Fillesa për shkrim-leximin bazë, në këtë rast për të kuptuar marrëdhëniet serbo-kosovare nuk është asgjë e re e as e panjohur: problemi i vetëm është se ky kuptim është i pashprehur, i pazbatueshëm dhe në fakt i paimagjinueshëm. Prandaj fillesa. Nuk ka kurrfarë kuptimi t’i referohesh arsyes, dashurisë, miqësisë, domosdoshmërisë, detyrimit dhe nocioneve të ngjashme abstrakte, sepse shumë herë është dëshmuar se ato janë të papërdorshme. Epo, le të përpiqemi.
Serbia: Shtet i pavarur, republikë, e njohur në botë dhe në fqinjësi, kandidate për zgjerim të BE-së që nga viti 2012. Nuk e njeh shtetin e Kosovës dhe e konsideron atë pjesë të territorit të saj. Serbia njeh pakicat.
Pakicat: Serbët janë pakica më e madhe në Kosovë. Serbët janë pakicë edhe më e madhe në Kroaci, por Serbia e njeh Kroacinë si shtet. Serbët nuk kanë status minoriteti në Slloveni, por Serbia e njeh Slloveninë si shtet.
Serbët në Kosovë: Koha dhe mësimet nga Kroacia (serbët) dhe Austria (sllovenët).
Republika Serpska: Mund të jetë strehë për të gjithë mendimtarët e lirë, për ata që hezitojnë ose nuk duan të pranojnë asnjë përkatësi etnike, një utopi jugosllave dhe kozmopolite. E, nuk është.
Zgjidhja: Serbia duhet ta njohë shtetin e Kosovës dhe të rregullojë me të statusin dhe të drejtat e pakicës serbe. Ambiciet territoriale, pretendimet historike dhe fantastika liriko-epike nuk janë pjesë e diplomacisë. Përjashtimi i Kosovës nga rendi i ditës i të gjitha partive parlamentare nënkupton normalizimin e jetës politike. Kosovalgjia (dhimbja për Kosovën) jashtëparlamentare kërkon një program të mirëmenduar arsimor me shkollat, mediat dhe kulturën në përgjithësi.
Kurti, Albin: Kryetar i Qeverisë së shtetit të Kosovës, një nacionalist i dikurshëm i vendosur, sot politikan që mund të ndikohet nga pala evropiane dhe ajo amerikane. Flet mirë anglisht dhe di të shprehet, i gatshëm për biseda, e për rrjedhojë edhe për kompromise. Ai punon ekskluzivisht për të mirën e shtetit të tij. I revokueshëm, varësisht nga zgjedhjet.
Vuçiq, Aleksandar: Kryetar i qeverisë apo shtetit të Serbisë, si t’ju vijë, një nacionalist i dikurshëm dhe i sotëm i vendosur. Flet mirë anglisht, por askush jashtë Serbisë nuk është në gjendje ta kuptojë kuptimin. Ai mund të ndikohet, shkurtimisht, nga çdo anë. Ai punon kryesisht në dëm të shtetit të tij. I parevokueshëm, pavarësisht nga zgjedhjet.
Opozita parlamentare: në Kosovë punon kundër Kurtit, në Serbi për Kosovën dhe rrjedhimisht për Vuçiqin.
Kryengritja kundër dhunës, qeverisë dhe Vuçiqit: Kur në kryengritje futet Kosova/kosovalgjia, do të fashitet.
Përgjegjësia për luftërat dhe dhunën: Fjala e humbur në origjinal dhe në të gjitha përkthimet. Pas 3 dhe 4 majit 2023, do të duhej të gjendej sërish.
Lidhjet kulturore të Serbisë dhe Kosovës: të fshehura me kujdes dhe në mënyrë të themeltë në të dyja shtetet. Hulumtimi, megjithatë, është i pasur për nga rezultatet.
Unë e dua Kosovën. Unë e dua gjuhën shqipe në të gjitha dialektet. Më pëlqejnë udhëpërshkrimet e Idit Darem, përshkrimet gojore të shqipes nga pena e Dora d’Istrias, i dua qytetet e kolonëve shqiptarë në provincën italiane të Marche (dhe gjuhën e tyre, të regjistruar nga Dora d’Istria), më pëlqen poezia Skënderbeu e Grigor Përliçevit nga Ohri, i cili e shkroi atë në një greqishte të përkryer dhe mendonte se ishte bullgar, i dua vallet kosovare dhe koret shqiptare, e dua Aleksandar Gavriqin si kapedan Lleshi dhe Bekim Fehmiun si Odiseun më të mirë kinematografik. E dua turizmin/shoqërimin e karvanëve, kontrabandën e armëve, gurëve të çmuar dhe frutave, të cilat shqiptarët në Ballkan i drejtojnë në mënyrë sovrane që nga shekulli XVII. Dhe nuk e dua statusin e romëve në asnjërin nga shtetet e ish-Jugosllavisë, përfshirë Kosovën. Një abetare do të ishte një formë e mirë e edukimi/ një fillesë për secilën nga këto tema.
*Shkrimi është marrë nga pescanik.net Përktheu: kdp.mk
© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.
