India nuk bën përjashtim. Në të gjithë globin, më shumë gra mbrohen nga shtatzënia me sterilizim sesa me prezervativë ose pilula, duke e bërë atë një nga metodat më të përdorura të kontracepsionit në botë – pjesërisht për shkak se është e përhapur në vendet e populluara si India dhe Kina. Kombet e Bashkuara vlerësojnë se më shumë se 200 milionë gra iu nënshtruan procedurës vetëm në vitin 2019
Sterilizimi i femrave është një nga metodat më të përhapura të kontracepsionit në botë, madje disa vende e subvencionojnë procedurën. Megjithatë, ekspertët thonë se gratë e përfshira nuk kanë gjithmonë kontroll të plotë mbi atë që po ndodh me to, shkruan “Der Spiegel”.
Njëzet e pesë euro që të mos mbeten më kurrë shtatzënë: Kjo është shuma ekuivalente që gratë në Indi marrin nga qeveria e tyre nëse pranojnë të sterilizohen. Ajo shihet si kompensim për shpenzimet e udhëtimit dhe pagat e humbura, por edhe si një nxitje. Qeveria indiane e ka zbatuar programin që nga vitet 1970 si një mënyrë për të reduktuar rritjen e popullsisë.
Dhe ka pasur sukses. Sterilizimi i femrave është metoda më e përdorur kontraceptive në vend dhe lindshmëria kombëtare ka rënë ndjeshëm. Në një studim të vitit 2019, pothuajse 30 për qind e grave indiane të moshës së lindjes së fëmijëve raportuan se ishin sterilizuar. Një shtesë prej 17 për qind thanë se përdornin metoda të tjera kontracepsioni, 45 për qind thanë se nuk përdorin kontracepsion ose nuk kanë nevojë për të dhe 8 për qind thanë se do të dëshironin të përdornin kontracepsionin, por nuk kishin qasje.
India nuk është përjashtim
India nuk bën përjashtim. Në të gjithë globin më shumë gra mbrohen nga shtatzënia me sterilizim sesa me prezervativë ose pilula, duke e bërë atë një nga metodat më të përdorura të kontracepsionit në botë – pjesërisht për shkak se është e përhapur në vendet e populluara si India dhe Kina. Kombet e Bashkuara vlerësojnë se më shumë se 200 milionë gra iu nënshtruan procedurës vetëm në vitin 2019, raporton “Der Spiegel”.
Në vendet anembanë botës, duke përfshirë Kinën, Porto Rikon, Shtetet e Bashkuara dhe Kanadanë, përqindja e grave të sterilizuara është midis 18 dhe 31 për qind, sipas një metaanalize të kryer si pjesë e projektit të Barrës Globale të Sëmundjeve të Bankës Botërore dhe të botuar në revistën mjekësore “The Lancet”. Një arsye për popullaritetin e sterilizimit është se në shumë vende metodat e tjera të kontracepsionit janë ose të padisponueshme ose shumë të shtrenjta. Dhe për shkak se burrat rrallë e kalojnë vetë procesin e sterilizimit.
Megjithatë, disa ekspertë janë kritikë ndaj trendit, pjesërisht sepse gratë shpesh nuk kanë shumë mundësi zgjedhjeje në këtë çështje dhe procedura subvencionohet në vende si India për arsye politike. "Për politikanët, kontracepsioni është kryesisht një mjet për të kontrolluar rritjen e popullsisë", thotë Mona, studiuese që punon në një program zhvillimi të qëndrueshëm për Fondacionin Kërkimor Observer në Delhi. Për arsye personale, ajo nuk dëshiron që mbiemri i saj të publikohet.
Në Indi numri i fëmijëve për grua ka rënë nga 5.2 në 2.3 që nga viti 1971 – një zhvillim pozitiv nga këndvështrimi i qeverisë.
Procedura gjatë së cilës tubat fallopiane ose priten ose bëhen të papërshtatshme, në përgjithësi nuk mund të rikthehen. Është gjithashtu shumë më e rrezikshme se opsionet e tjera. "Metodat e kontracepsionit nuk duhet vetëm të funksionojnë. Ato gjithashtu duhet të jenë të sigurta dhe praktike dhe përdorimi i tyre nuk duhet të dëmtojë dinjitetin e një gruaje", thotë studiuesja Mona.
Fabrikat e sterilizimit
Për shkak se kjo nuk është gjithmonë e garantuar, ka pasur kritika të shpeshta për programin e sterilizimit të Indisë gjatë viteve. Krahas kompensimit që u jepet grave, shteti financon edhe shumicën e klinikave ku kryhen procedurat. Veçanërisht në zonat rurale, thotë Mona, klinika të tilla shpesh marrin formën e qendrave të sterilizimit masiv dhe ka pasur raportime të përsëritura gjatë viteve, të kushteve pothuajse të ngjashme me fabrikat, me disa gra që nuk i mbijetuan operacionit për shkak të kujdesit të dobët mjekësor që marrin.
Në vitin 2016, Gjykata e Lartë e Indisë madje urdhëroi qeverinë të mbyllte qendra të tilla sterilizimi, një vendim që erdhi si përgjigje ndaj vdekjes së më shumë se 300 pacientëve të sterilizimit në tre vjetët e mëparshëm. Sipas raportimeve në mediat indiane, megjithatë, klinika të tilla vazhdojnë të funksionojnë.
Ende sot sterilizimi i femrave është metoda më efikase e kontrollit të lindjes për qeverinë indiane. Për më tepër, siç thotë Mona: "Planifikimi i familjes në Indi varet nga gruaja". Ajo thotë se fushatat për metodat e kontracepsionit kanë për qëllim pothuajse gjithmonë gratë, dhe megjithëse kompensimi financiar për vazektomitë priret të jetë më i lartë sesa për sterilizimet e femrave, pothuajse asnjë mashkull nuk i nënshtrohet procedurës.
Historia e fenomenit
Ka arsye historike për këtë. Gjatë periudhës midis viteve 1975 dhe 1977, kur u shpall gjendja e jashtëzakonshme në Indi, miliona burra u sterilizuan me forcë në një periudhë jashtëzakonisht të shkurtër kohore. Që atëherë vazektomitë janë bërë një tabu politike në vend. “Vështirë se ka ndonjë diskutim për sterilizimin e meshkujve”, thotë Mona. "Një pjesë e kësaj është për shkak të historisë, por ka gjithashtu një stigmë shoqërore që thotë se procedura dëmton burrërinë”.
Por India nuk është aspak vendi i vetëm ku stigmatizohen vazektomitë dhe kontracepsioni është pothuajse tërësisht përgjegjësi e grave.
"Popullariteti i sterilizimit të femrave është një tregues për varfërinë dhe për qasjen e kufizuar në kujdesin adekuat shëndetësor", thotë Laura Briggs, profesoreshë për kujdesin ndërkombëtar shëndetësor dhe politikat riprodhuese në Universitetin e Massachusetts Amherst. "Sterilizimi është shpesh metoda më e mirë kontraceptive kur rrethanat e bëjnë këtë".
Kjo është gjithashtu e vërtetë për Shtetet e Bashkuara, thotë ajo për “Der Spiegelin”. Gjithnjë e më shumë njerëz në vend janë të prekur nga varfëria dhe kujdesi i dobët mjekësor. "Nëse takimet e rregullta të mjekut për kontraceptivë me recetë nuk janë të mundshme, atëherë probabiliteti është shumë më i lartë që unë të zgjedh një metodë që kërkon vetëm një takim të vetëm".
Se sa ndikues mund të jenë faktorët socialë dhe historikë është gjithashtu e dukshme në Porto Riko, një vend që prej vitesh ka pasur shkallën më të lartë të sterilizimit në botë. “Gratë në Porto Riko janë aq të njohura me procedurën saqë thjesht i referohet ‘La Operaciòn’”, thotë Iris Lopez, profesoreshë sociologjie në City College në Nju Jork, e specializuar në diasporën portorikane dhe abuzimin me sterilizimin.
Lufta kundër sterilizimit të detyrueshëm
“Kur bëhet fjalë për sterilizimin e femrave, pëlqimi është shpesh një zonë gri”, thotë Mona, studiuese me Fondacionin Kërkimor Observer me bazë në Delhi. Në Indi, thotë ajo, janë kryesisht gratë e varfra nga kastat e ulëta që i nënshtrohen procedurës, ose gratë me aftësi të kufizuara mendore. “Grave nuk u jepet informacioni që u nevojitet për të marrë një vendim të informuar”, thotë ajo për “Der Spiegelin”.
Në vende të tjera, gjithashtu, shpesh janë gratë e pafavorizuara sociale ato që preken më shumë. Procedura kryhet shpesh pas operacionit cezarian, në një kohë kur gratë janë shpesh të rraskapitura dhe mezi kundërshtojnë. Ndonjëherë, mjekët çajnë tubat fallopiane thjesht sepse tashmë është bërë një prerje.
Ndërsa sterilizimet e detyruara mund të urdhërohen nga një gjykatë e ligjit në SHBA, në Kanada janë kryesisht anëtarët ata që raportojnë se janë sterilizuar kundër vullnetit të tyre, edhe pse praktika shkel ligjin kanadez. Një grua i tha një komiteti hetimor parlamentar kanadez: "Nuk isha fare në dijeni të asaj që më kishte bërë derisa shkova në një klinikë fertiliteti për të gjetur pse nuk mund të mbetesha shtatzënë. Më pas më thanë se ajo pjesë mitre ishte hequr”.
Megjithatë, shembuj të tillë të sterilizimit të detyruar nuk e shpjegojnë dominimin e praktikës. Iris Lopez beson se diskutimi rreth arsyeve të mundshme të mbështetjes së gjerë në sterilizimin e femrave është i polarizuar pa ndihmë. Gratë, thotë ajo, ose portretizohen si plotësisht të lira për të bërë si të zgjedhin ose si viktima të situatës në të cilën gjenden. Për Lopez, e vërteta është diku në mes: "Gratë përpiqen të marrin vendimin më të mirë që munden për veten e tyre në kushte represive".
Laura Briggs ka një pikëpamje të ngjashme: për sa kohë që vendet kufizojnë qasjen në forma të caktuara të kontracepsionit dhe njerëzit lihen të merren me kostot mjekësore dhe kujdesin për fëmijët vetë, zgjedhjet vërtet të lira në çështjet kontraceptive nuk do të jenë të mundshme.
Përktheu: Forca Jashari