Orë pas ore: Prapaskenat e shtysës së Bidenit për armëpushimin

Zyrtarët, si në SHBA ashtu edhe në Izrael, brengoseshin se një tjetër valë e raketave të “Hamasit” do të mund ta rrënonte armëpushimin e ndërmjetësuar nga Egjipti, ka bërë të ditur një zyrtar i informuar mirë për bisedimet.

Pasoi një tjetër telefonatë prej Netanyahut – e dyta për Bidenin brenda pak orësh – që i ofronte garanci presidentit amerikan se lufta 11-ditore përnjëmend ishte ndalur.

Kriza e parë e largët e politikës së jashtme për Bidenin – ajo që ishte zhvilluar furishëm me gjithë shmangien e kamerave dhe me manovrimet prapa skenës – qe qetësuar.

Mandej presidenti doli para kamerave në Shtëpinë e Bardhë për t’i përshkruar “diskutimet intensive të nivelit të lartë, me plot kuptimin e fjalës, orë pas ore” të SHBA-së që i përfshinin edhe Egjiptin, Autoritetin Palestinez dhe vendet e tjera të Lindjes së Mesme.

Krejt këto, tha ai, kanë ndodhur “me synimin që të shmanget një lloj konflikti i tejzgjatur, të tillë çfarë kemi parë në të shkuarën, kur armiqësitë kishin shpërthyer”.

Kriza e krizës së Bidenit

Bisedimet e Bidenit dhe Netanyahut ishin vetëm një shembull i vogël i diplomacisë së furishme që Shtëpia e Bardhë ka ndërmarrë për çështjen. Presidenti dhe ndihmësit e lartë kishin rreth 80 angazhime – nëpërmjet telefonit dhe me takime ballë për ballë – në kuadër të përpjekjes për ta siguruar një fund për luftimet, ka bërë të ditur Shtëpia e Bardhë.

Fjalimi i Bidenit që e lartësonte armëpushimin zgjati tre minuta e gjysmë – i dhënë mu në kohën e duhur për transmetimin e lajmeve të mbrëmjes. Ai e përsëriti bindjen e tij se Izraeli kishte të drejtë që ta mbronte veten, shprehu keqardhjen për civilët palestinezë të vdekur në bombardimet izraelite dhe premtoi se ndihmat humanitare për Rripin e Gazës ishin në rrugë e sipër.

Ishte kjo pikërisht ajo katrahurë dhe krizë enigmatike e Lindjes së Mesme edhe ashtu në rrëmujë që ai kishte shpresuar që ta shmangte, sidomos në fazat e hershme të presidencës së tij veçse të rënduar prej menaxhimit të krizës shëndetësore dhe halleve ekonomike të prodhuara prej pandemisë së koronavirusit.

Konflikti ka shpërfaqur njashtu një përplasje midis Bidenit dhe pjesëtarëve të vet partisë së tij.

Presidenti, i cili gjatë 50 vjetëve të angazhimit politik e kishte lustruar reputacionin e tij të një mbështetësi të palëkundur të Izraelit, drejton një Parti Demokratike që ia ka mësyrë shtegut të shpërputhjes së botëkuptimeve për rrugën e duhur të paqes mes Izraelit dhe palestinezëve. Dhe republikanët, nga ana tjetër, ishin veçmas të paduruar për ta përdorur dhunën e ashpërsuar si municion kundër presidencës Biden.

Andaj Bideni i shmangi maturisht komentet e tejzgjatura publike për sulmet ushtarake izraelite ani pse konflikti po ashpërsonte. Por teksa ditët po ndiqnin njëra-tjetrën, ai po përballej me presion të shtuar nga vetë demokratët e tij për të folur hapur kundër izraelitëve meqenëse bilanci i të vdekurve po rritej në Gazë dhe me dhjetëra e mijëra palestinezë po zhvendoseshin sherri i bombardimeve ajrore.

Kur mori fund, senatori demokrat, Chris Murphy, nga Connecticuti, shprehu lehtësim për faktin e arritjes së armëpushimit dhe lavdëroi Bidenin e ekipin e tij për punën e bërë. Por ai gjithashtu shpalosi se ishte ende i brengosur, duke thënë: “Jam thellësisht i shqetësuar se pa një avancim kuptimplotë drejt një të ardhmeje me dy shtete zhgënjimi do të thellohet, duke e ushqyer edhe më shumë ekstremizmin dhe duke shpënë drejt përsëritjes tragjike të qarkut të dhunës”.

Presioni mbi Netanyahun nga Bideni nën presion

Njoftimi i armëpushimit u bë pasi që Bideni e ashpërsoi të mërkurën presionin e tij ndaj Netanyahut, duke i thënë gjatë një telefonate se pret “qetësim domethënës” të luftimeve deri në fund të ditës. Por kryeministri izraelit e sfidoi me një deklaratë publike që e specifikonte “përkushtimin për vazhdim” të operacionit në Gazë “deri në përmbushjen e synimit”.

Këshilltarët e Bidenit nuk ishin aq të shqetësuar se komentet e Netanyahut tingëllonin si refuzim i thirrjes publike të presidentit për ndalje, ka thënë një zyrtar, i cili ka folur nën kushtin e anonimitetit, ngase nuk ishte i autorizuar për të folur publikisht rreth çështjes. Zyrtarët amerikanë besonin se Netanyahu nuk donte që t’i niste telegram Hamasit për ta shprehur gatishmërinë për pranimin e kushteve të përfundimit të dhunës, derisa të mos i dërgonte një mesazh audiencës së brendshme të traumatizuar prej zjarrit nga Gaza.

Ama presioni veçse ishte rënduar mbi Bidenin dhe ai, si rrjedhojë, po ia bënte të njëjtën Netanyahut.

Të martën, derisa ishte në Michigan për vizitë fabrikës së “Fordit”, përfaqësuesja demokrate Rashida Tlaib iu kundërvu Bidenit në pistë aeroporti dhe i bëri thirrje që të fliste sertë kundër sulmeve izraelite. Po ashtu gjatë kësaj jave senatori i Vermontit, Bernie Sanders, dhe përfaqësuesja e New Yorkut, Alexandria Ocasio-Cortez, paraqitën rezoluta për bllokimin e shitjes së armatimit me vlerë prej 753 milionë dollarësh për Izraelin që veçse ishte miratuar nga administrata Biden.

“Le të shpresojmë që armëpushimi në Gazë të respektohet”, ka shkruar Sandersi në Twitter të enjten vonë. “Por kjo nuk mjafton. Detyrë jona tani është që të mbështesim popullin e Gazës me ndihmat dëshpërimisht të nevojshme humanitare dhe ndërtimore, dhe ta gjejmë përfundimisht mënyrën që t’i sjellim rajonit paqe”.

Këshilltarët e Bidenit kanë konstatuar në ditët e para të krizës, teksa Hamasi po e vazhdonte breshërinë e qindra raketave në Izrael, se thirrja e presidentit për përmbajtjen e Izraelit do të shkonte huq. Njëkohësisht, në fillim të krizës, ekzistonte shqetësim i madh përbrenda Shtëpisë së Bardhë se luftimet mund të katandiseshin në diçka që do të kërkonte muaj të tërë për t’u zgjidhur.

Teksa thirrjet e jashtme adresuar Bidenit për të folur më vendosmërisë po rriteshin, presidenti dhe ndihmësit më të lartë privatisht po ua përgatisnin zyrtarëve izraelitë skenarin se koha po punonte kundër tyre.

Bideni dhe Netanyahu kishin më se 30 vjet që njiheshin dhe ishin ulur fort shumë herë për bisedime kokë më kokë. Bisedimet gjatë krizës e përkthyen këtë familjaritet në synimin e gjetjes së rrugëdaljes, kanë thënë zyrtarët.

Zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë kanë aluduar në dëshminë e zymtë se përpjekjet e Bidenit në diplomacinë e prapaskenës kanë korrur sukses: Lufta e fundit Izrael-Hamas – në të cilën kanë vdekur të paktën 230 persona në Gazë dhe së paku 12 në Izrael – ishte më e shkurtër dhe jo me aq gjakderdhje sa në disa prej shpërthimeve të mëparshme të dhunës në rajon.

Bideni, në vlerësimin e tij të shkurtër për armëpushimin, ka cekur këtë fakt por për “Kupolën e Hekurt”, sistem i mbrojtjes raketore i ndërtuar nga SHBA-ja dhe Izraeli, numërimi i trupave do të ishte larg më i rëndë. Sistemi është i dizajnuar që t’i presë dhe të asgjësojë raketat e rrezes së shkurtër të veprimit dhe bombat artilerike. Biden ka siguruar Netanyahun se administrata e tij do të angazhohet për avancimin e shpejtë të tij. Ka premtuar gjithashtu se ndihma humanitare do të arrijë së shpejti nëpërmjet Autoritetit Palestinez, i cili e kontrollin Bregun Palestinez, por jo edhe Gazën.

“Do ta bëjmë këtë në partneritet të plotë me Autoritetin Palestinez, jo me ‘Hamasin’... dhe në mënyrën që nuk ia lejon ‘Hamasit’ që ta fuqizojë arsenalin e vet ushtarak”, ka thënë Bideni.

Shpalosja e hollësive për furnizimet e sistemit raketor dhe për ndihmat humanitare megjithatë nuk mund të presin edhe për një ditë tjetër. Bideni fjalimin e përmbylli me një pritshmëri: “Besoj se e kemi një mundësi të përnjëmendtë për të shënuar përparim dhe jam i përkushtuar për të punuar fort për të”.

Përktheu: Nita Lleshi

© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.