirën e Zotit", është grafit në murin e një ndërtese të rrënuar.
Është një ideologji në të cilën Ahmedi dikur besonte. Ajo tha se ajo dhe motra e saj iu bashkuan ISIS-it pasi vëllai i tyre, anëtar i ISIS-it, u vra në një sulm ajror të SHBA-së në vitin 2014. Ajo u martua me një anëtar të grupit, megjithëse thotë se ai ishte infermier e jo luftëtar. Ai është i ndaluar që nga viti 2019.
Ahmad tani e kundërshton ISIS-in. Megjithatë, komuniteti nuk e beson këtë, dhe ajo pretendon se po ndodh për shkak se mban mbulesën konservatore nikab, që mbulon pjesën më të madhe të fytyrës së saj.
“Tani më duhet të përballem me njerëzit, dhe shumë nga ta në këtë shoqëri janë lënduar nga ISIS-i”, thotë Ahmad. “Sigurisht, nuk ishte vetëm organizata që e bëri këtë. Ne, njerëzit që jetojmë në Siri, jemi lënduar nga Ushtria e Lirë Siriane, regjimi dhe ISIS-i, apo jo? Por ata nuk e thonë këtë”.
Furra refuzon t’i japë bukë
Ajo thotë se furra e lagjes ndonjëherë refuzon t'i japë bukë. Edhe babai i saj, i cili nuk e miratoi radhitjen me grupin ekstremist, kërcënoi një pronare dyqani që e kishte punësuar se do ta akuzonte për komunikim me ISIS-in nëse nuk e pushonte nga puna.
Pasi ISIS-i pushtoi Rakën, pjesë të mëdha të Sirisë veriore dhe asaj lindore dhe Irakut perëndimor në vitin 2014, grupi shpalli të ashtuquajturin kalifat islamik mbi territorin. Mijëra erdhën nga e gjithë bota për t'u bashkuar. Raka u bë kryeqyteti de fakto i "Kalifatit".
Autoritetet e udhëhequra nga kurdët e mbështetur nga SHBA-ja luftuan për vite me radhë për të zmbrapsur ISIS-in. Më në fund në mars 2019, ata kapën pjesën e fundit të territorit të mbajtur nga ISIS-i në Siri, fshatin e vogël Bahgouz. Burri i Ahmadit u kap nga SDF-ja në Bahgouz dhe Ahmadin dhe fëmijët e saj i dërguan në kampin Al-Hol.
Që atëherë, ajo që duhet bërë me gratë dhe fëmijët në Al-Hol ka qenë një enigmë për autoritetet e udhëhequra nga kurdët. Shumica e tyre janë gra dhe të veja të luftëtarëve të ISIS-it. Mijëra sirianë dhe irakianë janë liruar dhe dërguar në shtëpi, si dhe një numër të huajsh.
Ende rreth 50.000 sirianë dhe irakianë, gjysma e të cilëve janë fëmijë, mbetën në tenda në kampin e rrethuar në një zonë shkretëtire. Mbetën gjithashtu disa mijëra të huaj nga dhjetëra vende.
Kushtet janë të rënda. Autoritetet dhe aktivistët e udhëhequr nga kurdët fajësojnë celulat e fjetura të ISIS-it për dhunën në rritje brenda kampit, duke përfshirë prerjen e kokës së dy vajzave egjiptiane, të moshës 11 dhe 13 vjeçe, në nëntor. Ahmad thotë se jeta në Al-Hol ishte e ngjashme me jetën nën ISIS-in, "përveçse ju jeni të rrethuar".
ISIS-i ende operon
Militantët e armatosur të lidhur me ISIS-in kontrollojnë ende pjesë të mëdha të kampit, njoftoi “Human Rights Watch” në një raport të fundit, duke cituar autoritetet e kampit.
Komanda Qendrore e SHBA-së tha se kreu 313 bastisje që synonin militantët e ISIS-it në Siri dhe Irak gjatë vitit të kaluar, duke arrestuar 215 dhe duke vrarë 466 militantë në Siri, kryesisht në bashkëpunim me SDF-në.
Forcat e udhëhequra nga kurdët njoftuan të enjten, duke përmendur një rritje të sulmeve të ISIS-it, se nisën një fushatë të re ushtarake kundër grupit ekstremist të quajtur "Operacioni Al-Jazeera Thunderbolt", për të synuar qelizat e fjetura në Al-Hol dhe aty pranë në Tal-Hamis.
Pavarësisht gjithë kësaj, Ahlam Abdulla, një grua tjetër e liruar nga Al-Hol, thotë se jeta në kamp ishte më e mirë se në qytetin e saj të lindjes, Raka.
“Në përgjithësi, të gjithë janë kundër nesh. Ne jemi të luftuar kudo që shkojmë”, tha ajo. Ajo thotë se burri iu bashkua ISIS-it dhe punonte në një zyrë për grupin militant, ndërsa ajo vetëm kujdesej për shtëpinë.
Me mbështetjen e pleqve të fisit, nëna e pesë fëmijëve u kthye në Raka në vitin 2020 pa bashkëshortin e saj, i cili është zhdukur prej katër vjetësh. Ajo thotë se autoritetet lokale kanë parë me dyshim çdo lëvizje të tyre dhe kanë kërkuar të dhënat e tyre personale.
"Ne jemi të frikësuar", thotë ajo. "Nëse dikush pyet, unë vetëm them që burri im vdiq në kufirin turk”. Ajo nuk i thotë askujt se ishte në Al-Hol.
"Ato janë viktima”
Saeed al-Borsan, një plak i fisit al-walda, thotë se riintegrimi i grave dhe fëmijëve nga Al-Hol ka qenë një sfidë e madhe, si për shkak të mungesës së mundësive për punë, ashtu edhe për shkak se banorët luftojnë për t'i pranuar ato. Pleqtë e fisit si Al-Borsan janë përpjekur t’i ndihmojnë gratë të gjejnë strehim dhe mjete jetese.
“Fëmijët veçanërisht janë përballur me vështirësi, me mungesë edukimi dhe me shkëputje nga shoqëria për pesë vjet”, shpjegoi ai, i ulur në një dhomë me fis të tjerë me një sërë rruazash në njërën dorë. "Ato janë viktima”.
Organizatat bamirëse lokale dhe grupet e shoqërisë civile janë përpjekur t’i ndihmojnë fëmijët të riintegrohen në shkolla dhe të ndihmojnë nënat e tyre të përmirësojnë aftësitë e tyre për të gjetur punë më të mira.
“Ata qëndruan nën sundimin e ISIS-it, dhe shumë prej tyre janë relativisht ende të ndikuar prej tyre”, tha për “Associated Press” Helen Mohammed nga “Women for Peace”, organizatë e shoqërisë civile që mbështet gratë dhe fëmijët. “Ata ishin viktima të ideologjisë ekstremiste”.
Por ajo beson se gratë mund të riintegrohen me sukses me shërbimet dhe mbështetjen e duhur.
Abdulla thotë se ka marrë pjesë në disa seminare, por mendon se perspektivat e saj për punë nuk janë përmirësuar ende. Ndërkohë, fiton pak duke pastruar qilima dhe shtëpi dhe duke shitur ushqime sezonale turshish ose të thara tradicionalisht në kavanoza, të njohur në vend si "mouneh".
Ndërkohë, Ahmadi u refuzua në një tjetër vend pune. Ajo tha se nuk kishte arsye të qartë pse, por beson se kjo është për shkak se burri i saj ishte në ISIS.
"Ne duhet të jetojmë me etiketën e ISIS-it në këtë shoqëri”, tha Ahmad ndërsa po i nxirrte fëmijët të dilnin nga shtëpia e errët për të luajtur. “Pavarësisht se sa shumë përpiqemi të jemi pjesë e këtij komuniteti, të përqafojmë njerëzit dhe të sillemi mirë me ta, ata sërish na shikojnë me të njëjtin sy”.
