Çfarë e pret Britaninë pas dorëheqjes së Johnsonit?
Boris Johnson ka dhënë dorëheqjen si lider i Partisë Konservatore pas muajsh skandalesh etike dhe revoltës partiake. Por ai mbetet kryeministër i Britanisë – tani për tani – deri sa të zgjidhet një pasardhës.
Premium
Dorëheqja e Johnsonit të enjten erdhi pasi po përballej me skandale të shumta gjatë tre vjetëve të trazuar në pushtet, në të cilat ai u përkul dhe nganjëherë shkeli rregullat e politikës britanike. Ai mbijetoi një votim mosbesimi muajin e kaluar. Por raportimet e fundit se Johnsoni dinte për akuzat për sjellje të pahijshme seksuale kundër një ligjvënësi përpara se të promovonte të akuzuarin në një pozitë të lartë në qeverinë e tij, çuan në dorëheqjen e Johnsonit. Por, a është Johnsoni ende kryeministër?
Boris Johnson ka dhënë dorëheqjen si lider i Partisë Konservatore pas muajsh skandalesh etike dhe revoltës partiake. Por ai mbetet kryeministër i Britanisë – tani për tani – deri sa të zgjidhet një pasardhës.
Me politikën britanike në kaos, ja një vështrim se çfarë do të ndodhë më pas:
Pse u largua Boris Johnsoni?
Dorëheqja e Johnsonit të enjten erdhi pasi po përballej me skandale të shumta gjatë tri viteve të trazuara në pushtet, në të cilat ai u përkul dhe nganjëherë shkeli rregullat e politikës britanike.
Ai i mbijetoi një votimi mosbesimi muajin e kaluar. Por raportimet e fundit se Johnsoni dinte për akuzat për sjellje të pahijshme seksuale kundër një ligjvënësi përpara se të promovonte të akuzuarin në një pozitë të lartë në qeverinë e tij, çuan në dorëheqjen e Johnsonit.
Por, a është Johnsoni ende kryeministër?
Po, tani për tani.
Dorëheqja e tij, e cila erdhi pasi dhjetëra ministra u larguan nga Qeveria e tij në shenjë proteste, ndez një garë partiake për ta zëvendësuar atë si udhëheqës. Të gjithë ligjvënësit konservatorë kanë të drejtë të kandidojnë dhe zyrtarët e partisë mund të hapin nominimet brenda disa orësh.
Pasi të paraqiten kandidatët, ligjvënësit konservatorë votojnë në një seri raundesh eliminimi. Kandidati me numrin më të vogël të votave largohet dhe votimi vazhdon derisa të mbeten dy kandidatë. Në varësi të numrit të kandidatëve, procesi mund të përfundojë brenda disa ditësh.
Dy kandidatët e fundit do të vihen në votim të anëtarësimit të plotë të partisë në të gjithë vendin - rreth 180.000 njerëz - me votim me postë. Ky proces pritet të zgjasë disa javë, me orarin e saktë deri në Komitetin 1922 që drejton zgjedhjet e partisë.
Fituesi i votimit do të bëhet njëkohësisht lider konservator dhe kryeministër, pa pasur nevojë për zgjedhje kombëtare.
Kush mund të bëhet kryeministri i ardhshëm?
Tashmë lista e pretendentëve të mundshëm është e gjatë dhe në rritje, nga shefi i Thesarit i dorëhequr së fundmi, Rishi Sunak, pasardhësi i tij në atë detyrë, Nadhim Zahawi, sekretarja e Jashtme, Liz Truss, prokurorja e përgjithshme, Suella Braverman, dhe sekretari i Mbrojtjes, Ben Wallace.
Sa do të qëndrojë Johnsoni në krye të detyrës?
Johnsoni ka dhënë dorëheqjen si lider i partisë, por ai është ende kryeministër derisa të zgjidhet pasardhësi i tij.
Paraardhësja e tij, Theresa May, qëndroi në detyrë për më shumë se një muaj midis shpalljes së dorëheqjes së saj dhe zgjedhjes së Johnsonit si udhëheqësi i ri i konservatorëve.
Por shumë konservatorë thonë se Johnsoni nuk mund të mbetet në detyrë – ai thjesht ka humbur shumë ministra përmes dorëheqjeve për të qenë në gjendje të qeverisë. Ata po kërkojnë që ai të largohet nga posti i kryeministrit dhe të lërë një udhëheqës të përkohshëm të marrë frenat. Nëse ai e bën këtë, zëvendëskryeministri Dominic Raab është një kandidat i mundshëm kujdestar.
Cilat janë gjasat e Johnsonit për të mbetur në krye të vendit?
Johnsoni nuk po tregon shenja se do të largohet shpejt dhe lehtë.
Ai emëroi disa ministra të rinj të kabinetit të enjten për të zëvendësuar ata që ka humbur dhe tha se ata do të "shërbejnë si unë deri sa të ketë një udhëheqës të ri".
Nëse zyrtarët e partisë i bëjnë presion Johnsonit që të largohet më shpejt dhe ai refuzon, kaosi që ka përfshirë qeverinë mund të përkeqësohet në planin afatshkurtër. Tashmë qeverisë i është dashur të anulojë planet parlamentare, sepse nuk ka ministra në dispozicion për të marrë pjesë.
Gavin Barëell, i cili shërbeu si shef i kabinetit të kryeministres Theresa May, tha se "kishte një pyetje nëse kryeministri do të jetë në gjendje të drejtojë një qeveri të përkohshme, ndërkohë a do të pranojnë mjaft ministra të shërbejnë?"
Ish-kryeministri konservator, John Major, tha se mbetja e Johnsonit në detyrë deri në tre muaj "është e pamatur dhe mund të jetë e paqëndrueshme".
Zgjedhjet e reja parlamentare
Sipas rregullave politike të Britanisë, zgjedhjet e ardhshme duhet të mbahen deri në dhjetor 2024, me ditën e zgjedhjeve jo më larg se pesë javë më vonë.
Por mund të mbahen më shpejt. Kryeministrat me shumicë në parlament mund të shpallin zgjedhje të parakohshme sipas dëshirës dhe pasardhësi i Johnsonit mund të kërkojë një mandat personal duke shkuar te votuesit jo shumë kohë pasi të jetë përzgjedhur.
Megjithatë, me sfondin e luftës në Ukrainë dhe një krize të përkeqësuar të kostos së jetesës, ata mund të zgjedhin të presin.
Kushdo që merr përsipër detyrën nga Johnsoni do të përpiqet të rindërtojë popullaritetin e Partisë Konservatore. Johnson e udhëhoqi partinë në një shumicë të madhe parlamentare në dhjetor 2019, por muajt e skandalit e kanë njollosur atë dhe partinë. Sondazhet sugjerojnë se nëse do të mbaheshin zgjedhjet tani, konservatorët do të humbnin dhe Partia Laburiste e opozitës do të formonte qeverinë e re.
