Gjyqësori kritikohet për masa të shpeshta të paraburgimeve të gjata e të shpeshta

Paraburgimet janë të shpeshta, të gjata e më të larta sesa mesatarja e vendeve të Bashkimit Evropian, vlerësojnë ekspertë të politikave penale. Sidoqoftë, të pakënaqura janë organizatat që merren me dhunën me baza gjinore, të cilat thonë se paraburgimi është masa më e duhur në rastet e tilla, në mungesë të mekanizmave të tjerë që u ofrojnë viktimave siguri.

Gjykatat në vend marrin vendime të shumta për t’i dërguar kryerësit e veprave penale në paraburgim.

Ekspertët e politikave penale vlerësojnë se Kosova ka kushte të mira për të privuarit nga liria, porse gjykatat shqiptojnë paraburgime të shpeshta e të gjata për të dyshuarit dhe të akuzuarit.

Shqetësues për Alban Muriqin, njohës i politikave penale, është fakti që mbi gjysma e të privuarve nga liria në katërmujorin e parë të 2023-tës, sipas statistikave të Shërbimit Korrektues të Kosovës, e kanë përbërë të paraburgosurit – që është prej shifrave më të larta të rajonit.

Muriqi thotë, po ashtu, se aktgjykimet e Kushtetueses për rastin e ankuesit Jadran Kostiq të publikuar gjatë javës, dhe ai për Fahri Deçanin, i vitit 2017, duhet t’i shërbejnë sistemit të drejtësisë për të reflektuar.

“Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut në asnjë rast nuk e arsyeton paraburgimin mbi pesë vjet dhe kërkesat tona ligjore janë që të gjitha institucionet, të gjitha instancat, të veprojnë me nguti, domethënë është çështje e emergjencës, ka të bëjë me shëndetin e njerëzve, me të drejtën për liri dhe siguri, ka të bëjë me mbipopullimin e burgjeve, me humbjen eventuale të punës, edukimin ose shkollimin... Duhet të përdoren alternativa të tjera më shumë nga sistemi gjyqësor dhe të shkarkohen burgjet që të drejtat e njeriut të vihen më pah më shumë”, ka thënë Muriqi.

Por më këtë vlerësim nuk pajtohen në Rrjetin e Grave të Kosovës.

Masën e paraburgimit ato e shohin të domosdoshme në rastet e dhunës me baza gjinore.

Mbikëqyrja e urdhrave mbrojtës të lëshuar ndaj kryerësve të dhunës në familje ka dështuar në vazhdimësi duke i rrezikuar viktimat e dhunës në familje.

Kjo është një prej arsyeve për të cilat Rrjeti i Grave të Kosovës po kërkon vlerësim më të kujdesshëm të rrezikshmërisë për viktimat.

“Nga praktika kemi vënë re se janë viktimat ato që largohen nga shtëpia, dërgohen në strehimore, ndërsa ushtruesit e dhunës lirohen me procedure të rregullt deri në përfundim të gjykimit. Megjithatë, po nga përvoja, kemi vënë re se në rastet kur ushtruesit e dhunës shkojnë në paraburgim 48 orë, ka ndikuar pozitivisht si në mirëqenien e viktimës po ashtu edhe në vetëdijesimin

e ushtruesit të dhunës për të kuptuar pasojat e veprës që ka bërë. Kjo nuk është një zgjidhje afatgjatë, por të paktën e siguron gruan për këto orë, deri kur bën një zgjidhje tjetër, të gjejë një vend të sigurt për të. Po të bëhej vlerësimi i rrezikshmërisë në mënyrë të duhur, pothuajse në shumicën e rasteve do të dilte se është i domosdoshëm dërgimi në paraburgim”, ka thënë RRGK-ja.

Këshilli Gjyqësor nuk është përgjigjur në pyetet e KOHËS lidhur me ankesat e shoqërisë civile mos-caktimin e masave të efektshme mbrojtëse për viktimat e dhunës në familje dhe ato për rastet e shumta të shqiptimit të paraburgimeve dhe tejzgjatjes së tyre.