Kulturë

Ngrohja globale rrezik real për monumentet e mbrojtura nga UNESCO

Ngrohja globale

Ish-presidenti francez, Francois Hollande, me Pascal Terrasse, president i Projektit të Madh të Shpellës Pont-d'Arc, gjatë vizitës inauguruese më 10 prill 2015. Kjo shpellë tash del të jetë ndër asetet më të rrezikuara nga ngrohja globale

Studimi është bërë nga kompania “Climate X”. Autorët i vlerësuan të gjitha 1223 asetet  e UNESCO-s në nivel global, duke përdorur modelimin për të parashikuar se si do të ndikojnë rreziqe të ndryshme klimatike, të tilla si ciklonet tropikale, nxehtësia ekstreme dhe përmbytjet në këto vende gjatë shekullit të ardhshëm. Vendi më i prekur ndaj ndryshimeve klimatike është sistemi i ujitjes “Subak” i Indonezisë i shekullit të nëntë, i kërcënuar nga thatësira, nxehtësia ekstreme dhe përmbytjet

Një studim i ri ka renditur 50 lokalitetet e Listë së Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s më të rrezikuara nga ndryshimet klimatike dhe theksoi nevojën urgjente që sektori kulturor të ndërmarrë veprime.

Studimi është bërë nga kompania “Climate X”. Autorët i vlerësuan të gjitha 1223 asetet  e UNESCO-s në nivel global, duke përdorur modelimin për të parashikuar se si do të ndikojnë rreziqe të ndryshme klimatike, të tilla si ciklonet tropikale, nxehtësia ekstreme dhe përmbytjet në këto vende gjatë shekullit të ardhshëm.

Vendi më i prekur ndaj ndryshimeve klimatike është sistemi i ujitjes “Subak” i Indonezisë i shekullit të nëntë, i kërcënuar nga thatësira, nxehtësia ekstreme dhe përmbytjet. Vende të tjera të rëndësishme në Listë përfshijnë Shpellën e dekoruar të Francës të Pont d'Arc, shtëpia e disa prej vizatimeve figurative më të ruajtura në botë, e cila është në rrezik nga përmbytjet dhe rrëshqitjet e dheut, dhe Shtëpia e Operës së Sydneyt.

Katër vende në Mbretërinë e Bashkuar janë identifikuar si veçanërisht të cenueshme. Ura e katërt në Skoci, ishulli i pabanuar i St. Kilda në Hebride, fshati mulli i shekullit XVIII të New Lanark dhe Parku Mbretëror Studley i Yorkshire, të gjitha përballen me rreziqe nga përmbytjet bregdetare, rrëshqitjet e dheut dhe stuhitë e forta.

Raporti ka nxitur udhëheqësit kulturorë të bëjnë thirrje për përfshirje më të madhe nga sektorët e artit dhe trashëgimisë në luftimin e ndryshimeve klimatike. Alison Tickell, drejtore e shoqatës bamirëse “Julie's Bicycle”, ka thënë se kultura është një element vendimtar, por shpesh i anashkaluar në veprimin klimatik.

“Ky raport është një thirrje e qartë për rreziqet e ndryshimeve klimatike, tashmë duke shkaktuar shkatërrime të tmerrshme në vende dhe komunitete”, ka thënë ajo. Dr. Nadia Khalaf, një arkeologe peizazhi nga Universiteti Exeter, u bëri jehonë këtyre shqetësimeve, duke vënë në dukje se humbja e vendeve të trashëgimisë mund të ketë ndikime të thella ekonomike dhe sociale, veçanërisht në turizëm dhe në mirëqenien e komunitetit.

Në një përpjekje të ngjashme, ekspertët e trashëgimisë nga Universiteti i Newcastles po nisin një studim të veçantë për të vlerësuar efektet e ndryshimit të klimës në tri vende të tjera të UNESCO-s me bazë në Mbretërinë e Bashkuar: Muri i Hadrianit, Rezerva e Biosferës së Devonit të Veriut dhe Gjeopark Global Fforest Fawr në Beacons Brecon. Financuar nga Fondi i Përbashkët i Rezultateve të Qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar, ky projekt 1.8 milionë funtesh synon të zhvillojë strategji që mund të aplikohen si në Mbretërinë e Bashkuar ashtu edhe ndërkombëtarisht për të mbrojtur këto vende të cenueshme.

James Bridge, shefi ekzekutiv i Komisionit kombëtar të Mbretërisë së Bashkuar për UNESCO-n, ka thënë se ka potencial që ky projekt-pilot të shërbejë si model për përpjekjet e ruajtjes së trashëgimisë globale. “Ndërsa projekti pilot do të testojë qasje të përshtatura për tri zona specifike në Mbretërinë e Bashkuar, shpresojmë se rezultatet do të ishin të përshtatshme, të adaptueshme dhe të dobishme për njerëzit dhe vendet më gjerësisht, si në Mbretërinë e Bashkuar ashtu edhe ndërkombëtarisht”, ka thënë ai.