Bizneset lokale në Gaza tani po gjejnë mënyra për të fituar para nga copat e betonit të copëtuar, prej tullave dhe mbeturinave të tjera pas viteve të konfliktit. Në një territor që vuan nga mungesa kronike e materialeve të ndërtimit, një industri e gjallë riciklimi ka mbirë duke siguruar të ardhura për pak njerëz me fat, por duke ngritur shqetësime se rrënojat e rinovuara janë nën standarde dhe të pasigurta
Rripi i Gazës ofron pak vende pune, energji elektrike me reduktime dhe pothuajse asnjë burim natyror. Por pas katër luftërave brutale me Izraelin brenda më pak se një dekade, ka shumë rrënoja.
Bizneset lokale tani po gjejnë mënyra për të fituar para nga copat e betonit të copëtuar, prej tullave dhe mbetjeve të tjera pas viteve të konfliktit. Në një territor që vuan nga mungesa kronike e materialeve të ndërtimit, një industri e gjallë riciklimi ka mbirë duke siguruar të ardhura për pak njerëz me fat, por duke ngritur shqetësime se rrënojat e rinovuara janë nën standarde dhe të pasigurta.
Biznes fitimprurës
"Është një biznes fitimprurës", tha Naji Sarhan, zëvendësministër i Strehimit në qeverinë e udhëhequr nga “Hamasi”. Sfida, tha ai, është rregullimi i përdorimit të rrënojave të ricikluara në ndërtim. “Ne po përpiqemi të kontrollojmë dhe korrigjojmë keqpërdorimin e këtyre materialeve”.
Izraeli dhe sundimtarët e Gazës, “Hamasi”, kanë luftuar katër herë që kur grupi militant islamik, i cili kundërshton ekzistencën e Izraelit, mori kontrollin e territorit në vitin 2007. Luftimet më të fundit ishin në maj. Sulmet ajrore izraelite kanë dëmtuar ose rrafshuar dhjetëra mijëra ndërtesa.
Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim thotë se ka punuar me sektorin privat lokal për të hequr rreth 2.5 milionë tonelata rrënoja të mbetura pas nga luftërat në 2009, 2012 dhe 2014. Ministria e Strehimit e Gazës thotë se lufta 11-ditore në maj la 270.000 tonelata shtesë.
UNDP-ja ka punuar në riciklimin e rrënojave që nga tërheqja e Izraelit nga Gaza në vitin 2005. Gjithashtu ka luajtur rol kyç në pastrimin e fundit, duke hequr rreth 110.000 tonelata, ose më shumë se një të tretën e rrënojave. Kjo përfshin ndërtesën “Al-Jawhara”, një shumëkatëshe në qendër të qytetit të Gazës, e cila u dëmtua aq shumë nga raketat izraelite, saqë u konsiderua e papërshtatshme. Izraeli tha se ndërtesa strehonte operacionet e inteligjencës ushtarake të “Hamasit”.
Gjatë tre muajve të fundit, ekskavatorët e ngritur në majë të ndërtesës e shkatërruan atë në mënyrë sistematike kat pas kati. Mbeti vetëm një kat dhe ekipet e ndërtimit tani po heqin themelet dhe shtyllat e ndërtesës në tokë.
Në një skenë të zakonshme jashtë çdo ndërtese të shkatërruar nga lufta, punëtorët ndanin armaturën e përdredhur nga mbeturinat, për t'u drejtuar dhe ripërdorur në gjëra të tilla si muret e kufirit dhe pllakat e tokës.
“Mbeturina me vlerë”
Izraeli dhe Egjipti kanë mbajtur një bllokadë shkatërruese në Gaza gjatë 15 vjetëve të fundit, duke kufizuar hyrjen e materialeve ndërtimore, shumë të nevojshme. Izraeli thotë se kufizimet e tilla janë të nevojshme për të parandaluar “Hamasin” nga devijimi i mallrave, si betoni dhe çeliku për përdorim ushtarak. Që nga viti 2014 ka lejuar disa importe nën mbikëqyrjen e Kombeve të Bashkuara. Por mijëra shtëpi duhet të riparohen ose rindërtohen dhe mungesat janë të mëdha.
UNDP-ja ka vendosur kufizime të rrepta në përpjekjet e saj për riciklimin. Thotë se rrënojat e rinovuara nuk janë mjaftueshëm të sigurta për t'u përdorur në ndërtimin e shtëpive dhe ndërtesave. Në vend të kësaj, lejon që të përdoret vetëm për projekte rrugore.
"Ne nuk rekomandojmë që asnjë nga rrënojat të përdoret për ndonjë rindërtim, sepse nuk është një material i cilësisë së mirë për rindërtim", tha Yvonne Helle, zëdhënëse e UNDP-së. Ajo tha se metali ndahet dhe u kthehet pronarëve të ndërtesave, sepse “ka gjithashtu një vlerë”.
Në një ditë të fundit kamionët u futën në një ultësirë në Gazan qendrore pranë kufirit izraelit, duke transportuar copa të mëdha nga kulla “Al-Jawhara”. Vendi, ngjitur me një mal me mbeturina që shërben si deponi kryesore e Gazës, mbikëqyret nga UNDP-ja.
