Lifestyle

Pylli i Kalifornisë u kthehet fiseve të lashta amerikane

Pasardhësit e fiseve indigjene amerikane në bregun e Kalifornisë Veriore po rimarrin një pjesë të trashëgimisë së tyre që përfshin drurët e kuq të lashtë që kanë qëndruar qëkur paraardhësit e tyre kanë ecur nëpër tokë.

Liga “Save Redwoods” ka planifikuar të njoftojë të martën se po transferon më shumë se 202 hektarë në Lost Coast te Këshilli InterTribal Sinkyone Wilderness.

Grupi i 10 fiseve që kanë banuar në këtë zonë për mijëra vjet do të jetë përgjegjës për mbrojtjen e tokës së quajtur Tc'ih-Léh-Dûñ ose “Fish Run Place”, në gjuhën Sinkyone.

Priscilla Hunter, kryetarja e Këshillit Sinkyone, ka thënë se është e përshtatshme që ata të jenë kujdestarë të tokës ku njerëzit e saj u hoqën ose u detyruan të iknin përpara se pylli të zhvishej kryesisht për lëndë druri.

“Një bekim i vërtetë”, ka theksuar Hunter, i grupit të Coyote Valley i Pomo Indians. “Është si shërim për paraardhësit tanë. E di se ata janë të lumtur. Kjo na është dhënë neve që të na mbrojë”.

Transferimi shënon një hap në lëvizjen në rritje të Land Back për t’ua rikthyer atdheun indigjen pasardhësve të atyre që jetuan atje për mijëra vjet para se të vendoseshin kolonët evropianë.

Liga ka punuar fillimisht me Këshillin e Sinykones kur transferoi një ngastër prej 66 hektarësh afër grupit në vitin 2012.

Hapja e qasjes për publikun nuk është një prioritet për pronën që i transferohet grupit fisnor për shkak se është shumë i largët, ka thënë Sam Hodder, president dhe themelues i ligës. Mirëpo hapja shërben si një pjesë e rëndësishme e enigmës, e vendosur në mes zonave të tjera të mbrojtura.

Kodrat e pjerrëta ngrihen dhe bien në një degë të lumit Ngjala që ka troftë me kokë çeliku dhe salmon Coho. Prona u regjistrua për herë të fundit rreth 30 vjet më parë dhe ka ende një numër të madh drurësh kuq të vjetër, si dhe pemë në rritje të dytë.

“Kjo është një pronë ku mund të ndjeni pothuajse në mënyrë të prekshme se po shërohet, po rikuperohet”, ka theksuar Hodder. “Ju ecni nëpër pyll dhe kur të shihni llojin e trungjeve fantazmë të pemëve të lashta që tashmë u korrën, ju po ashtu mund ta shihni peizazhin me mjegull përbindëshat që kanë mbetur pas, si dhe drurët e rinj të kuq që po mbijnë në ato trungje”.

Liga e kishte blerë tokën dy vjet më parë për 3.5 milionë dollarë të financuara nga “Pacific Gas & Electric Co”., për të siguruar vendbanim për bufin e rrezikuar me pika veriore dhe muralet mermeri në mënyrë që të zbuten dëme të tjera mjedisore nga shoqëria.

“G&E” ishte vendosur të dilte të martën nga pesë vjet burim penal për një shpërthim të vitit 2010 të shkaktuar nga linjat e saj të gazit natyror që kishte shpërthyer në një lagje San Bruno ku ishin vrarë tetë njerëz. “G&E” është fajësuar që nga viti 2017 për ndezjen e më shumë se 30 zjarreve që dogjën më shumë së 23.000 shtëpi dhe biznese e ku u vranë më shumë se 100 njerëz.

Në një përpjekje për ta reduktuar përgjegjësinë e saj dhe mundësinë që bimësia të kontaktojë linjat e energjisë dhe të ndezë zjarre, “PG&E” është kritikuar për shkatërrimin e shumë pemëve të mëdha e të vjetra.

“Faleminderit Ligës Save the Redwoods për shfrytëzimin e çdo mundësie për t’i mbrojtur tokat në Lost Coast që janë jetike për ruajtjen e tij”, ka spikatur Michael Evenson, nënkryetar i Ligës Lost Coast, i cili është pro ruajtjes së ujit dhe kafshëve të egra në atë zonë. “Megjithëkëtë, fakti që ‘PG&E’ po marrin një distinktiv të gjelbër për meritë pas gjithë këtij shkatërrimi që kanë bërë...nuk është aspak e këndshme”.

Hawk Rosales, ish-drejtor ekzekutiv i këshillit, ka vënë në dukje se prona e re shton një zotërim të konsiderueshëm prej 1.618.7 hektarësh që grupi e mbron atë për qëllime kulturore dhe ekologjike.

Gjëja më e rëndësishme, ai njeh rëndësinë e grupit fisnor.

“Për kaq shumë dekada zërat fisnorë kanë qenë të margjinalizua në lëvizjen kryesore të ruajtjes”, ka thënë Rosales. “Vetëm deri vonë ata janë ftuar të marrin pjesë në mënyrë domethënëse dhe të marrin një rol udhëheqës”.

Hodder ka theksuar se liga po përpiqej të hiqte barrierat dhe të rriste shkallën e tokës së menaxhuar nga komunitetet fisnore dhe të kthente njohuritë dhe praktikat indigjene, të tilla si vendosja e zjarreve të vogla të kontrolluara për të pastruar drithërat që çojnë në pyje më të shëndetshme.

“Këto komunitete i kanë administruar këto toka për mijëra vjet”, ka bërë të ditur Hodder. “Ishte përjashtimi i asaj kujdestarie në shumë mënyra që na futi në rrëmujën në të cilën ndodhemi”.