Të premten janë bërë 16 vjet nga protesta e Lëvizjes Vetëvendosje kundër Planit të Ahtisaarit, e në të cilën u vranë dy aktivistë të saj e u plagosën dhjetëra të tjerë. Derisa bënë homazhe në përvjetorin e tyre, familjarë e udhëheqës institucionesh bënë thirrje për drejtësi
“Ne shpresojmë për drejtësi”, është thirrja e motrës së Arben Xheladinit, Shqipes, në fjalën e shkurtër që ajo e ka thënë gjatë shënimit të përvjetorit e 16-të të vrasjes së vëllait të saj. Me pak shpresë se drejtësia do të triumfojë është vëllai i Mon Balajt, Fahriu. Ai thotë se mosnjohja e Kosovës nga shteti rumun është një nga arsyet që mund të shtyjë edhe më tej vendosjen e drejtësisë.
Aktivistët e Lëvizjes Vetëvendosje, Arben Xheladini e Mon Balaj, janë vrarë më 10 shkurt të vitit 2007, gjatë protestës së organizuar kundër miratimit të Pakos së Ahtisaarit. Në 16-vjetorin e vrasjes së tyre, Xheladini e Balaj, u përkujtuan nga liderë institucionesh, deputetë, aktivistë e qytetarë.
"Sot është 16-vjetori i Arbenit, dhimbja është shumë e madhe dhe nuk ka fjalë që ta përshkruajë këtë ditë. Ne shpresojmë për drejtësi dhe mbas 16 vjetëve shpresojmë që një ditë do të vjen", ka thënë motra e Arben Xheladinit, Shqipe Xheladini, pas homazheve.
Fahri Balaj, vëllai i Mon Balajt, tha se është e dhimbshme se si disa vjet pas luftës, vëllai i tij e aktivisti tjetër janë vrarë gjatë shfrytëzimit të së drejtës së tyre për protestë.
“Moni dhe Arbeni kishin zgjedhur këtë rrugë dhe ne si familje e kemi mbështetur dhe i kujtojmë me nder dhe respekt. Amaneti i dëshmorëve duhet të jetë në ndërgjegjen e secilës qeveri që vije sepse sa të ketë shqiptarë, në vazhdimësi duhet të punohet që të jetësohet amaneti i dëshmorëve”, ka thënë ai para gazetarëve.
Homazhe pranë pllakës përkujtimore për dy aktivistët ka bërë edhe kryeministri Albin Kurti me kabinetin qeverisës e deputetë të Lëvizjes së Vetëvendosjes. Derisa ka kujtuar të shtunën e 10 shkurtit të 16 vjetësh më parë, Kurti ka kujtuar edhe 80 protestuesit të cilët janë plagosur.
“232 plumba gjithsej u shkrepën në trupat e kokat e qytetarëve nga policia e UNMIK-ut në një situatë ku asgjë nuk shihej prej gazit të shumët lotsjellës. Arben Xheladini e Mon Balaj u vranë, kurse 80 demonstrues të tjerë u plagosën rëndë e lehtë. Hysni Hyseni e humbi syrin, Mustafë Nerijova e ka sot ende një pjesë plastike në kafkën e kokës, kurse Zenel Zeneli e mban plumbin akoma afër zemrës se nuk do të arrinte t`i mbijetonte ndërhyrjes kirurgjike”, ka thënë Kurti para të pranishmëve, pasi bëri homazhe.
Për Balajn e Xheladinin, kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca, ka thënë se kanë rënë dëshmorë në mbrojtje të vlerave të lirisë barazisë, demokracisë e për vetëvendosjen e Republikës. Ai është zotuar se do të vazhdojnë të kërkojnë vendosjen e drejtësisë
“Vitet nuk e zbusin dhimbjen për këta pishtarë të guximit, idealizmit të virtytshëm dhe aktivizmit qytetar të pathyeshëm. As zemërimin e pafund për drejtësinë e munguar ndaj atyre që kryen aktin mizor dhe u arratisën nga vendi i krimit. Vendosja e drejtësisë dhe dënimi i autorëve të krimit të 10 shkurtit 2007 mbetet kërkesë e jona parësore. Sepse, siç thuhet, kur padrejtësia qesh në tryezë, drejtësia qan pas porte”, ka shkruar Konjufca në Facebook.
E ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, ka përmendur veprimet që ka ndërmarrë lidhur me zbardhjen e rastit të dy aktivistëve, por që nuk ka treguar cilat janë rezultatet. Haxhiu ka thënë se vrasja e Balajt e Xheladinit ka ngritur alarmin për korrigjimin e padrejtësisë që bëhej me pakon e Ahtisaarit.
“Në vitin 2009 ishte hapur rasti për hetimin e vrasjes së Monit dhe Arbenit. Para tri vitesh, zyrtarisht si ministre u jam drejtuar autoriteteve rumune me shkresë për informacione lidhur me detajet procedurale dhe veprimet e ndërmarra për vrasjen e aktivistëve protestues. Vitin e kaluar, rastin e kam adresuar edhe te Sekretari i Kombeve të Bashkuara për të kërkuar informata lidhur me nivelin e zhvillimit të procedurave dhe marrjen e përgjegjësisë nga policia rumune”, ka shkruar Haxhiu.
Mon Balaj e Arben Xheladini u vranë me plumba gome nga policë rumunë që vepronin në kuadër të Misionit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), më 10 shkurt 2007 në protestën e Lëvizjes Vetëvendosje. Që prej atëherë, askush nga autoritetet ndërkombëtare nuk ka marrë përgjegjësinë për vrasjen e tyre dhe plagosjen e dhjetëra të tjerëve, e as përgjegjësinë për zbardhjen e këtij veprimi me pasoja tragjike.