Sizmologu Shemsi Mustafa ka thënë se Kosova duhet të përgatitet që në të ardhmen mund të dridhet nga një tërmet deri 6.5 ballë Rihteri dhe se ndërtuesit duhet të kenë parasysh këtë kur ndërtojnë ndërtesat, duke përfillur gjitha parametrat.
Mustafa ka folur pas dridhjeve të fundit të tokës që u regjistruan në Gjilan në fundjavë.
Ai në emisionin SOT ka thënë se tërmeti në Gjilan të shtunën ishte i intensitetit shumë të ulët dhe se nuk ka pasur arsye për shqetësim të qytetarëve.
“Por, ishte një e dhënë shtesë për ne sizmologët të Institutit Sizmologjik të Kosovës, që të dimë më saktësisht ku i kemi zonat me aktivitet sizmik më të lartë. Bazuar në të kaluarën që kjo zonë është goditur nga tërmete të fuqishme, pra dihet mirë që në vitin 1921 zona Ferizaj, Viti, Gjilan është goditur nga një tërmet i fuqishëm 6.1 ballë Rihteri, më i forti që ka goditur ndonjëherë Kosovën. Pastaj në vitin 2002, Gjilani është goditur nga tërmet 5.7 shkallë Rihteri. Tërmeti i kësaj fundjave na tregon se ajo është zonë sizmike që duhet pasur konsideratë dhe është parametër shumë i rëndësishëm për ndërtuesit në atë zonë”, ka thënë Mustafa.
Ai ka thënë se në aspektin sizmik duhet pasur parasysh dy parametra. Njëri është rreziku sizmik e tjetri risku sizmik.
“Sa i përket rrezikut sizmik besoj se gjithë qytetarët e Kosovës janë të informuar se çfarë rreziku sizmik mund të ketë Kosova, duke u bazuar në të kaluarën, në katalogun historik të tërmeteve, në hartën e rrezikut sizmike, në tektonikën, topografinë. Kosova gjendet në një zonë me aktivitet relativisht të lartë dhe kjo tregon se në të ardhmen territori i Kosovës mund të goditet nga tërmete të fuqisë së madhe, që mund të shkatërrojnë apo dëmtojnë ndërtesa, e të shkaktohen edhe viktima. Këtë parametër nuk mund ta ndryshojmë. Bazuar në studimet e të kaluarës, por edhe në aspektin tektonik, dalin me rezultate që brenda kësaj periudhe, brenda 100 vjetëve, mund të përsëritet një tërmet që ka goditur në të kaluarën, 6.1, të përsëritet një tërmet me magnitudë maksimale 6.5 ballë Rihteri. Kështu e thonë të gjitha, edhe studimet tona edhe të Balkanit. Kosova mund të përballet me një tërmet maksimal 6.5 shkallë Rihteri në tri zonat që i kemi me aktivitet sizmik më të lartë, e që ndërtuesit duhet ta kenë parasysh”, ka thënë Mustafa. “Zonat që kanë ngjashmëri të një tërmeti të pritshëm, si Ferizaj, Viti, Gjilan, është zona Prizren-Gjakovë, Pejë-Istog dhe zonat veriore të Kosovës, mund të godet një tërmet në të ardhmen me magnitudë deri 6.5 shkallë. E zona e Drenicës dhe apo Prishtinë – Mitrovicë mund të goditet nga një tërmet në të ardhmen me 6.0 deri 6.2 shkallë Rihteri”.
Sa i përket parametrit të dytë sizmik, e që është më me rëndësi, është faktori i riskut sizmik. Qytetarët ai thotë se duan të dinë se në çfarë ndërtese jetojnë, nëse ajo i përballon kushtet për tërmete të tilla.
“Qytetarët e kanë problemin se ku janë duke jetuar, sa është e përballueshme ndërtesa, si është ndërtuar, si është projekti dhe a janë realizuar gjitha ndërtimet në bazë kritereve. Në dhjetë vjet paslufte ka pasur ndërtime të egra. Sot janë ndërtesat e ngjeshura, afër njëra-tjetrës. Në aspektin sizmik duhet të ketë hapësirë, pasi hapësira është vendi i vetëm i sigurt kur godet një tërmet. Janë ndërtuar shumë ndërtesa pa studime gjeofizike, sizmike, gjeomekanike e kjo krijon shqetësim te qytetarët. Në Kosovë ka disa zona sizimike, disa me aktivitet më të lartë e disa më të ulët. Por, nuk ka rëndësi, pasi territori i Kosovës është i vogël. Një tërmet që e godet Gjilanin për 7 sekonda arrin në Prishtinë, e komplet Prishtina përballet me atë tërmet. Nuk mund ta marrim Prishtinën si zonë më pak e rrezikuar e të ndërtohet pa kritere. Edhe tërmetet jashtë Kosovës arrijnë në Kosovë, si rasti i atij në Shqipëri që preku territorin e Dukagjinit dhe e përfshiu me intensitet 5-6 ballë Rihteri. Nuk duhen injoruar as tërmetet që janë larg”, ka thënë Mustafa.
