Studiuesit britanikë po i përdorin qelizat burimore për ta zhvilluar një "fashë" e cila mund të ndihmojë në riparimin e zemrave të sëmura dhe të dëmtuara, duke e eliminuar nevojën për transplantim.
Trupi i njeriut e ka një aftësi të jashtëzakonshme për ta shëruar veten: mëlçitë mund të rigjenerohen kur të dëmtohen, njëra veshkë mund të mësohet ta bëjë punën e dy veshkave, dhe lëkura jonë punon vazhdimisht për të na mbrojtur nga gërvishtjet dhe prerjet që mund të na ekspozojnë ndaj patogjenëve të dëmshëm, transmeton tch.
Megjithatë, një nga organet tona më vitale nuk mund të shërohet aq mirë. Kur zemrat tona dëmtohen - nga sëmundjet ose lëndimet - indet nuk mund të rigjenerohen shumë mirë ose shumë shpejt. Pas një sulmi të madh në zemër, për shembull, miliarda qeliza të muskujve të zemrës mund të humbasin përgjithmonë. Kjo humbje e dobëson zemrën dhe shpesh përfundon me çrregullime si dështimi kongjestiv i zemrës, ose grumbullimi i indeve mbresë, gjë që mund të jetë fatale.
Aktualisht opsioni i vetëm për një pacient me zemër të dëmtuar ose të sëmurë është transplantimi i zemrës. Zemrat e donatorëve duhet të vijnë nga njerëz që kanë pasur zemër të shëndoshë para se të vdisnin – gjë që zakonisht do të thotë pacientë të cilët kanë qenë të rinj dhe kanë vdekur në aksidente, ose nga lëndime apo sëmundje që nuk kishin ndikim në zemrën e tyre. Pacientët që presin një donator që përputhet për ta marrë transplantimin mund të presin një kohë shumë të gjatë.
Tani për tani në SHBA janë rreth 4.000 persona në pritje të zemrës, sipas Organ Procurement and Transplantation Network. Disa prej tyre do të vdesin në listën e pritjes para se të gjendet një zemër që u përputhet.
Por një ekip studiuesish në Stem Cell Institute të Universitetit të Cambridge në Britani, po e zhvillon një mënyrë inovative për t’i riparuar indet e zemrës. Zgjidhja e ekipit nuk kërkon fare zemër të donatorit - në vend të kësaj, ata kanë përdorur qeliza burimore për të rritur “fasha” të gjalla të muskujve të zemrës në laborator. Këto fasha janë vetëm 2.5 centimetra katrorë në madhësi, por potencialisht mund të jenë një mjet i fuqishëm për t’i trajtuar pacientët me dështim të zemrës.
"Ne besojmë se këto fasha do të kenë shumë më shumë gjasa për t'u asimiluar natyrshëm në zemrën e një pacienti", thotë Sanjay Sinha, kardiolog në Addenbrooke’s Hospital në Cambridge, "[...] ne po i krijojmë indet plotësisht funksionale të cilat tashmë rrahin dhe kontraktohen duke i kombinuar të gjitha këto lloje qelizash të ndryshme që komunikojnë me njëra-tjetrën".
Derisa studiuesit janë përpjekur t’i injektojnë qelizat burimore drejtpërdrejt në indet e zemrës së dëmtuar në të kaluarën, kjo teknikë nuk u tregua veçanërisht efektive - kryesisht për shkak se qelizat burimore filluan të humbasin në gjak, në vend që të qëndrojnë në muskujt e zemrës, ku janë të nevojshme.
Këto fasha, nga ana tjetër, janë të gjalla, duke i rrahur indet e zemrës që mund të vendosen në organ si një strukturë. Dhe, ndryshe nga zemra e donatorit, pacienti që është në nevojë nuk do të duhet të presë që të gjendet një zemër që përputhet. Në vend të kësaj, fashat mund të rriten sipas nevojës dhe sipas kërkesës.
Indet strukturore gjithashtu do të rriten nga qelizat e vetë pacientit - duke e eliminuar nevojën për barna imunosupresive që duhet marrë tërë jetën dhe duke e ulur rrezikun e refuzimit të organeve, dy probleme këto me të cilat zakonisht përballen pacientët e transplantimeve.
Me kohë, ekipi i Universitetit të Cambridge shpreson që fashat e zemrës të prodhuara sipas kërkesës do të mund të printohen në 3D për t’u përshtatur në mënyrë të përkryer me zonën e muskujve të dëmtuar, pastaj të qepen në organ nga një kirurg – ndërkohë që është një procedurë invazive, por shumë më pak se një transplantim total i zemrës. Pengesa më e madhe për këtë procedurë do të jetë që impulset elektrike që e bëjnë zemrën të rrahë të mund integrohen plotësisht me fashën.
Ekipi i Sinhas është gjithnjë e më afër aprovimit të fashave apo arnimeve të tyre të qelizave burimore për prova në kafshë. Nëse fashat rezultojnë të suksesshme, ato mund të jenë të gatshme për prova klinike njerëzore brenda pesë vjetësh.
{gallery}