Shembjet e shtëpive në Jerusalemin lindor janë duke vazhduar, me 39 shtëpi, struktura dhe biznese palestineze të shkatërruara muajin e kaluar.
Sipas OKB-së, shkatërrimi muajin e kaluar ka çuar në zhvendosjen e më shumë se 50 personave dhe përbën më shumë se një të katërtën e numrit të përgjithshëm të shkatërrimeve në vitin 2022.
Një nga të prekurit është Ratib Matar, i cili ishte përpjekur të zgjeronte shtëpinë e tij për të akomoduar familjen në rritje.
Të jetosh në ethe
Para se të lindnin mbesat e tij, tani 4 dhe 5 vjeçe, ndërtoi një mur në një shpat lindor me pamje nga peizazhi antik i Jerusalemit. Kontraktuesi 50-vjeçar i ndërtimit mobiloi tri apartamente për vëllain, djalin, vajzën e divorcuar dhe fëmijët e tyre të vegjël - gjithsej 11 persona, plus disa pata.
Por Matar nuk ishte kurrë i qetë. Në çdo moment, oficerët izraelitë të zbatimit të ligjit mund të trokisnin në derën e tij dhe t'i merrnin gjithçka.
Ai moment erdhi të dielën e kaluar, disa ditë pasi një person i armatosur palestinez vrau shtatë persona në Jerusalemin lindor, sulmi më vdekjeprurës në kryeqytetin e kontestuar që nga viti 2008. Ministri i ri i Sigurisë Kombëtare i ekstremit të djathtë të Izraelit, Itamar Ben-Gvir, bëri thirrje jo vetëm për rrafshimin e familjes së sulmuesit, por edhe prishjen e menjëhershme të dhjetëra shtëpive palestineze të ndërtuara pa leje në Jerusalemin lindor, ndër hapat e tjerë ndëshkues.
Vetëm disa orë pas komenteve të Ben-Gvirit, buldozerët e parë u shfaqën në lagjen e Matarit, Jabal Mukaber.
Mbesat Malak dhe Mira u hodhën përpjetë, duke menduar se babai i tyre ishte kthyer herët në shtëpi nga puna. Më pas dëgjuan qentë e policisë.
Pjesë e betejës së madhe
Për shumë palestinezë, ritmi i aksioneve të prishjes së shtëpive këtë muaj është pjesë e betejës më të gjerë të qeverisë së re ultranacionaliste për kontrollin e Jerusalemit lindor, i pushtuar nga Izraeli në luftën e Lindjes së Mesme të vitit 1967 dhe i pretenduar nga palestinezët si kryeqyteti i një shteti të ardhshëm të pavarur.
Beteja zhvillohet me lejet e ndërtimit dhe urdhrat e prishjes - dhe është ajo që palestinezët mendojnë se nuk mund ta fitojnë. Izraeli thotë se thjesht po zbaton rregullat e ndërtimit.
Shumica e apartamenteve në Jerusalemin lindor janë ndërtuar pa leje, gjë që palestinezët e kanë jashtëzakonisht të vështirë t'i marrin.
Një studim i vitit 2017 nga Zyra e OKB-së për çështjet humanitare e përshkroi atë si “praktikisht të pamundur”.
Komuna izraelite ndan tokë të pakët për zhvillimin palestinez, thuhet në raport, ndërsa lehtëson zgjerimin e vendbanimeve izraelite.
Prona e vogël palestineze u regjistrua përpara se Izraeli të aneksonte lindjen e qytetit, një lëvizje që nuk njihet ndërkombëtarisht.
Dënimi për ndërtimin e paautorizuar shpesh është prishja.
Nëse familjet nuk i prishin vetë shtëpitë e tyre, qeveria i ngarkon për përpjekjet dhe pajisjet e saj. Matar ka frikë nga fatura e tij – ai njeh fqinjë që kanë paguar mbi 20.000 dollarë për të rrafshuar shtëpitë e tyre.
Tani i pastrehë, Matar dhe familja e tij po qëndrojnë me të afërmit. Ai zotohet të ndërtojë përsëri, megjithëse nuk ka besim në një sistem ligjor izraelit, për të cilin thotë se është manipuluar kundër tij.
Standardi i dyfishtë izraelit
Arieh King, nënkryetar i Jerusalemit dhe udhëheqës i kolonëve, pranoi se intensifikimi i aksionit të prishjes së shtëpive ndihmon Izraelin të vendosë kontrollin mbi lindjen e qytetit, të cilin Izraeli e konsideron pjesë të kryeqytetit të tij të pandarë. Ai i krahasoi ndërtesat me shitjen e drogës apo plaçkitjen e bankave.
“Është të marrësh diçka që nuk të takon, ta marrësh me forcë dhe ta përdorësh për vete, është e njëjta gjë në ndërtimet pa leje”.
King pohoi gjithashtu se qyteti ka zonuar shumë zona për zhvillimin palestinez dhe i përshkroi lejet ligjore të ndërtimit si kritike për sigurinë publike.
Që nga viti 1967, qeveria ka ndërtuar 58.000 shtëpi për izraelitët në pjesën lindore të qytetit dhe më pak se 600 për palestinezët. Në atë kohë, popullsia palestineze e qytetit është rritur me 25%, e nxitur nga nivelet e larta të lindjeve.
Vitet e fundit, agjencitë qeveritare të planifikimit kanë rënë nën kontrollin e kolonëve izraelitë që kërkojnë të zgjerojnë kontrollin hebre mbi Bregun Perëndimor dhe Jerusalemin lindor, tha Aviv Tatarsky, studiues në Ir Amim, grup avokues kundër kolonizimeve.
Planet e qytetit të Izraelit tregojnë parqe shtetërore që rrethojnë Qytetin e Vjetër, me rreth 60% të Jabal Mukaberit të zonës si hapësirë e gjelbër, jashtë kufijve për zhvillimin palestinez. Të paktën 20.000 shtëpi palestineze në Jerusalemin lindor tani janë planifikuar për prishje, thonë rojet.
Matar dhe fqinjët e tij përballen me një zgjedhje të mundimshme: të ndërtojnë ilegalisht dhe të jetojnë nën kërcënimin e vazhdueshëm të dëbimit ose prishjes së shtëpisë, ose të lënë vendlindjen e tyre për në Bregun e pushtuar Perëndimor, duke sakrifikuar të drejtat e tyre të qëndrimit në Jerusalem që i lejojnë ata të udhëtojnë relativisht lirshëm.
© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.
