Një vit pas përfundimit të luftës në Afganistan, presidenti Joe Biden dhe zyrtarët e lartë të sigurisë kombëtare flasin më pak për antiterrorizmin dhe më shumë për kërcënimet politike, ekonomike dhe ushtarake të paraqitura nga Kina dhe Rusia (Foto: AP)
Në një takim të kohëve të fundit me dyer të mbyllura me drejtuesit e qendrës kundër terrorizmit të agjencisë, zyrtari numër dy i CIA-s e bëri të qartë se lufta kundër “Al-Qaedas” dhe grupeve të tjera ekstremiste do të mbetej prioritet – porse paratë dhe burimet e agjencisë do të zhvendoseshin gjithnjë e më shumë në punën me fokusimin mbi Kinën.
Premium
Sulmi me dron i CIA-s që vrau liderin e “Al-Qaedas” tregoi se lufta kundër terrorizmit nuk anashkalohet. Por kjo nuk e ndryshoi mesazhin që zëvendësdrejtori i agjencisë, David Cohen, dha në atë takim disa javë më parë: Ndërsa SHBA-ja do të vazhdojë t’i ndjekë terroristët, prioriteti kryesor është përpjekja për të kuptuar dhe për ta kundërshtuar më mirë Pekinin
Në një takim të kohëve të fundit me dyer të mbyllura me drejtuesit e qendrës kundër terrorizmit të agjencisë, zyrtari numër dy i CIA-s e bëri të qartë se lufta kundër “Al-Qaedas” dhe grupeve të tjera ekstremiste do të mbetej prioritet – porse paratë dhe burimet e agjencisë do të zhvendoseshin gjithnjë e më shumë në punën me fokusimin mbi Kinën.
Sulmi me dron i CIA-s, që vrau liderin e “Al-Qaedas”, tregoi se lufta kundër terrorizmit nuk anashkalohet. Por kjo nuk e ndryshoi mesazhin që zëvendësdrejtori i agjencisë, David Cohen, dha në atë takim disa javë më parë: Ndërsa SHBA-ja do të vazhdojë t’i ndjekë terroristët, prioriteti kryesor është përpjekja për të kuptuar dhe për ta kundërshtuar më mirë Pekinin.
Ndryshimi i detyruar i politikave
Një vit pas përfundimit të luftës në Afganistan, presidenti Joe Biden dhe zyrtarët e lartë të sigurisë kombëtare flasin më pak për antiterrorizmin dhe më shumë për kërcënimet politike, ekonomike dhe ushtarake të paraqitura nga Kina, si dhe Rusia. Brenda agjencive qindra oficerë janë zhvendosur në pozicione të fokusuara në Kinë, duke përfshirë disa syresh që më parë punonin për terrorizmin.
Javën e kaluar e bën të qartë se SHBA-ja duhet të merret me të dyja në të njëjtën kohë. Disa ditë pasi Ayman al-Zawahri u vra në Kabul, Kina organizoi stërvitje ushtarake në shkallë të gjerë dhe kërcënoi se do t’i ndërpresë kontaktet me SHBA-në lidhur me vizitën e kryetares së Dhomës së Përfaqësuesve, Nancy Pelosi, në Tajvan.
Shtetet e Bashkuara janë alarmuar prej kohësh nga ambiciet politike dhe ekonomike në rritje të Kinës. Kina është përpjekur të ndikojë në zgjedhjet e huaja, ka ngritur fushata të spiunazhit kibernetik dhe të korporatave dhe ka arrestuar miliona ujgurë të pakicës myslimane. Disa ekspertë mendojnë gjithashtu se Pekini në vitet e ardhshme do të përpiqet të pushtojë me forcë ishullin demokratik të vetëqeverisur të Tajvanit.
Mungesa e informacioneve, shqetësim për spiunazhin
Zyrtarët e inteligjencës kanë thënë se ata kanë nevojë për më shumë njohuri për Kinën, përfshirë pasi nuk janë në gjendje të përcaktojnë përfundimisht shkakun e pandemisë COVID-19. Pekini është akuzuar për fshehje të informacionit në lidhje me origjinën e virusit.
Dhe lufta në Ukrainë ka nënvizuar rëndësinë e Rusisë si një objektiv. SHBA-ja përdori informacione të deklasifikuara për të ekspozuar planet e luftës të presidentit rus, Vladimir Putin, përpara pushtimit dhe për të siguruar mbështetjen diplomatike për Kievin.
Mbështetësit e qasjes së administratës Biden theksojnë se fakti se SHBA-ja ishte në gjendje të gjurmonte dhe të vriste Al-Zawahri është dëshmi e aftësive të saj për të shënjestruar kërcënimet në Afganistan nga jashtë. Kritikët thonë se fakti që Al-Zawahri jetonte në Kabul, nën mbrojtjen e dukshme të talebanëve, sugjeron se ka një rigjallërim të grupeve ekstremiste që Amerika nuk është e përgatitur mirë për t'iu kundërvënë.
Zhvendosja e prioriteteve mbështetet nga shumë ish-oficerë të inteligjencës dhe ligjvënës nga të dyja partitë, të cilët thonë se është i vonuar. Kjo përfshin njerëzit që shërbyen në Afganistan dhe misione të tjera kundër “Al-Qaedas” dhe grupeve të tjera terroriste.
Disa ditë pasi Ayman al-Zawahri u vra në Kabul, Kina organizoi stërvitje ushtarake në shkallë të gjerë dhe kërcënoi se do t’i ndërpresë kontaktet me SHBA-në lidhur me vizitën e kryetares së Dhomës së Përfaqësuesve, Nancy Pelosi, në Tajvan
Rusia e Kina, kërcënim më i madh se terrorizmi
Jason Crow, ish-ushtarak në Dhomën e Përfaqësuesve, i cili shërbeu në Afganistan dhe Irak, besonte se SHBA-ja kishte qenë tepër e fokusuar në kundërterrorizmin gjatë disa viteve të fundit.
“Një kërcënim shumë më i madh ekzistencial është Rusia dhe Kina”, tha Crow, demokrat nga Kolorado që shërben në komitetet e Inteligjencës dhe Shërbimeve të Armatosura të Dhomës së Përfaqësuesve. Grupet terroriste, tha ai, “nuk do të shkatërrojnë mënyrën e jetesës amerikane ... ashtu siç mundet Kina”.
Zëdhënësja e CIA-s, Tammy Thorp, vuri në dukje se terrorizmi “mbetet një sfidë shumë reale”.
“Edhe pse krizat si pushtimi rus i Ukrainës dhe sfidat strategjike si ajo e paraqitur nga Republika Popullore e Kinës kërkojnë vëmendjen tonë, CIA do të vazhdojë të gjurmojë në mënyrë agresive kërcënimet terroriste globalisht dhe të punojë me partnerët për t'iu kundërvënë atyre”, tha Thorp.
Kongresi ka shtyrë CIA-n dhe agjencitë e tjera të inteligjencës që ta kthejnë Kinën prioritet kryesor, sipas disa njerëzve të njohur me këtë çështje, të cilët folën në kushte anonimiteti për të diskutuar çështje të ndjeshme të inteligjencës. Zhvendosja e burimeve drejt Kinës ka kërkuar shkurtime diku tjetër, duke përfshirë edhe atë kundër terrorizmit. Shifrat specifike nuk ishin të disponueshme sepse buxhetet e inteligjencës janë të klasifikuara.
Në veçanti, ligjvënësit duan më shumë informacion rreth zhvillimit të Kinës në teknologjitë e përparuara. Nën presidentin Xi Jinping, Kina ka bërë miliarda dollarë investime në shkencën kuantike, inteligjencën artificiale dhe teknologji të tjera që ka të ngjarë të prishin mënyrën se si zhvillohen luftërat e ardhshme dhe strukturohen ekonomitë.
“Jemi vonuar...”
Si pjesë e ndryshimit, komitetet e kongresit po përpiqen të gjurmojnë më mirë se si agjencitë e inteligjencës shpenzojnë fondet e tyre në Kinë, duke kërkuar më shumë detaje se si programet specifike kontribuojnë në atë mision, tha një person i njohur me këtë çështje.
"Jemi vonë, por është mirë që më në fund po e ndryshojmë fokusin tonë në atë rajon", tha Chris Stewart, republikan që përfaqëson Utah e që shërben në Komitetin e Zbulimit të Dhomës së Përfaqësuesve. "Kjo do të thotë në njerëz, në burime, në asete ushtarake dhe në diplomaci”.
CIA vitin e kaluar njoftoi se do të krijonte dy “qendra misioni” të reja – një në Kinë, një në teknologjitë në zhvillim – për të centralizuar dhe përmirësuar mbledhjen e inteligjencës për ato çështje. CIA po përpiqet gjithashtu të rekrutojë më shumë kinezishtfolës dhe të reduktojë kohën e pritjes për lejet e sigurisë për të punësuar njerëz të rinj më shpejt.
Brenda agjencisë, shumë oficerë po mësojnë kinezisht dhe po kalojnë në role të reja të fokusuara në Kinë, megjithëse jo të gjitha ato punë kërkojnë trajnim gjuhësor, thanë njerëz të njohur me këtë çështje.
Zyrtarët vënë në dukje se oficerët e inteligjencës janë trajnuar për t'iu përshtatur sfidave të reja dhe se shumë prej tyre u zhvendosën më shpejt në role kundër terrorizmit pas sulmeve të 11 shtatorit 2001. Përparimet nga puna kundër terrorizmit – duke përfshirë përdorimin më të mirë të të dhënave dhe burimeve të ndryshme të inteligjencës për të ndërtuar rrjete dhe identifikimi i objektivave – janë gjithashtu të dobishme në luftën kundër Rusisë dhe Kinës, thanë ish-oficerët.
“Është makina e analitikës dhe e shënjestrimit që është bërë e jashtëzakonshme”, tha Douglas Wise, një ish-oficer i lartë i CIA-s, i cili ishte zëvendësshef i operacioneve në qendrën kundër terrorizmit.
Sukseset e dështimet e CIA-s
Qendra Kundër Terrorizmit e CIA-s, e riemërtuar Qendra e Misionit Kundër Terrorizmit në një riorganizim të vitit 2015, mbetet një pikë krenarie për shumë njerëz që e vlerësojnë punën e saj për mbrojtjen e amerikanëve nga terrorizmi pas 11 shtatorit. Oficerët e CIA-s zbarkuan në Afganistan më 26 shtator 2001. dhe ishin pjesë e operacioneve për zhvendosjen e talebanëve dhe gjetjen dhe vrasjen e liderëve të “Al-Qaedas” duke përfshirë Osama bin Laden.
Dhe 13 vjet pasi një agjent i dyfishtë mashtroi oficerët që ndiqnin Al-Zawahrin dhe hodhi veten në erë, duke vrarë shtatë punonjës të agjencisë, CIA e vrau atë në një sulm pa viktima civile të raportuara.
CIA ishte gjithashtu e përfshirë në disa nga momentet më të errëta të luftës kundër terrorizmit. Ajo operonte burgje sekrete për të mbajtur të dyshuar për terrorizëm, disa gabimisht, dhe u zbulua nga një hetim i Senatit se kishte përdorur metoda të marrjes në pyetje që përbënin torturë. Njësitë elitare të operacioneve speciale afgane të trajnuara nga CIA u akuzuan gjithashtu për vrasjen e civilëve dhe shkeljen e ligjit ndërkombëtar.
Ka një debat prej kohësh nëse antiterrorizmi i tërhoqi agjencitë e inteligjencës shumë larg spiunimit tradicional dhe nëse disa nga punët e CIA-s në shënjestrimin e terroristëve duhet të bëhen nga forcat speciale nën ushtrinë.
Marc Polymeropoulos është oficer operacional i CIA-s në pension dhe ish-shef i bazës në Afganistan. Ai tha se mbështet një fokus më të madh në Kinë dhe Rusi, por shtoi: “Nuk ka asnjë arsye për të zvogëluar atë që duhej të bënim”.
Riorientimi i agjencive drejt një fokusi më të madh te Kina dhe Rusia përfundimisht do të zgjasë me vite dhe do të kërkojë durim dhe njohje se kultura e agjencisë do të marrë kohë për të ndryshuar, tha Wise.
“Për dekada, ne kemi bërë kundërterrorizëm”, tha Wise. "Ne duhet të kemi një plan racional për të bërë këtë përshtatje, e cila nuk merr aq shumë kohë sa që armiqtë tanë të mund ta shfrytëzojnë".
