Partia Socialdemokrate e Kosovës, e Kaqusha Jasharit, përmes një deklarate për media ka kujtuar 2 Korrikun e 1990-s.
E nis me një historik të shkurtër të asaj kohe.
“Sot u mbushen 27 vjet nga shpallja e Deklaratës Kushtetuese, akt ky që do të mbetet i shënuar në historinë e Kosovës. Këtë dhe pastaj Shpalljen e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, më 7 Shtator të njëjtit vit, do ta pasojnë edhe vendimet dhe aktet e tjera të rëndësishme: Rezoluta mbi shpalljen e Republikës së Kosovës shtet sovran dhe i pavarur e 22 shtatorit, Referendumi për Republikën e Kosovës shtet sovran dhe i pavarur i cili u mbajt nga 26-30 shtator të vitit 1991 dhe pastaj lufta çlirimtare e popullit të Kosovës, janë ngjarje të mëdha e të shënuara që na bëjnë krenar dhe të cilat me pietet duhet të kujtohen brez pas brezi”.
PSD-ja kujton se rrethanat politike të asaj kohe ishin të acaruara në tërë Jugosllavinë e atëhershme.
“Kosova ishte poligoni ku testoheshin opsionet e shkatërrimit të atij shteti. Shuarja e autonomisë po shënonte fillimin e serbizimit të Kosovës dhe në të njëjtën kohë paraqiste hyrje në një periudhë tepër të rëndë për shqiptarët të cilët po trajtoheshin, jo vetëm si qytetarë të rendit të dytë, por edhe po u nënshtroheshin torturave sistematike nga regjimi kriminal serb. Si pasojë dhuna dhe represioni ishin të pashembullta. Kosova dhe populli shqiptar në jugosllavi kërcënoheshin dhe rrezikoheshin nga të gjitha anët”, thuhet në letrën e PSD-së.
Prandaj, sipas kësaj partie, miratimi i kësaj deklarate ishte padyshim një akt me rëndësi vendimtare për historinë më të re të Kosovës e të popullit shqiptar.
“Ky akt politiko-juridik ishte shprehje e aspiratave të popullit të Kosovës për liri dhe mëvetësi në rrethanat e reja që po krijoheshin asokohe ndër shqiptarët dhe në gjithë rajonin e Ballkanit. Miratimi ishte në një anë edhe rezultat i mobilizimit të tërë popullit për të ndryshuar në mënyrë radikale pozitën e vet, por, ishte edhe moment i shtimit të besimit të shqiptarëve në përfaqësuesit e tyre, gjë të cilën e kishin dëshiruar me të drejtë”.
Jo rastësisht në vetë tekstin e deklaratës thuhet: “Duke u nisur nga vullneti i shprehur vendosmërisht anembanë Kosovës nga ana e shumicës së popullsisë së Kosovës, vullnet ky i sublimuar edhe në Deklaratën e ASHA të Kosovës për pozitë të re kushtetuese të Kosovës, si dhe duke u nisur nga roli dhe pozita e Kuvendit të Kosovës si organ përfaqësues dhe kushtetutëdhënës më i lartë i pushtetit dhe i vetëqeverisjes në Kosovë, Kuvendi i Kosovës solemnisht shpallë: DEKLARATËN KUSHTETUESE MBI KOSOVËN SI NJËSI TË PAVARUR DHE TË BARABARTË NË KUADËR TË FEDERATËS (KONFEDERATËS) TË JUGOSLLAVISË SI SUBJEKT I BARABARTË ME NJËSITË E TJERA NË FEDERATË (KONFEDERATË)”
PSD-ja thotë se duke qenë të vetëdijshëm për momentin historik para të cilit ndodhej Kosova, delegatët e atëhershëm të Kuvendit të Kosovës, miratuan publikisht deklaratën nga fakti se Serbia me forcat e saja kishte mbyllur Kuvendin dhe institucionet e tij.
“Pra, ata këtë akt e realizuan para Kuvendit të Kosovës. Por, ky akt u mirëprit sepse populli e kishte pritur me padurim një hap të tillë që shprehte aspiratat shekullore të popullit të Kosovës për mëvetësi shtetërore e territoriale, në radhë të parë, nga Serbia”.
Duhet theksuar, thuhet tutje në letrën e PSD-së, së Deklarata përmbante edhe disa vendime shumë të rëndësishme për atë kohë.
“Kuvendi dhe organet e pushtetit të Kosovës marrëdhëniet e tyre në rendin kushtetues të Jugosllavisë i mbështesin në Kushtetutën në fuqi të Jugosllavisë dhe jo në amendamentet e Kushtetutës së RS të Serbisë të vitit 1989, me ç’rast bëhet edhe anulimi i vendimit të Kuvendit të Kosovës i datës 23 mars 1989 mbi dhënien e pëlqimit në këto amendamente”. Si dhe: “Kuvendi i Kosovës deri në nxjerrjen e Kushtetutës së re të Kosovës tash e tutje do të komunikojë publikisht me këtë emërtim, duke e emërtuar njëkohësisht bashkësinë shoqërore-politike organ i së cilës është, vetëm si Kosovë”.
Kjo ishte goditja më e ëndë për Serbinë.
“Prandaj ashtu siç pritej, as Serbia nuk ndeji duarkryq ashtu si dhe në raste tjera, pas krizave në Kosovë, Serbia fill pas shpalljes së Deklaratës Kushtetuese vendosi gjendjen e jashtëzakonshme në Kosovë, duke suprimuar me forcën e tankeve të gjitha institucionet e Kosovës, duke filluar nga Kuvendi e Këshilli Ekzekutiv i tij dhe deri tek të gjitha institucionet e tjera shkencore, arsimore e kulturore. Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut, të vitit 1990, shënon pikënisjen e shtetësisë së Kosovës. Kjo dëshmon së ekziston një kontinuitet i fuqishëm dhe i pa reshtur i përpjekjeve të popullit të Kosovës për liri, për pavarësi e për shtetësi”, thuhet në letër.
“Kjo vazhdimësi nuk mund të mohohet. Është meritë e popullit, e atyre që për lirinë e Kosovës u angazhuan politikisht dhe ushtarakisht, e atyre që u sakrifikuan dhe që dhanë jetën për lirinë, për demokracinë dhe për pavarësinë e Kosovës. Ajo që na bëri përshtypje në këtë përvjetor ishte vetëdijesimi i Kuvendit dhe i disa institucioneve të Kosovës të cila këtë përvjetor e shënuan me dinjitet”, thuhet në fund të letrës.