Rexha: Trusti ka mundur ta rrisë sigurinë në tërheqjen e 10-përqindëshit

Profesori në Fakultetin e Inxhinierisë Elektrike, Blerim Rexha, ka deklaruar se Trusti ka përzgjedhur një formë të mirë online për tërheqje të 10-përqindëshit nga qytetarët e vendit.

Mirëpo, ai ka thënë se ka pasur vend për rritje të sigurisë nga kjo faqe, në mënyrë që qytetarët të ndiheshin më të sigurt.

Rexha në Raport të KTV-së ka thënë se ka forma të ndryshme softuerike që bëjnë shtimin e sigurisë në uebfaqe, derisa ka potencuar se tashmë pjesa e madhe e qytetarëve e kanë kuptuar se si bëhet aplikimi për tërheqjen e 10 përqindëshit nga Trusti. Shtimi i sigurisë sipas tij, do të ishte i nevojshëm.

“Kjo do e rriste kompleksitetin e punës për qytetarët që nuk kanë llogari mirëpo unë mendoj që kjo tanimë është e njohur për qytetarët tanë sepse Kosova sipas statistikave botërore, ka rreth 1 milion përdorues të Facebook-ut. Kosova qëndron shumë lartë në rangimet ndërkombëtare dhe evropiane për kah përdorshmëria e internetit. Ne tani kemi internet më shumë se në çdo shtëpi, pra ka mbi 101 për qind është penetrimi i internetit në Kosovë”, ka thënë Rexha.

Profesori ligjërues në fakultetin FIEK ka thënë se forma për tërheqje nga faqja e Trustit i ka shkaktuar më tepër punë zyrtarëve të Trustit, derisa e quan të thjeshtë procedurën e aplikimi.

“Kjo forma për tërheqjen nga Trusti, i ka gjeneruar Trustit më shumë punë shtesë mirëpo qytetarëve ua ka lënë një formë të thjeshtë, përmes numrit personal dhe llogarisë bankare. Nga aspekti i inxhinierisë softuerike, mendoj që Trusti ka mundur që të faqen pasuese, pasi që po mbledh të dhënat, ka mundur t'i dërgojë në konfirmim të gjithë atyre që kanë aplikuar që aplikimi është kryer me sukses. Ne tani nuk e dijmë ku është aplikimi ynë sepse kemi parë vetëm atë ‘screenshot-in’ e fundit që aplikimi është kryer me sukses mirëpo nuk kemi konfirmim me shkrim që është procedurë standarde dhe nuk kërkon kosto shtesë”, ka thënë Rexha.

Njohësi i çështjeve ekonomike Elmaz Isufi, njëkohësisht edhe redaktor në Grupin KOHA, e quan politikë populiste propozimin dhe votimin e Projektligjit për rimëkëmbje ekonomike nga qeveria dhe PDK-ja, përfshirë edhe mundësinë tërheqjes së 10 për qind të kursimeve pensionale. Sipas Isufit, partitë në qeveri dhe PDK-ja u bënë pjesë e kësaj iniciative më shumë elektorale, duke e shfrytëzuar ndjeshmërinë e qytetarëve.

“Këto struktura politike që sot janë në qeveri, bashkë me PDK-në e cila me një këmbë është jashtë dhe me një këmbë brenda qeverisë, dhe e cila ka një aleancë të fshehur në raport me qeverinë, kanë përdorur sensitivitetin e qytetarëve, emocionin e lënduar të tyre, mungesën e shpresës se kjo çështje do të tejkalohet më shpejt, për t'i joshur ata me fondet të cilat janë të vetë qytetarëve. Nuk janë të mjaftueshme 200 milionë nëse po llogaritet se ato nga tërheqja do të lëshohen në treg, për ta konsoliduar ekonominë e dërrmuar”, ka deklaruar Isufi në emisionin Raport të KTV-së.

Isufi thotë se shumat e tërhequra do të kenë ndikim të vogël në ekonomitë familjare.

“Këto vlera financiare nuk mund të kenë ndikim të madh as në mirëqenien e familjeve tona, por as në zinxhirin e ekonomisë”, ka thënë ai.

Sipas tij, nëse qeveritë do të ishin më të kujdesshme për projektet kapitale nuk do të ishte e nevojshme tërheqja e kursimeve.

“Sistemi politik në Kosovë, mënyra se si funksionon shoqëria jonë nga këndvështrimi i udhëheqjes politike ka dëshmuar se e tërë energjia e tyre është orientuar nga interesat e grupeve të caktuara. Do të ishte absurd të mendohet që në një shtet i cili përballet me kriza të shumëfishta, Qeveria bën kompromise rreth projekteve për autostrada. Nuk do të kishte pas nevojë të tërhiqen kursimet sikur qeveritë e mëhershme dhe kjo e tashmja, të kishin qenë më të kujdesshme rreth projekteve kapitale”, tha ai.

Ai më tej ka thënë se në vend të shpenzimit të miliarda eurove të taksapaguesve kosovarë është dashur që të hapen vende pune. Isufi foli për shpenzimet për Rrugën e Kombit, autostradën në drejtim të Maqedonisë, projektin në drejtim të Dheut të Bardhë dhe autostradën e Dukagjinit që është planifikuar të nisë së shpejti, e të cilat sipas tij do t’i siguronin mbi 200 mijë vende të reja pune. Ka përmendur studimin e Bankës Botërore sipas së cilës për krijimin e një vendi pune duhen afro 12 mijë dollarë.

“Ndërtimi i autostradave ia ka pamundësuar Kosovës të sigurojë 240 mijë vende të reja të punës. 240 mijë vende të reja të punës kanë efekt në ekonominë e Kosovës. Përveç mundësojnë uljen e papunësisë dhe varfërisë, këto vende e përmirësojnë edhe zinxhirin konsumues. I rrisin mundësitë që buxheti i Kosovës të ketë më shumë të hyra, mundësojnë të ulet nevoja e shpenzimeve në asistencë sociale”, tha Isufi.

Instituti GAP ka bërë një hulumtim lidhur me tërheqjen e 10-përqindëshit të kursimeve nga Trusti dhe në bazë të tij, ka treguar të mirat dhe të metat që vijnë nga kjo tërheqje e parave.

E mira është se do të stimulohet ekonomia.

“Në bazë të hulumtimit që kemi bërë ne në fundin e korrikut të këtij viti, ne kemi gjetur që një prej përparësive kryesore është tërheqja e parakohshme e fondeve të Trustit, ose një përqindje e tyre, natyrisht se mund ta rrisë konsumin në vend, sidomos nëse e shohim të konsumatorët ose sektorin privat, gjë që do ta rriste edhe kërkesën agregate, në të njëjtën kohë do ta stimulonte ekonominë e Kosovës pozitivisht”, ka thënë Gentian Gashi nga GAP-i.

Sipas tij, kjo masë në në njëjtën kohë nuk e rrezikon shumë likuiditetin financiar të ekonomisë së Kosovës:

E, e meta është se për 90 për qind të qytetarëve, Qeveria do të duhet t’i rimbursojë në vitet e ardhshme.

“Një prej mangësive është fakti se, për shkak që qeveria ka vendosur t'i kompensojë ata që i tërheqin dhe që kanë më pak se 10 mijë euro në Trust, se do t'i kushtojë buxhetit të Kosovës. Në bazë të të dhënave që ka publikuar Trusti javën e shkuar, diku 90 për qind apo 550 mijë kontributdhënës kanë më pak se 10 mijë euro në Trust, të cilët do të duhej të kompensoheshin në vitet e ardhshme. Shuma e cila duhet të kompensohet është rreth 80 milionë euro për buxhetin e Kosovës”, ka thënë Gashi.

Profesori i Fakultetit të Shkencave Politike, Sejdi Rexhepi, ka deklaruar se Ligji për Rimëkëmbjen Ekonomike ka pasur dy të meta. E para sipas tij është që mjetet e grumbulluara në Fondin e Privatizimit, i lejohet Qeverisë t’i përdorë për të gjitha kategoritë buxhetore përveç në paga dhe mëditje. Sipas tij, kjo është e padrejtë përderisa kursimet kanë qenë të qytetarëve që kanë investuar në vend.

“Në esencë, për mendim timin është një tejkalim i një të drejte gjithëpopullore se ato para kanë qenë investimet që janë bërë në impiantet në Kosovë, janë shitur dhe grumbulluar dhe të njëjtat duhet të kthehen në investime kapitale por jo edhe konsum”, ka deklaruar Rexhepi.

Problematikë tjetër e Ligjit sipas tij është çështja e rimbursimit, e cila është diskriminuese dhe johumane.

“Unë kam qenë kundër tërheqjes mirëpo ndoshta është dashur të merret limiti maksimal që merr dikush nga Fondi dhe të rimbursohen të gjithë në masë të barabartë. Rimbursimi është në njëfarë mënyrë falje”, ka thënë ai në Raport të KTV-së.

“Ka qenë një dispozitë juridike jo e drejtë dhe diskriminuese. Ata që kanë dispozituar më shumë, kanë pasur punë më të mira. Ata që kanë nevojë të ndihmohen, është dashur me të vërtetë të ndihmohen”, është shprehur tutje.

 

Me fillimin e pandemisë Qeveria e Kosovës e prezantoi Pakon emergjente fiskale.

Në përbërjen e saj janë paraparë edhe ndihmat për bizneset dhe punëtorët e tyre.

Kjo ndikoi që bizneset t’i regjistrojnë punëtorët në mënyrë që të përfitojnë nga kjo pako. Regjistrimi i tyre ndikoi që të ulet dukshëm informaliteti.

Shkalla e papunësisë në Kosovë për këtë vit është vlerësuar të jetë 25%. Kjo përqindje nuk do të jetë përfituese e Pakos për rimëkëmbje ekonomike, e cila mundëson tërheqjen e 10% të kursimeve pensionale.

Përderisa 105 mijë punëtorë të sektorit privat do të marrin nga 0 deri në 10 euro, ndërsa 200 mijë të tjerë në fondin pensional kanë të kursyera deri në 100 euro.

Një punëtor i një kompanie private të pastrimit në Gjilan për 5 vjet nuk i ishte paguar trusti nga kompania.

Nazmi Mehmeti, qytetar nga Gjilani, ka thënë për emisionin Raport se nuk i është paguar trusti për 5 vjet nga kompania private. Pos tij, kjo kompani nuk ia ka paguar trustin edhe disa punëtorëve të tjerë për vite me ardhë”

“Për shkak të mospagesës së trustit, rasti ka kaluar në Gjykatë përmes sindikatës për të gjithë punëtorët”, ka deklaruar ai.

Në anën tjetër, njohësi i çështje ekonomike, Florin Aliu, ka deklaruar se tërheqja e trusti nuk ka qenë formë e mirë dhe se efekti i saj është shumë i kufizuar.

“10 përqindëshi unë besoj që do të ketë efekt shumë të kufizuar, me vetë faktin që shumë raporte thonë se pjesa dërrmuese do të marrin nën 100 euro, që i bie që nuk zgjidh asnjë problem”, ka deklaruar Aliu.

“Precedenti i tërheqjes së mjeteve të trustit nuk është i mirë sepse krijon hapësirë për herë të ardhshme që në rast të problemeve të ndryshme ekonomike në Kosovë por edhe qëllime elektorale, mund të përdoret trusti t’i krijohet njerëzve në tërheqjen e tyre. Këto janë investime afatgjate, automatikisht preket struktura totale e trustit”, ka shtuar ai.

“Është kontribut i tyre, pse të mos merret kur në këtë kohë të vështirë, sado pak iu lehtëson familjeve. Nuk kam aplikuar mirëpo shuma është e mirë”, ka deklaruar një qytetar në Prishtinë.

“Populli e ka pritur këtë 10 përqindësh, njerëzit për shkak të pandemisë kanë rënë dhe i marrin paratë e tyre”, ka thënë një tjetër.

Nga Trusti kanë njoftuar që për 1 javë kanë aplikuar 2/3 e qytetarëve për tërheqjen e 10-përqindëshit apo 361 mijë e 734 persona.

“Fluksi më i madh i aplikimi ka qenë në tri ditët e para. Çështja e ndryshimit të çmimit të njësisë varet në baza ditore nga investimet që janë për shkak të gjendjes të pandemisë ku ndodhemi”, ka deklaruar Jeton Demi, zëdhënësi i Trustit.

© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.