Të mbijetuarit dhe ekspertët e ndërtimit thonë se ndërtimi i dobët ka shumë të ngjarë të përkeqësojë shkallën e shkatërrimit të tërmetit, pasi numri i të vdekurve në Turqi dhe Siri i kaloi 35.000 njerëz, shkruan “New York Times”.
Në vazhdën e fushatës në vitin 2019, presidenti Recep Tayyip Erdogan i Turqisë vlerësoi legjislacionin që partia e tij politike kishte shtyrë duke lejuar që pronarëve të pronave t’u faleshin shkeljet e ndërtimit pa i rregulluar ndërtesat e tyre.
Lëvizja ishte e rrezikshme në Turqi, një tokë e lëkundshme dhe e prirë ndaj tërmeteve që kishte shtrënguar të njëjtat kode për t'i bërë ndërtesat më të qëndrueshme ndaj dridhjeve.
Por u bëri thirrje votuesve. Në mitingjet në provincat Hatay, Kahramanmaras dhe Malatya, Erdogani tha se legjislacioni kishte "zgjidhur problemet" e më shumë se 438.000 pronarëve të pronave.
"Ata i kthyen shtëpitë në varre për ata që jetojnë në to”,
Tani, pas tërmetit shkatërrues të javës së kaluar, ato zona janë të mbuluara me ndërtesa të rrëzuara që varrosën banorët e tyre kur ato ranë.
Numri i të vdekurve në Turqinë jugore dhe në Sirinë veriore kaloi 35.000, dhe të mbijetuarit dhe ekspertët e ndërtimit kanë thënë se ndërtimi i dobët ka shumë të ngjarë të ketë përkeqësuar shkallën e shkatërrimit të tërmetit, si dhe numrin e jetëve të humbura, shkruan “New York Times”.
Qeveria turke është përgjigjur duke arrestuar kontraktorët e ndërtesave në lidhje me ndërtesat e shembura dhe Ministria e Drejtësisë ka ngritur zyra hetimore për krimet e tërmetit në të gjithë zonën e prekur.
Por ekspertët e ndërtimit thonë se ndërtuesit nuk mund t'i kishin përfunduar projektet e tyre pa miratimin e një sërë zyrtarësh të cilët deri më tani i kanë shpëtuar shqyrtimit për nënshkrimin e mundshëm të punës nën nivel.
"Arrestimi i kontraktorëve është një vepër për t'iu përgjigjur protestave publike”, tha Taner Yuzgec, ish-president i Dhomës së Inxhinierëve të Ndërtimit, organizatë profesionale. “Fajtorët e vërtetë janë qeveria aktuale dhe qeveritë e mëparshme që e mbajtën sistemin ashtu siç është”, ka theksuar për “New York Times”.
Në vizitat e fundit në zonën e goditur për të takuar viktimat, Erdogani ka theksuar magnitudën e tërmetit, duke e quajtur atë "fatkeqësinë më të madhe në kujtesën e fundit të vendit tonë".
Tërmeti me magnitudë 7.8 i 6 shkurtit shkaktoi shkatërrim të gjerë në 10 provinca në Turqinë jugore, si dhe në Sirinë veriore, me numrin e të vdekurve që u rrit mbi 29.000 në Turqi dhe më shumë se 35.00 në Siri deri të dielën –shifër e kombinuar që e bën tërmetin një nga fatkeqësitë natyrore më vdekjeprurëse të shekullit. Më shumë se një milion njerëz janë lënë të pastrehë në Turqi dhe shumë të tjerëve u mungon strehimi në Siri.
"Ata i kthyen shtëpitë në varre për ata që jetojnë në to”, tha Kemal Kilicdaroglu, kreu i partisë më të madhe opozitare të Turqisë dhe pretendues i mundshëm presidencial, gjatë një vizite në provincën Hatay të dielën. “Duhet pyetur, a e dëgjuan ndërgjegjen e tyre kur dhanë amnisti ndërtimore?”.
Një vajzë shpëtohet pas 178 orësh
Një vajzë e re është shpëtuar nga rrënojat e një blloku banesash në Turqinë jugore, më shumë se një javë pas tërmetit, ka raportuar BBC-ja.
Miray ishte bllokuar në rrënoja për 178 orë – apo shtatë ditë e gjysmë.
Videoja tregoi punëtorët duke brohoritur dhe bërtitur "Zoti është i madh", ndërsa ajo u nxor nga errësira.
Disa të tjerë u shpëtuan të hënën, duke përfshirë një djalë 13-vjeçar të bllokuar për 182 orë. Por aksionet me të mbijetuar po rrallohen, duke zbehur shpresat për familjarët.
Kjo po ndodh pjesërisht për shkak të kufizimeve për sa kohë trupi i njeriut mund të mbijetojë pa ujë.
Faktorë të tjerë përfshijnë se sa hapësirë ka personi i bllokuar për të marrë frymë dhe sa të rënda janë lëndimet e tij, tha një specialist i mjekësisë urgjente për BBC-në.
Profesori Tony Redmond tha gjithashtu se temperaturat e ftohta në Turqi dhe Siri ishin një thikë me dy tehe.
Nëse jeni shumë të ftohtë, enët e gjakut tkurren dhe mund të mbroheni pak më gjatë nga lëndimet tuaja, shpjegoi ai. Por të ftohtit e madh shumë është i dëmshëm në vetvete.
Numri i të vdekurve në Turqi dhe Sirinë fqinje pritet të rritet në mënyrë dramatike, me shefin humanitar të Kombeve të Bashkuara që paralajmëroi se mund të dyfishohet.
Miray - vajza e re e shpëtuar të hënën në qytetin Adiyaman - u vendos në një barelë dhe u mor nga punonjësit e shpëtimit. Mediat lokale raportuan se ekipet në terren po shpresonin të gjenin motrën e saj më të madhe.
Në provincën Hatay të goditur rëndë, 13-vjeçari Kaan u shpëtua pasi u bllokua për 182 orë - si dhe një grua e quajtur Naide Umay, e gjetur e gjallë pas 175 orësh.
Në qytetin e Kahramanmaras, punonjësit e shpëtimit kishin kontaktuar me një gjyshe, nënë dhe foshnjë - të gjitha të bllokuar, por të gjallë - dhe po punonin për t'i nxjerrë.
Mijëra skuadra në të gjithë rajonin - duke përfshirë minatorët dhe ekspertët që përdorin kamera termike dhe qen nuhatës - kanë pastruar mbetjet e ndërtesave të shembura për të gjetur të mbijetuarit e mbetur.
Por shpresat për të gjetur njerëz të gjallë po pakësohen dhe ekziston një ndjenjë se misioni i shpëtimit do të përfundojë së shpejti.
Fokusi po zhvendoset te rimëkëmbja, me zyrtarët që kërkojnë strehim, ushqim dhe kujdes shëndetësor.
Po ashtu po ngrihen pyetje nëse ndikimi i fatkeqësisë natyrore u përkeqësua nga dështimet njerëzore.
Fshatrat turke ndihen të harruara
Banorët e zonave rurale në Turqinë juglindore thonë se janë lënë të vetëm në betejën për kapërcimin e sfidave të shkaktuara nga tërmeti i javës së kaluar që goditi Turqinë dhe Sirinë.
Polati, fshat që shtrihet rreth 100 kilometra larg epiqendrës së tërmetit, pothuajse është rrafshuar tërësisht. Pak objekte kanë mbetur në këmbë përgjatë rrugëve të fshatit. Por edhe në to askush nuk guxon të qëndrojë, sepse mund të rrëzohet në çdo çast, thonë banorët.
Shumica e banorëve janë të pastrehë, por jo të gjithë ia kanë dalë të sigurojnë tenda najloni. Ndryshe nga qytetet e mëdha, banorët thonë se fshati është harruar nga institucionet qendrore. (Përgatiti Rexhep Maloku)
© KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.
