Mbi 651 milionë euro ka dërguar diaspora në Kosovë në periudhën janar-qershor të këtij viti. Vlerë kjo mbi 21 milionë euro më shumë, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar.
Njohësit e ekonomisë vlerësojnë se rritja e remitencave në vendin tonë vjen si pasojë e ngritjes së inflacionit, rrjedhimisht çmimeve të larta, që ndikojnë në përkeqësimin e gjendjes ekonomike të familjeve në Kosovë,
Ata thonë se ngritja e vlerës së remitencave është tregues jo i mirë për ekonominë e vendit.
Njohësi i zhvillimeve ekonomike në vend, Safet Gërxhaliu vlerëson se remitancat e diasporës janë jetike për stabilitetin ekonomik dhe social në Kosovë. Ai thekson se problemi kryesor është se këto para shpenzohen kryesisht për konsum, për blerje mallrash dhe shërbimesh, e jo për investime produktive.
Sipas tij, rritja e remitancave në gjashtëmujorin e këtij viti, krahasuar me atë të 2024-ës, nuk duhet parë vetëm si shenjë pozitive, por si pasojë e disa faktorëve siç është rritja së inflacionit në Kosovë dhe Evropë, si dhe shtimit të nevojës për ndihmë sociale.
Këto kushte, sipas Gërxhaliut, kanë bërë që diaspora të dërgojë më shumë para për të ruajtur stabilitetin social dhe për të ndihmuar familjet e tyre në Kosovë.
"Roli i diasporës përmes remitancave është substancial për stabilitetin ekonomik dhe social në Kosovë. Mjerimi më i madh është që këto remitanca që hyjnë në Kosovë janë të gjykuara paraprakisht për import të produkteve apo t’u eksportuar të gatshme për të blerë mallra dhe shërbime...Në vitin 2025, kemi një rritje krahasuar me vitin 2024, mirëpo e tëra kjo duhet të analizohet në një dimension krejt tjetër. Po e shohim se inflacioni në Kosovë, por edhe në vende të tjera të Evropës në rritje e sipër, nevoja për asistencë sociale është në rritje e sipër dhe definitivisht e tëra kjo ndikon që të kemi këtë rritje të dërgesave nga diaspora për të ruajtur stabilitetin social, por edhe ekonomik në Kosovë, duke mbështetur familjarët dhe të afërmit”, thotë Gërxhaliu.
Ish-kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Safet Gërxhaliu, ka thënë se rritja enorme e çmimeve dhe shtimi i kërkesës për ndihmë sociale janë faktorët kryesorë që kanë rritur mbështetjen e diasporës për familjet në Kosovë.
"Kemi një ngritje enorme të çmimeve dhe nevoja për asistencë apo ndihmë sociale është shumë e madhe. Prandaj, nuk duhet të na habit fakti që krahas investimeve në patundshmëri të diasporës, kemi edhe rritje të ndihmave sociale në Kosovë, sepse atë që e ke blerë para dy viteve me 100 euro, sot nuk e blen me 200 euro", ka shtuar Gërxhaliu.
Sipas të dhënave të Bankës Qendrore të Kosovës (BQK), gjatë periudhës janar-qershor të këtij viti, shuma e dërgesave nga diaspora ka arritur në 651.7 milionë euro, ndërsa të dhënat për muajin qershor janë ende paraprake.
Krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar, kur dërgesat kishin arritur në 630.1 milionë euro, këtë vit është shënuar një rritje prej 21.6 milionë euros.
“Për periudhën janar-qershor të këtij viti, shuma e dërgesave e shënuar është 651.7 milionë euro (të dhënat e muajit qershor janë preliminare). Krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar, është shënuar një rritje për 21.6 milionë euro. Dërgesat për periudhën janar-qershor 2024 janë 630.1 milionë”, thonë nga BQK-ja në përgjigjen e tyre me shkrim.
Lidhur me këtë, njohësi i çështjeve ekonomike, Arton Muhaxhiri vlerëson se rritja e remitancave nuk është shenjë e përmirësimit ekonomik, por përkundrazi, tregon përkeqësimin e gjendjes në Kosovë.
Sipas tij, të gjitha treguesit ekonomikë nga viti 2021 e deri më sot – inflacioni, deficiti tregtar dhe rritja e çmimeve të produkteve esenciale – dëshmojnë se situata ekonomike është e rënduar.
Muhaxheri thotë se remitancat pritet të rriten edhe vitin e ardhshëm, jo si rezultat i zhvillimit, por si pasojë e nevojës për mbijetesë.
"Rritja e remitancave nuk do të thotë rritje ekonomike për vendin, por përkeqësim i gjendjes ekomomike brenda Kosovës. Sa më shumë që rriten remitancat, aq më shumë janë tregues që Kosova me indikatorët e vetë është në rrugën më të keqe të mundshme, sa i përket aspektit ekonomik. Sa herë që remitancat janë më të larta, ekonomia jonë është më e dobët…Trendet ekonomike në Kosovë janë në rënie dhe si rrjedhë remitancat edhe vitin e ardhëm parashihet që mund të jenë më të larta. Mërgimtarët dërgojnë remiatanca për familjarët e tyre që ata ta kenë jetën më të mirë, ta shtyjnë muajin. Kjo është një tregues jo shumë pozitiv për ekonominë...Të gjitha parametrat prej vitit 2021 e deri sot, qoftë inflacioni qoftë deficiti tregtar, rritja e çmimeve të produkteve esenciale, të gjitha këto parametra kanë treguar që gjendja ekonomike në vendin tonë është e rënduar dhe si rrjedhojë mërgimtarët i shtyjnë të dërgojnë më shumë para në Kosovë", thotë Muhaxheri.
Në anën tjetër, eksperti i ekonomisë, Florin Aliu tha se remitancat vazhdojnë të jenë një shtyllë e rëndësishme e ekonomisë së Kosovës, duke mbajtur në këmbë kërkesën agregate dhe duke siguruar mirëqenien e shumë familjeve.
Sipas tij, pyetja kryesore është çfarë ndodh nëse remitancat bien, pasi një rënie do të ndikonte në zhvillimin ekonomik të vendit.
“Remitancat mbeten një pjesë e rëndësishme e ekonomisë së Kosovës. Edhe gjatë këtyre tri viteve nuk shihet ndonjë rënie e nivelit të remitancave. Përkundrazi, shihet që mbeten në po ato nivele. Mirëpo, pyetja e rëndësishme është, çka nëse këto remitanca bien? Kjo do të nënkuptonte për rënie të nivelit zhvillimit të Kosovës për arsye se ato përbëjnë një pjesë të rëndësishme të rritjes ekonomike të Kosovës. Si rezultat janë pjesë e rëndësishme si e kërkesës agregate në Kosovë por edhe të mbajtjes së familjeve. Duhet të mendojmë edhe për faktin çka nëse këto remitenca bien, cilat do të jenë pasojat e ekonomisë së Kosovës. Gjithmonë ne veprojmë me pritjet që vitin e ardhshëm remitencat do të jenë në të njëjtin nivel ose të kenë një rritje të ndjeshme”, thekson Aliu.
Vlera e remitencave në gjashtëmujorin e parë të vitit 2023, ishin afro633 milionë euro. Ndërkaq, në periudhën e njëjtë të vitit 2022, diaspora kishte dërguar në Kosovë mbi 555 milionë euro./KSP