Jo pak ngjarje në vend i kushtohen artit skenik. I veçantë është Festivali Ndërkombëtar i Teatrit në Prishtinë, që edhe në edicionin e sivjetmë ka gërshetuar kulturën evropiane. Edhe më madhështor bëhet kur i kushtohet regjisores Burbuqe Berisha, emrin e së cilës e mban festivali në dy vjetët e fundit. Të dielën, kur ka përthekuar aktivitetin për edicionin e shtatë, janë shpallur fituesit. Kroatja Buga Maria Shimiq ka marrë çmimin kryesor, atë për aktoren më të mirë, me shfaqjen “Rusalka”. Shfaqja më e mirë është zgjedhur “Fireworks – Sparks of Life” nën regji të spanjollit Tony Casla, ndërsa Çmimin për regji e ka marrë Fatos Berisha për shfaqjen “Club Albania”.
Aktorja, që është edhe soprano, ka hedhur dritë në rolin kryesor në shfaqjen “Rusalka”. Loja e saj në këtë shfaqje në fakt ka të bëjë me jetën e saj jashtë skenës. Me art skenik, Shimiq synon “t’u tregojë të gjithë atyre që mendojnë se si të përshtaten në atë kuti dhe se si ta zvogëlojnë veten që të pranohen, të mos e bëjnë këtë”, siç është shprehur aktorja derisa është përlotur pasi ka pranuar çmimin. “Mos u përshtatni! Krijoni kutinë tuaj!”, ka qenë mesazhi i saj për publikun.
Shfaqja “Rusalka” e regjisorit kroat Ivica Shimiq është e bazuar në operën me të njëjtin titull të kompozitorit çek, Antonin Dvorak, që ka të bëjë me shkatërrimin e një sirene. Ajo bie në dashuri me një princ dhe heq dorë nga vetja për të qenë me të, por ai e refuzon, siç ka treguar aktorja Shimiq. Ka treguar se në operë në fund ajo e vret atë, porse shfaqja është ndryshuar duke e kthyer rrëfimin me në qendër një këngëtare të operës, që është në gjendje të japë gjithçka për të pasur një karrierë.
“Pastaj ajo kupton se sakrifica e saj për t’u përshtatur në atë kuti dhe të jetë e pranuar nga të gjithë nuk është mjaftueshëm e mirë për të. Ajo do të jetë ajo që është edhe nëse nuk ka karrierë. Në fund ajo nuk e vret askënd, por vendos të heqë dorë nga ëndrra e saj dhe të jetë ashtu si është edhe nëse nuk ka karrierë”, ka shpjeguar Shimiq më tej për KOHË-n, pas ceremonisë së ndarjes së çmimeve.
Për ta shkrirë në vete karakterin e personazhit në shfaqje nuk ka qenë fort e mundimshme shpirtërisht. Ngjarja është e bazuar në rrëfimin e saj për përjetimet në Akademinë e Muzikës dhe tregimeve të kolegëve të saj për “profesorët abuzues e bullizues”. “Është si motivim për studentët që të mbrojnë vetveten dhe të mos pranojnë ato që u thuhet se nuk janë të mira dhe se nuk do të jenë kurrë të mira”, është shprehur Shimiq më tej, për të cilën ka qenë hera e parë në Kosovë, sikurse edhe paraqitja skenike. Ashtu edhe shfaqja e cila udhëtimin e parë jashtë vendit e pati në Prishtinë në kuadër të “PITF”.
Në këtë kategori kanë qenë të nominuar edhe Burcu Gorek e Ekrem Can Arslandag për shfaqjen “Boxes”, Loredana Gjeci, Denada Llanaj, Artemis Beluli e Enisa Hysa për shfaqjen shqiptare “Now you see her”. Armond Morina ka qenë i nominuar për rolin e tij në shfaqjen “Club Albania”, Dimitrija Doksevsi e Jasmina Vasileva për rolin në shfaqjen maqedonase “Lungs”, Adriana Galicia e Pol Forment për shfaqjen spanjolle “Fireworks – Sparks of Life”.
Juria ka qenë në përbërje të shkrimtarit e publicistit Ibrahim Berisha, aktorit Bislim Muçaj dhe producentit kroat Zijad Mehiq. Të dielën, kur Festivali është mbyllur, ceremonia ka nisur me përkujtimin për regjisoren Burbuqe Berisha.
Fatos Berisha, i cili ka marrë Çmimin për regjinë më të mirë, ka thënë se me këtë çmim janë vlerësuar krejt aktorët e shfaqjes.
“Është interesant, sivjet dy shfaqjet e mia kanë fituar Çmimin e regjisë, kjo është e dyta me dy shfaqje komplet aktoreske. Kjo juri e ka vlerësuar regjinë për një shfaqje aktoreske, në të cilën, edhe pse kam tentuar ta fsheh në mënyrën sa më shumë të mundshme, duke më vlerësuar mua e kanë vlerësuar komplet ekipin e aktorëve”, është shprehur Berisha.
Çmimin ia ka ndarë këngëtari Sabri Fejzullahu, i cili paraprakisht ka vlerësuar lart kontribuuesit e teatrit. “Këto janë, siç e kam mësuar dikur nga profesorët e mi, dërrasat që marrin jetë. Këto dërrasa janë të rrezikshme, sepse ta marrin jetën dalëngadalë, të marrin diçka nga shpirti yt”, është shprehur Fejzullahu.
“Fireworks – Sparks of Light” e spanjollit Tony Casla është zgjedhur më e mira e festivalit. Për të, sikurse për shfaqjen “Rusalka”, Prishtina ka qenë destinacioni i parë ndërkombëtar. “Ky çmim do të thotë shumë për ne. Shfaqja pati premierën ndërkombëtare këtu, ky është festivali i parë në të cilin marrin një çmim ndërkombëtar, kështu që faleminderit shumë!”, ka thënë regjisori Casla pasi ka pranuar çmimin.
Mirënjohja speciale ka shkuar për aktorin Armond Morina. Pasi ka pranuar çmimin ka vlerësuar se shoqëria që ballafaqohet me diversitet kulturash, i ikën provincializmit. “Të mbash një festival teatri është shumë e vështirë, të sjellësh ato trupa, ata të njoftohen me kulturën tonë, ne me të tyren, është një gjë shumë e kushtueshme. Shumë faleminderit që keni arritë këtë edicion, mbajeni me fanatizëm, është punë shumë e vështirë. Një shoqëri që sheh dhe ballafaqohet me multikulturë , ajo i ikën provincializmit. Ne jemi shoqëri që jemi në rrezik me qenë provincial”, ka thënë Morina.
Lirak Çelaj, regjisor i shfaqjes “Arbri”, ka marrë Çmimin e mediave dhe studentëve për shfaqjen më të mirë. “Jam shumë i befasuar për të mirë. Për fat të keq kam qenë në udhëtim zyrtar, nuk i kam parë shfaqjet e tjera, por jam shumë i bindur se janë shumë të mira. Nuk kam ardhur me asnjë pritje për të marrë çmime, aq më shumë dy”, ka thënë Çelaj në skenë.
Aktori më i mirë në rol dytësor i është ndarë Ard Islamit për rolin në shfaqjen “Club Albania”. Nuk ka qenë i pranishëm në ceremoni, por në emër të tij çmimin e ka pranuar drejtori i Teatrit Kombëtar të Kosovës, Kushtrim Sheremeti. “Po ndihem shumë mirë që Teatri Kombëtar i Kosovës ka qenë pjesë e këtij festivali dhe nuk e ka lëshuar rastin ta përkrahë”, ka thënë Sheremeti.
Festivali ndërkombëtar i teatrit në Prishtinë “Burbuqe Berisha” këtë vit nuk ka frymuar veç shqip. Gjatë shtatë ditëve, festa për teatrin, pos shfaqjeve, është shënuar edhe me muzikë, art figurativ e punëtori. Sipas drejtoreshës së festivalit, Doruntina Alshiqi, shfaqjet e këtij edicioni kanë qenë më të veçanta. “U përmend edhe në skenë se të mbash një festival teatri është tejet e vështirë. Duhet sjellë i gjithë ekipi, e gjithë skenografia dhe të gjitha detajet që secila shfaqje i ka brenda saj. Shtoja kësaj edhe diferencën që e kemi mes shteteve. Ka pasur aplikime edhe prej shteteve të tjera, si prej Brazilit, Tunizisë, Amerikës dhe krejt kjo diferenca mes shteteve e ka bërë të pamundur pasi nuk është aq e lehtë të sillet gjithë ajo skenografi”, ka thënë Alshiqi.
Duke u vënë në pozitën që mbante deri dy vjet më parë regjisorja frymëzuese Burbuqe Berisha, Alshiqi ka thënë se synon misionin e regjisores së ndjerë: ta bëj festivalin sa më madhështor. “Po mundohem ta bëj atë krenare, duke i bërë ato që ka pasur pritshmëri për këtë festival, që ta realizoj në mënyrën sa më të mirë të mundshme dhe të sjell shfaqje sa më të mira në Kosovë për publikun kosovar’, ka thënë më tej drejtoresha e festivalit, Doruntina Alshiqi.
Në ceremoninë përmbyllëse, me muzikë kanë shoqëruar sopranoja Arta Jashari, pianistja Pranvera Hoxha dhe Astrit Stafaj në kitarë. Kanë interpretuar këngët e vjetra shqipe: “Dashuro” dhe “O moj bukuroshe”.
Edhe të dielën ka vijuar programi njëjavor i festivalit, ku është dhënë shfaqja “Arbri” nën regji dhe me tekst të Lirak Çelajt. Shfaqja shtjellon sëmundjen e demencës jo vetëm në kuptimin mjekësor. Arbri vuan nga kjo sëmundje. Vitet e jetës nëpër të cilat ka kaluar duket sikur janë ndarë në qindra copëza e në asnjë mënyrë nuk mund t’i bashkojë për ta formësuar një kujtim.
Dramaturgu e regjisori i shfaqjes, Lirak Çelaj, ka shpjeguar se demenca në këtë rast vjen në dy dimensione. “Reagimet e publikut ishin shumë të mira. Shfaqja i ka dy dimensione, e para është që shpalos hallin e familjeve që kanë njerëz me demencë dhe se si trajtohen, sidomos në Kosovë që mundësitë janë shumë të vështira. Dimensioni tjetër ka të bëjë me demencën kombëtare, pasi bëhet fjalë shpesh për identitetin tonë se kush jemi, nga vijmë, kemi ngatërrime”, ka thënë Çelaj.
“Arbri” e pati premierën në mars të këtij viti dhe PITF u bë i pari Festival që i hapi rrugë udhëtimit të tij. Shfaqja që trajton të metat shoqërore e kombëtare do të luhet edhe në festivalin ndërkombëtar të teatrit “Skupi”, që këtë tetor shënon edicionin e 17-të. Çelaj ka bërë të ditur se me këtë shfaqje do të hapet programi i festivalit.
Festivali ndërkombëtar i teatrit në Prishtinë “Burbuqe Berisha” është themeluar në qershor të vitit 2017. Që në edicionin e parë kishte qenë program i larmishëm me shfaqje nga Kroacia, Irani, Bullgaria, si dhe shfaqje të tjera mysafire. Më 16 tetor të atij viti ishte bërë edhe hapja zyrtare me në krye Burbuqe Berishën, deri dy vjet më parë kur vdiq më 27 tetor.
© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.
