Bashkimi Evropian ka shprehur qëndrimin se nuk do të ketë zgjidhje tjetër për Kosovën dhe Serbinë përveç zbatimit të marrëveshjeve për të cilat janë pajtuar në takimin e Ohrit më 18 mars. Kjo është theksuar pas kërkesës së KOHËS për pozicionin që ka mbajtur BE-ja rreth ofertës së kryeministrit Kurti për ta propozuar një draft-statut të Asociacionit të komunave me shumicë serbe
Zyrtarë të Bashkimit Evropian kanë folur në terma të përgjithshme për rëndësinë e zbatimit të marrëveshjes, në kërkesën e “KOHËS” për sqarime rreth qëndrimit të tyre për ofertën e kryeministrit Kurti rreth Asociacionit. Shefi i ekzekutivit ka treguar për propozimin e bërë në Ohër që palëve t’ua prezantojë një draft-statut por që, sipas tij, ishte refuzuar nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq.
Kryeministri Kurti kishte shkruar në rrjetet sociale se propozimi është mbështetur në letrën që ish-shefja e BE-së, Federica Mogherini, ia pati dërguar Isa Mustafës; aktgjykimin e Kushtetueses së vitit 2015 për Asociacionin; si dhe qëndrimin e zyrtarëve amerikanë - Chollet dhe Escobar, të publikuar në “KOHA”, disa ditë para takimit në Ohër.
Zëdhënësi i BE-së, Peter Stano, vetëm ka përmendur takimin e liderëve evropianë, të cilët i bënë thirrje Kosovës dhe Serbisë që të zbatojnë shpejt dhe me mirëbesim detyrimet e tyre përkatëse që rrjedhin nga takimi i Ohrit.
“Të dyja palët ranë dakord në Ohër që të fillojnë menjëherë zbatimin e të gjitha dispozitave të Marrëveshjes dhe Aneksit. Teksti i rënë dakord thotë qartë: ‘Kosova dhe Serbia angazhohen plotësisht të respektojnë të gjitha nenet e Marrëveshjes dhe këtë Aneks’. Përfaqësuesi i lartë, Josep Borrell, informoi liderët evropianë për bisedimet e Ohrit dhe theksoi se Kosova dhe Serbia tani duhet të përmbushin atë që kanë rënë dakord. Ai gjithashtu kujtoi se çdo spekulim për nënshkrimin apo vlefshmërinë e Marrëveshjes është i kotë. Historia e dialogut ka dëshmuar se rëndësia e marrëveshjes matet nga niveli i zbatimit të saj, jo nënshkrimi. Ai ishte shumë i qartë se marrëveshja është rënë dakord, duhet zbatuar dhe nuk ka vend për zgjidhje të tjera”, ka theksuar Stano.
Ai ka kujtuar se dispozitat e Marrëveshjes (përfshirë Aneksin) tani do të inkorporohen në Kapitullin 35 për Serbinë dhe në agjendën e Grupit Special për Normalizimin për Kosovën.
“Kjo do të thotë se palët do të jenë të detyruara kontraktualisht të zbatojnë dispozitat nëse dëshirojnë të bëjnë përparim drejt BE-së. Moszbatimi do të thotë të braktisësh rrugën drejt BE-së”, ka shtuar Stano.
Sipas tij, me moszbatimin e asaj që është premtuar rrezikohen edhe reputacioni ndërkombëtar dhe besueshmëria e palëve karshi Bashkimit Evropian.
“Në ditët në vijim, tani me miratimin nga Këshilli Evropian (udhëheqësit e 27 shteteve anëtare) institucionet e BE-së do të iniciojnë procesin për operacionalizimin e hapave të parë të fazës së zbatimit së bashku me palët. Siç tha përfaqësuesi i lartë të enjten: ‘Unë do t'i këshilloja ata të bëjnë punën e tyre’”, ka potencuar Stano.
Pas publikimit të Aneksit, përfaqësuesi i lartë i BE-së, Joseph Borrell, ka përsëritur disa herë se presin veprime të menjëhershme rreth implementimit të nenit 7, që flet për “sigurimin e një niveli të përshtatshëm të vetëmenaxhimit për komunitetin serb”.
Por, as BE-ja e as Qeveria nuk kanë treguar ende se cilat janë hapat e menjëhershëm që duhet ndërmarrë. Por Miroslav Lajçak e ka bërë të qartë se neni 7 nuk përfshin zotime të reja për Kosovën. Sipas tij, ky nen flet për nevojën e zbatimit të asaj për të cilën Kosova dhe Serbia veçse janë pajtuar, duke iu referuar Asociacionit.
Mbështetje dialogut duke kërkuar edhe zbatimin e Marrëveshjes për Asociacionin ofruan edhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku emisari i Departamentit Amerikan të Shtetit (DASH) ishte edhe në takimin e Ohrit. Të pyetur rreth ofertës së Kurtit për Asociacionin, në Ambasadën e ShBA-së jozyrtarisht nuk kanë komentuar duke sugjeruar t’u referohemi deklaratave publike të emisarit, Gabriel Escobar.
Gjatë vizitave të shpeshta në Prishtinë, Escobar pati deklaruar se Asociacioni duhet të themelohet sipas Kushtetutës së vendit dhe se nuk do të lejohet një “Republikë Serbe”, e ngjashme me atë në Bosnjë-Hercegovinë. Këto garanci Escobari ia ka përsëritur edhe kryetarit të Kuvendit, Glauk Konjufca, të cilin e takoi në Uashington.
Takimi i radhës për të negociuar rreth planit të zbatimit do të mbahet më 4 prill në nivel të kryenegociatorëve.
Kryeministri Kurti ka folur të mërkurën për zbatim të shpejtë dhe të saktë të marrëveshjes. I pyetur në lidhje me deklaratat, përfshirë ato të përfaqësuesit të lartë të BE-së për politikë të jashtme, se themelimi i Asociacionit është urgjencë, Kurti ka thënë të mos merren për bazë deklaratat politike, pasi marrëveshja është e qartë dhe duhet zbatuar e tëra.
“Marrëveshja duhet zbatuar e tëra. Nuk ka mundësi që diçka të zbatohet e diçka jo. Siç nuk mund të ketë nënshkrim të njëanshëm të Marrëveshjes e Aneksit, ashtu s’mund të ketë as zbatim të njëanshëm të tyre. Marrëveshjen nuk duhet copëtuar me marrë pjesët e preferuara. Te fjala që thatë ju ‘urgjencë’, ajo është pikërisht te fjalia që ka të bëjë me të pagjeturit, të zhdukurit me dhunë. Lexojeni tekstin”, ka theksuar Kurti. “Deklaratat politike të kujtdo qoftë janë për t’i shërbyer procesit. Por, tash kemi marrëveshje, nuk kemi nevojë të vendosim asnjë deklaratë apo prononcim publik politik të ndokujt mbi tekstin e marrëveshjes bazë apo aneksit të zbatimit. Fjala ‘urgjencë’ është vetëm te fjalia për të pagjeturit”.
Në anën tjetër, Serbia që refuzoi nënshkrimin e dokumenteve të propozuar nga BE-ja ka dhënë sinjale se nuk do t’i zbatojë ato për të cilat Borrelli ka thënë se është rënë dakord.
“Vijat tona të kuqe janë se Beogradi nuk do të pajtohet kurrë që e ashtuquajtura Kosovë të bëhet anëtare e Kombeve të Bashkuara dhe se Beogradi as de fakto dhe as de jure nuk do ta njohë të ashtuquajturën Kosovë”, ka thënë shefi i Zyrës për Kosovën në Qeverinë e Serbisë.
Një paralajmërim të tillë e ka dhënë edhe presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, megjithëse neni 4 i marrëveshjes thotë se Serbia nuk do ta kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare.
