Trend Garden Residence, një ndërtesë apartamentesh me shërbime të larta në qytetin turk të Malatya, krenohej me një palestër, dhoma të mobiluara rishtazi dhe një kafene në çati.
Por kur një tërmet i fuqishëm tronditi qytetin në orët e para të 6 shkurtit, ndërtesa shtatëkatëshe u shpërbë, duke lënë të vdekur 29 njerëz, sipas dy zyrtarëve qeveritarë. Dukej sikur struktura të ishte "lëngëzuar", rrëfente për rastin një i mbijetuar.
Nën fasadën e saj shumëngjyrëshe, ndërtesa ishte rimodeluar disa vite më parë pa lejet e nevojshme, por më vonë u regjistrua falë një amnistie zonale të vitit 2018 të shpallur nga presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, sipas një dokumenti që ka siguruar Reuters, dhe intervistave me gjashtë persona të njohur me historinë e “Trend Garden”.
Erdogan në atë kohë tha se amnistia, e cila iu dha për herë të parë pronarëve të ndërtesave përpara rizgjedhjes së tij në 2018, kishte për qëllim zgjidhjen e konflikteve midis qytetarëve dhe shtetit për miliona ndërtesa "të ndërtuara në kundërshtim me planifikimin urban".
Tani, Kopshti i rrënuar “Trend” është subjekt i një hetimi penal për të përcaktuar përgjegjësinë për shembjen e tij.
Prokurorët vendas kanë arrestuar të paktën tre persona të lidhur me ndërtesën me akuzat paraprake për shkak të vdekjes nga pakujdesia, sipas dy zyrtarëve të qeverisë që kërkuan të mos u përmenden emrat. Zyrtarët thanë se hetimi do të marrë në konsideratë të gjitha aspektet e ndërtesës.
Ndërsa fokusi në Turqi intensifikohet se si ndërtimi i dobët mund të ketë kontribuar në shkatërrimin e shkaktuar nga tërmeti - fatkeqësia natyrore më vdekjeprurëse në historinë moderne të vendit, autoritetet janë zotuar të identifikojnë fajtorët. Më shumë se 230 njerëz janë arrestuar, duke përfshirë kontraktorët e ndërtimit dhe zhvilluesit, ka bërë të ditur qeveria turke.
Tërmeti ka lënë më shumë se 50,000 njerëz të vdekur në Turqi dhe Siri, dhe pasgoditjet vazhdojnë të tronditin rajonin. Kopshti Trend ishte një nga më shumë se 200,000 ndërtesat që autoritetet turke thonë se janë shembur ose kanë nevojë urgjente për prishje në rajonet e copëtuara nga tërmeti. Një tërmet i mëtejshëm të hënën shkaktoi shembjen e ndërtesave të tjera në Malatya.
Në mesin e të arrestuarve si pjesë e hetimit në “Trend Garden” është edhe Engin Aslan, sipas zyrtarëve të qeverisë. Të dhënat e korporatës tregojnë se ai është pronari shumicë i një kompanie turke, e cila, sipas dokumenteve të regjistrimit të tokës, zotëron ndërtesën. I kontaktuar nga Reuters nëpërmjet një punonjësi të menaxhimit të ndërtesës së apartamenteve përpara se të arrestohej, Aslan tha se nuk do të fliste me agjencinë e lajmeve sepse po mbante zi për humbjen e vëllait të tij që vdiq në shembjen e Kopshtit Trend.
Arkitektët dhe inxhinierët civilë thanë se ishte shumë herët për të përcaktuar nëse rimodelimi i ndërtesës, i cili përfshinte ndarjen e 12 apartamenteve në 42 njësi më të vogla dhe transformimin e papafingos në një kat të shtatë të plotë, kontribuoi në shembje.
Por ata thanë se ligji i amnistisë ngre probleme thelbësore sepse ai ka nxitur një kulturë të pamatur në biznesin e ndërtimit në një vend që ndodhet në linjat e prishjeve kryesore dhe përballet me rreziqe të mirëidentifikuara nga tërmeti.
Sipas amnistisë, pronarët mund të legalizojnë ndërtesat e paregjistruara duke paraqitur një aplikim elektronik dhe duke paguar një taksë. Udhëzimi i detajuar i lëshuar nga ministria e Urbanizimit, e cila mbikëqyri procesin, nuk përmend një kërkesë për vlerësim të pavarur. Megjithatë, ligji parashikon që pronari është përgjegjës për të siguruar që ndërtesa të jetë rezistente ndaj tërmeteve.
© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.
