Arbëri

Thaçi: Sundimi i ligjit dhe përmirësimi i ambientit të të bërit biznes, vitale për ndërmarrjet publike

Berat Thaçi, nga Instituti GAP, në emisionin “Raport” të KTV-së ka thënë se për përmirësimin e situatës në ndërmarrjet publike nuk mjaftojnë vetëm shkarkimet, porse duhet të ketë sundim të ligjit dhe përmirësim të ambientit të të bërit biznes.

Sipas tij bordet luajnë një rol shumë të rëndësishëm brenda ndërmarrjeve publike.

“Bordi është trupa më e lartë në një ndërmarrje publike dhe ka rol kyç në të. Ai është tejet me rëndësi sepse ai e përzgjedh menaxhmentin. Tek ne bordet kanë rol mbikëqyrës. Nëse ka devijime në menaxhment ajo fillon nga bordi që zgjidhet nga Qeveria. Edhe nëse menaxhmenti ka qëllime të mira nga bordi që devijon ata janë të varur prej bordit pasi mund të shkarkohen shumë lehtë. Kjo e bën (menaxhemntin) shumë të varur nga bordi. Historikisht ndërmarrjet publike kanë problem se në vend që t’i shërbejnë qëllimit të rritjes së kompanisë, shpesh këto objektiva dëmtohen nga ato politike”, ka thënë Thaçi.

Thaçi tutje shton se politika ka dëmtuar shumë ndërmarrjet publike në vend.

“Te ne kryesisht ndërmarrjet publike kanë funksionuar nën një ndikim të fuqishëm nga politika që ka dëmtuar ndërmarrjen. Në disa mënyra është dëmtuar interesi publik e i punëtorëve. Parimi kryesor është se duke respektuar normat etike dhe profesionale të gjithë anëtarët e bordeve duhet ta mbrojnë interesin publik dhe mirëfunksionimin e ndërmarrjes dhe të mos bëhen pre e grupeve të interesit të caktuara, që jo domosdoshmërisht janë politike”, është shprehur ai.

Faktor tjetër, sipas tij, është edhe mungesa e funksionimit dhe sundimit të ligjit.

“Në Kosovë ka një mungesë të bashkëpunimit me trupat inspektuese mes nivelit qendror e lokal. Ne duhet ta përmirësojmë ambientin e të bërit biznes në Kosovë. Nevojitet një qasje edhe sa i përket përmirësimit të menaxhmentit por edhe të të bërit biznes. Është me rëndësi që të ndërmerren reforma që të përmirësohet performanca”, ka thënë Thaçi.

Përfshirjen e kompanive profesionale në rekrutim Thaçi e sheh një hap shumë pozitiv.

“Ky ka qenë një rekomandim i hershëm i GAP-it. Mirëpo, nuk duhet të varemi vetëm nga ndihma e Ambasadës Britanike në përzgjedhjen e njerëzve profesionistë. E dimë që kompania në fjalë ka ndihmuar në këtë proces”, ka thënë Thaçi.

Ai ka treguar se kjo kompani dërgon një listë tek Qeveria, e është ajo e cila e bën përzgjedhjen e bordeve, e që shpesh herë nuk janë përzgjedhur më të mirët.

“Është shumë e nevojshme të bëhet sundimi i ligjit. Shpesh çfarë i ndal personat të mos bëjnë gabime është sundimi i ligjit dhe duhet të kemi një prokurori proaktive. Nëse e përmirësojmë vetëm një faktor s’do të jetë e mjaftueshme të përmirësimit të performancës”, ka thënë Thaçi.

Kurse për Njësinë e Menaxhimin të Ndërmarrjeve Publike në kuadër të Ministrisë së Zhvillimeve Ekonomike ai ka thënë se është e një rëndësie të veçantë, porse ajo ka dështuar të përmbushë detyrat e saj.

“Në bazë të ligjit kjo njësi ka një sërë detyrash në monitorimit, ndër to është edhe vlerësimi i performancës së bordeve, publikimi i të dhënave financiare. Mirëpo, nëse bëjmë një kontroll e shohim se aty ka 2-3 vite që nuk janë aranzhuar dokumente dhe kjo është një dështim sa u përket ndërmarrjeve publike, dhe ky është një hap prapa dhe çfarëdo ministri që e merr Ministrinë e Zhvillimeve Ekonomike duhet t’i japë një vëmendje të veçantë kësaj njësie. Monitorimi dhe sigurimi i transparencës është tejet me rëndësi sepse këto janë ndërmarrje publike dhe interesi është publik që të shohim si po menaxhohen këto ndërmarrje”, ka thënë Thaçi.

Sipas tij nuk janë të mjaftueshme shkarkimet, dhe secila prej tyre duhet të arsyetohet.

“Çdo ndryshim që bëhet duhet të bëhen arsyetime dhe nuk mjafton vetëm shkarkimi por edhe përzgjedhja. Ne kemi kërkuar se CV-të e personave që aplikojnë të jenë publike. Është shumë me rëndësi që çdo veprim i Qeverisë të jetë transparent dhe të bazohet në kritere”, ka thënë Thaçi.