OpEd

Një agjendë klimatike për G20

Disa ekonomi të G20-s po ndërmarrin hapa pozitivë. Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar kanë hartuar plane më ambicioze të reduktimit të emetimeve në përputhje me synimin e 1.4 gradë celsiusit

Në fund të vitit të kaluar, në samitin e tyre në Riad, udhëheqësit e G20-s identifikuan ndryshimet klimatike si një nga sfidat më të mëdha të shekullit njëzet e një. “Teksa këndellemi nga pandemia” lexohej në komunikatën e tyre, “jemi të përkushtuar për të ruajtur planetin tonë dhe për të ndërtuar një të ardhme më të qëndrueshme për mjedisin dhe gjithëpërfshirëse për të gjithë njerëzit”. Ky premtim nuk është kthyer në realitet sa duhet.

Për të qenë të sigurt, intensiteti i karbonit në furnizimin me energji në vendet e G20-s është në rënie. Përdorimi i qymyrit po bie, ndotja në sektorin e energjisë po zvogëlohet dhe një mori politikash të reja të transportit të pastër po përhapen. Nismat e drejtuara nga G20 për të inkurajuar bizneset që të zbulojnë rreziqet klimatike kanë filluar të japin fryte.

Por asnjëra nga këto nuk po ndodh me aq shpejtësi sa të bëjë një dëmtim të vërtetë të shkarkimeve, sepse vendet e G20-s gjithashtu po u japin drejtim kah sektorët me intensitet të karbonit. Sipas Vivid Economics, nga 4.6 trilionë dollarë ekonomitë kryesore të botës sa u derdhën në sektorët e bujqësisë, industrisë, mbeturinave, energjisë dhe transportit si pjesë e paketave të tyre të ndihmës pandemike, më pak se 1.8 trilionë dollarë ishin “të gjelbra”.

Si rezultat, në 15 nga 20 ekonomitë e vlerësuara nga Vivid Economics, shpenzimet stimuluese do të kishin një “ndikim neto-negativ në mjedis”. Raporti i Transparencës së Klimës në vitin 2020 në mënyrë të ngjashme zbuloi se rreth 30 për qind e të gjitha shpenzimeve stimuluese shkuan drejt sektorëve intensivë të mjedisit, me qymyrin, naftën, gazin dhe aviacionin si përfituesit më të mëdhenj.

Ajo që do të ndodhë në takimin e tetorit G20 në Romë do të luajë një rol të madh në përcaktimin nëse samiti i Kombeve të Bashkuara për ndryshimin e klimës (COP26) në Glasgow gjatë nëntorit do të prodhojë synimet ambicioze të zvogëlimit të emisioneve dhe premtimet e financimit të klimës që bota ka nevojë për të mbajtur ngrohjen globale në 1.5 gradë celsius, në raport me nivelet para-industriale.

Vendet e G20-s jo vetëm që zënë 85% të PBB-së globale, 75% të tregtisë ndërkombëtare dhe dy të tretat e popullsisë së botës; ato gjithashtu pompojnë rreth 80% të emisioneve të gazrave serrë (GHG) çdo vit, me Kinën që e vetme prodhon 26% të totalit global.

Fatkeqësisht, G20 ka një rekord të gjatë të bisedave të mëdha dhe pak veprimeve. Nëse doni retorikë mbresëlënëse ose një plan për një plan, G20 është mirë. Nëse doni veprim, mund të dëshironi të kërkoni diku tjetër. Megjithatë, duke pasur parasysh provat gjithnjë e më të zymta shkencore - dhe një sërë ngjarjesh ekstreme të motit të kohëve të fundit - ka një tension dhe presion të ri.

Udhëheqësit e G20-s duhet të përfitojnë nga shenja premtuese në fillim të këtij muaji në një konferencë klimatike në Venecia, ku Kristalina Georgieva, drejtoresha menaxhuese e Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe David Malpass, kreu i Bankës Botërore, bënë thirrje për çmime më të ashpra të karbonit dhe t'u jepet fund trilionave të shpenzuar për subvencione të karburanteve fosile. Jin Liqun, president i Bankës Aziatike të Investimeve në Infrastrukturë, tha që financimi i qymyrit ndërkombëtar po humb tërheqjen, madje edhe në Kinë. Christine Lagarde, presidentja e Bankës Qendrore Evropiane, foli për një epokë të re të transparencës në lidhje me sektorin financiar të "cenueshmërisë së lidhur me klimën", duke paralajmëruar se “10% më e prekshme e bankave mund të shohin një rritje prej 30% të probabilitetit mesatar të mospagimit të portofolave të tyre të kreditit ndërmjet tani dhe 2050”.

Disa ekonomi të G20-s po ndërmarrin hapa pozitivë. Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar kanë hartuar plane më ambicioze të reduktimit të emetimeve në përputhje me synimin e 1.4 gradë celsiusit. Argjentina, Kanadaja dhe Japonia kanë paraqitur gjithashtu objektiva të reja, më të ashpra për klimën deri në vitin 2030. Afrika e Jugut thotë se do të bëjë të njëjtën gjë më vonë gjatë këtij viti.

Megjithatë, shumë ndotës të mëdhenj - Australia, Kina, India, Indonezia dhe Arabia Saudite - ende nuk kanë paraqitur plane të reja për COP26. Brazili, Rusia dhe Meksika kanë, por asnjë nuk paraqet një përmirësim në premtimet e tyre të mëparshme. Brazili pret një rritje prej 35% të emisioneve krahasuar me vijat bazë të mëparshme deri në vitin 2030.

Si nikoqir i G20-s, Italia - së bashku me partnerët e saj evropianë, amerikanë dhe britanikë - po bën presion mbi ekonomitë e mbetura për të paraqitur plane të reja, më ambicioze të klimës, të vendosin strategjitë e tyre afatgjata në zero deri në 2050, duke u dhënë fund subvencioneve të karburanteve fosile deri në vitin 2025 dhe t'u japë fund financave ndërkombëtare të qymyrit. Nga ana e tyre, ekonomitë e zhvilluara duhet të hartojnë një plan të besueshëm për të dhënë 100 miliardë dollarë në vit që u zotuan të ndihmojnë vendet në zhvillim me qëllim që të trajtojnë ndryshimet klimatike.

Presidenti i caktuar i COP26 Alok Sharma po mbledh vendet e zhvilluara për të përmbushur atë premtim dhe ministri i Thesarit të Mbretërisë së Bashkuar Rishi Sunak - i cili ishte prapa një ndërprerje të diskutueshme të ndihmave të huaja në Mbretërinë e Bashkuar - duhet të ndërhyjë. Por kryeministri Italian Mario Draghi gjithashtu ka një rol kritik për të luajtur në premtimin e një angazhimi të ri dhe më të lartë të financave të klimës për vendin e tij, si dhe të bindë homologët e tij, në veçanti Xi Jinping, për të bashkëpunuar.

Presidenti i SHBA-së, Joe Biden, gjithashtu ka nevojë për të ngritur lojën e tij. Edhe nëse administrata e tij arrin qëllimin e saj të deklaruar të dyfishimit të shpenzimeve të financimit të klimës në 5.7 miliardë dollarë në vit deri në vitin 2024, SHBA-ja do të sigurojë vetëm rreth një të katërtën e asaj që BE-ja po jep sot. Kjo duhet të dyfishohet në mbi 11 miliardë dollarë në vit për të ecur me të njëjtin hap me vendet e tjera të zhvilluara dhe për t'iu afruar pjesës së drejtë të SHBA-së, e vlerësuar në rreth 40% të 100 miliardë dollarëve.

Megjithatë, këto janë thjesht domosdoshmëri afatshkurtra dhe ndryshimi i klimës nuk është një kërcënim afatshkurtër. Në planin afatgjatë, vendet e G20-s duhet të udhëheqin rrugën në hartimin dhe ndërtimin e një sistemi ekonomik dhe financiar global më të gjelbër dhe më të drejtë.

Reforma institucionale do të jetë e vështirë, por është thelbësore të sigurohet që qëndrueshmëria e klimës, dekarbonizimi dhe pabarazia të marrin vëmendjen e merituar. Për shembull, G20 duhet ta shtyjë FMN-në të shkojë më tej në sigurimin e lehtësimit të borxheve për vendet e varfra dhe të mbështesë propozimin për të ndërtuar një Trust të ri Qëndrueshmërie të lidhur me rialokimin e të drejtave speciale të tërheqjes për t'u mundësuar vendeve të ndërmarrin reforma dhe politika të gjelbra. Dhe kjo duhet të bëjë presion në Bankën Botërore dhe bankat e zhvillimit rajonal për të lëvizur shumë më shpejt në rialokimin e fondeve nga nafta, gazi dhe qymyri dhe në ekonominë e gjelbër.

Në mënyrë kritike, G20 duhet të miratojë Udhërrëfyesin shumëvjeçar të Financave të Qëndrueshme, që diskutohet aktualisht midis kryetares së Rezervës Federale të SHBA-së Janet Yellen, dhe homologut të saj kinez, Zhou Xiaochuan, si bashkëkryetarë të Grupit të Punës së Financave të Qëndrueshme G20. Ky do të ishte një hap i madh drejt harmonizimit të normave globale të financimit të gjelbër dhe përafrimit të flukseve me marrëveshjen e Parisit dhe drejt vendosjes së bashkëpunimit SHBA-Kinë. Vendet e G20-s duhet gjithashtu të mbështesin thirrjen nga Mark Carney, i dërguari i KB për financat e klimës, për të siguruar që raportimi i rrezikut të klimës bëhet i detyrueshëm para ose nga COP26 dhe që bizneset po investojnë në planet e transicionit zero-zero.

Këto përpjekje nuk do të garantojnë sukses në COP26. Por ato do të ishin një fillim solid. Këtë muaj, udhëheqësit e G20-s duhet të kujtojnë se vetëm ata kanë pushtet për ta vendosur botën në rrugën e duhur.